7 سوال بیپاسخ فعالان محیط‌زیست و مردم نایبند در مورد احداث یک طرح گردشگری/نایبند را به مردم بازگردانید

ساعت 24-مدتی است که پروژه در حال احداث شرکت پتروشیمی آریا ساسول در پارک ملی دریایی نایبند، بحث داغ محافل فعالان اجتمایی و زیست محیطی است، این رویداد باعث اعتراض و مطالبه‌گری یکی از اهالی محترم منطقه شده و طی یادداشتی به سازه اسکلت عظیم فلزی و بتنی در حال احداث در همجواری نایبند اعتراض مدنی کرده است. این امر باعث احضار او به مراجع قانونی شده است.

پس از او سایر فعالان اجتماعی و مدنی و به خصوص فعالان سبز در استان و سایر نقاط کشور به این موضوع پرداختند، ولی مسوولان مربوطه سکوت را در روزهای آغازین مطالبه‌گری مردمی به شفاف‌سازی ترجیح دادند. شهرستان عسلویه در جنوب استان بوشهر عملا در محاصره صنایع گاز و شرکت‌های پتروشیمی است. این شرکت‌های صنعتی با آلودگی بالا و تجمع این صنایع نامتوازن باعث تهدید بیش ازحد محیط زیست انسانی و بروز بیماری‌های صعب‌العلاج حاصل از تمرکز خارج از توان منطقه و خسارات جبران‌ناپذیر به اکوسیستم‌های موجود به خصوص پارک ملی دریایی نایبند را رقم زده و وضعیت موجود را برای همگان به صورت آشکارا نمایان کرده است. پارک ملی نایبند در سطح حفاظتی پارک ملی دریایی «با مساحت ۴۶۶۷۸ هکتار که در سال ۱۳۸۳به عنوان پارک ملی دریایی ثبت و جزو مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست درآمد، در ردیف اولین مناطق حفاظت شده قرار دارد. شکواییه فعالان و دوستداران محیط زیست و مردم بومی در رابطه با احداث این مجتمع به جهت دلسوزی و پاسداری از میراث طبیعی منطقه و استان بوده و برخورد غیرمنطقی در این رابطه با مطالبه‌گری مردمی کاملا مردود و غیرعقلانی محسوب می‌شود. بنده به عنوان عضو کوچکی از فعالان سبز استان شرحی مختصر از این طرح طبق درخواستی که در تاریخ 23/۹/۹۹ و 10/۱۰/۹۹ از طریق شبکه سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیست و پاسخی که توسط سازمان محیط زیست استان در تاریخ 15/۱۰/۹۹ واصل شده است را خدمت مردم شریف اعلام می‌کنم و در ادامه مطلب، به مطالبات بحق مردم می‌پردازم. طرح مذکور در «طرح گردشگری اقامتی و زیست‌محیطی» بوده که محل احداث آن در اراضی غیرملی و در محدوده مستثنیات منطقه نایبند واقع شده و واگذاری اراضی برخلاف قوانین و مقررات محیط زیست صورت نگرفته است و مجوز تغییر کاربری از کشاورزی به گردشگری موافقت کلیه دستگاه‌های اجرایی مسوول را در سال ۱۳۹۵ به مساحت ۲/۵ هکتار برای احداث طرح گردشگری صادر و اراضی در زون گردشگری متمرکز طرح مدیریت پارک ملی نایبند قرار دارد. لازم به ذکر است پس از آغاز ساخت و ساز طرح و پیشرفت عملیات به دلیل ابهامات طرح، محیط زیست استان از ادامه طرح در سال ۱۳۹۷جلوگیری و پروژه به مدت ۴ ماه متوقف و طرح احداث مورد بررسی و از حالت فقط اقامتی خارج و کاربری‌های گردشگری و زیست محیطی به آن اضافه و مقرر شد که در محدوده دریایی، آکواریوم دریایی، باغ گیاه‌شناسی، آمفی‌تئاتر و کلاس‌های آموزشی احداث و بخشی از مساحت در اختیار عموم جهت گردشگری بوده و همچنین همه حرایم قانونی همانند حریم ۶۰ متری دریا رعایت شود. لذا چنانچه مجری طرح تنها قصد اجرای سازه‌های اقامتی را داشته باشد از ادامه روند احداث جلوگیری خواهد شد. (از لحاظ رعایت مدیریت محیط زیستی نیز در این طرح نحوه مدیریت مشارکتی گردشگری با جوامع محلی مقرر و تاکید شده است کلیه سازه‌ها با طرح‌های اکولاژ احداث و سیستم‌های انرژی خورشیدی و سایر موارد مدیریت سبز استفاده شود.) شایان ذکر است گردشگری و احداث سایت‌های گردشگری در مناطق حفاظت شده ممنوعیت ندارد، بلکه باید این سایت‌ها در اراضی شخصی یا مستثنیات و در زون‌های مرتبط با مجوزهای لازم صورت پذیرد و مورد دسترسی عموم قرار گیرد و سازمان حفاظت محیط زیست با هرگونه محصورسازی و محروم کردن عموم از زیبایی‌های طبیعت در این‌گونه طرح‌ها مخالف است. همچنین پارک ملی دریایی نایبند تحت حفاظت محیط زیست بوده و به‌رغم درخواست‌های مکرر شرکت‌های صنعتی منطقه جهت احداث هتل و دیگر سازه‌های گردشگری دیگر، اداره کل حفاظت محیط زیست مخالفت خود را اعلام می‌دارد، هر گونه احداث سایت‌های گردشگری به دلیل احداث پارک‌ها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی موجود فعلا ممنوع بوده و خرید اراضی شخصی و مستثنیات منطقه توسط برخی افراد و شرکت‌ها، حقی را برای آنها در صدور مجوز ایجاد نخواهد کرد. مطالب فوق‌الاشاره از سوی محیط زیست که خود مجوزدهنده اصلی است، عنوان شده، اما سوالاتی که برای سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیستی و اهالی منطقه باقی مانده این است که:
۱-شرکت آریا ساسول خود را از سبزترین صنعت پتروشیمی کشور در متن انتشاری اعلام کرده است که باید سازمان محیط زیست یا خود شرکت مدارک صعنت سبز بودن را به نمایش بگذارد.
