لایحه تجارت دچار قلب ماهیت شده است
ساعت 24 - در حالی لایحه تجارت پس از ۲ دهه، بالاخره به تصویب مجلس رسید که کارشناسان حقوقی و اقتصادی به تغییرات گسترده اعمال‌شده بر نسخه پیشنهادی دولت، توسط مجلس نقدهای جدی وارد می‌کنند. علیرضا عالی‌پناه، یکی از نویسندگان لایحه نیز با اشاره به نقض اصل ۷۴ قانون اساسی اعلام کرد نسخه تصویب‌شده را نمی‌توان لایحه پیشنهادی دولت دانست و ساختار قبلی لایحه از هم پاشیده است.
به گزارش ایسنا، عمر قانون تجارت ایران به نزدیک ۱۰۰ سال می‌رسد و در این مدت تحولات گسترده‌ای در عرصه تجارت، هم در داخل کشور و هم در سطح بین‌المللی، رخ داده است. در سال ۱۳۸۱ دولت تصمیم به ارائه لایحه جامع تجارت به مجلس گرفت.
این لایحه که در ابتدا ۱۰۲۸ ماده داشت و در تیرماه ۱۳۸۴ به مجلس ارسال شد. اما در ادامه، مرکز پژوهش‌های مجلس با ایجاد تغییرات عمده، تعداد مواد آن را به ۱۲۶۱ افزایش داد. در همین‌راستا در سال ۱۳۹۰، دولت یازدهم درخواست استرداد لایحه به دلیل اصلاحات انجام شده در کمیسیون ذی‌ربط را مطرح کرد؛ اما مجلس به‌دلیل صرف زمان و هزینه‌های زیاد، این درخواست را رد کرد. بااین‌حال، پس از ۱۳ سال در سال ۱۴۰۳، لایحه تجارت در قالب ۱۳۴۷ ماده به تصویب رسید.
پس از تصویب لایحه تجارت در سال ۱۴۰۳، بسیاری از کارشناسان حقوقی و اقتصادی ایرادات فراوانی به مفاد آن وارد کردند. ایرادات حقوقی این لایحه شامل مسائلی همچون عدم انسجام و هماهنگی مواد قانونی، وجود مقررات مبهم و بی‌هدف، و سردرگمی در تفسیر و اجرای قوانین است.
از سوی دیگر، بسیاری از تحلیلگران اقتصادی نیز بر این باورند که این لایحه نه‌تنها با نیازهای اقتصادی کشور همخوانی ندارد، بلکه ممکن است موجب افزایش ناامنی قضایی و تشدید سوءاستفاده از قراردادها و معاملات تجاری شود. پس از تصویب لایحه تجارت در سال ۱۴۰۳، این انتقادات نه‌تنها کاهش نیافت، بلکه شدت گرفت.
در نشستی، علیرضا عالی پناه، استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و مدیر مرکز منطقه‌ای داوری تهران، که خود از نویسندگان لایحه تجارت بود، انتقادات گسترده‌ای به لایحه تصویب شده وارد کرد. او معتقد است که لایحه تجارت تصویب شده در سال ۱۴۰۳ تفاوت‌های زیادی با لایحه‌ای دارد که دولت در اوایل دهه ۸۰ به مجلس ارائه کرده بود و این نقض اصل ۷۴ قانون اساسی است. ازسوی‌دیگر، با توجه به این‌که مجلس یازدهم در روزهای پایانی خود بود، بر این باورند که این مجلس بیشتر به‌دنبال کارنامه‌سازی بوده است و نتواسته به‌عنوان قوه قانون‌گذاری، یک قانون جامع و مفید برای تجارت کشور تصویب کند.
نگارش ۷۰۰ ماده لایحه تجارت تنها در دو روز
در نشست مذکور، علیرضا عالی پناه، حقوق‌دانی برجسته و یکی از نویسندگان لایحه، از انتقاداتی که به نویسندگان لایحه مطرح شده بود، سخن گفت. او به یاد آورد که در آن زمان، نمایندگان مجلس یازدهم واکنش‌های تند و بی‌پیشینه‌ای نسبت به این لایحه داشتند: «آقایان مجلس یازدهم آتششان تند بود.
آن‌موقع که آمدند، فضا هم سنگین بود. ۱۱ نفر از