۲-طبق اعلام شرکت مذکور مجوزات جهاد کشاورزی، محیط زیست، منابع طبیعی و راه و شهرسازی و اعلام جهاد کشاورزی مبنی بر لم‌یزرع بودن زمین واگذاری پشتیبان این قباله قرار دارد؛ دیگر دلسوزی مسوولان استانی با بیان محور بودن مردم و عاقبت‌بخیری چه معنی و مفهومی دارد، شمایی که خود در تخریب محیط زیست شریک اصلی هستید و علاقه‌ای به تقسیم قدرت تصمیم‌گیری با ملت ندارید، خواهشا کمتر از مردم هزینه کنید. مطالبه‌گری الان مردم منطقه نشانه همبستگی جمعی و رشد خرد گروهی و عام مردم بوده که باعث چنین سرمایه اجتماعی شده است.
۳-چنانچه محیط زیست با ساخت کلبه‌های گردشگری با مواد و مصالح بومی توسط مجری موافقت کرده، اما اسکلت بتنی و آهنی دوهکتاری ساخته شده، توافقی که محیط زیست استان اعتقاد دارد از ابتدا نباید آن را امضا می‌کرده، چه تضمینی وجود دارد مجری پروژه به تعهداتش عمل کند و آیا تضمینات قانونی اخذ شده یا خیر؟ منتظر شفاف‌سازی هستیم.
۴-اگر جانمایی این مجتمع با وسواس بیشتری صورت می‌گرفت و در جای مناسب‌تری با نظرخواهی خیرخواهانه و مشارکت جوامع محلی و آسیب‌شناسی زیست‌محیطی به‌طور خاص از طرف کارشناسان ادارات مربوطه صورت می‌گرفت شاهد این همه حساسیت و اعتراضات مردمی که به حق همیشه از مسوولان در حفظ محیط زیست پیشقدم هستند، نبودیم.
5- از مسوولان استانی و بالاخص اداره کل محیط زیست خواستار رعایت تمامی استانداردهای محیط زیست باتوجه به اعطای مجوزات داده شده به این طرح نامیمون که هیچ گونه نظرخواهی از مردم منطقه در هیچ کدام از کمیسیون‌های مربوطه نشده است، با استفاده از المان‌های مصالح‌های منطقه و بومی و سنتی باشد تا کمترین ناهمخوانی با طبیعت روستای هاله داشته باشد و از نظر زیبایی‌شناختی نیز توجیه‌گر استقرار این واحد اقامتی و گردشگری و آموزشی زیست‌محیطی باشد.
۶-از سازمان محیط زیست ایران و استان تقاضا داریم بر اساس دستورالعمل پارک‌های ملی احداث این مجتمع کاربری‌های زیست محیطی کاملا اجرا شود در غیر این صورت برخورد قانونی و قاطع صورت گیرد.
۷-رعایت زون امن برای طرح از اولویت‌های اصلی باشد.
ضمنا شبکه سمن‌های زیست‌محیطی استان بوشهر ضمن حمایت همه‌جانبه خود از مباحث هوشیارسازی زیست‌محیطی عمومی در رابطه با توسعه پایدار و طرح مباحث دستورات زیست محیطی مقام معظم رهبری را در مطالبه‌گری اهالی منطقه اعلام کرده و در صورت هر گونه تخلف و خسارات وارده به محیط زیست منطقه توسط واحدهای صنعتی را از مبادی قانونی پیگیری کند و درخواست حداقل کردن ضایعات و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی با پایش از سوی سازمان حفاظت محیط زیست از صنایع موجود و مستقر در عسلویه و احترام به حقوق عامه مردم و مشارکت جوامع محلی در آسیب‌شناسی زیست‌محیطی منطقه در کمیته‌های تصمیم‌سازی را خواستاریم.
دبیر شبکه سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی استان بوشهر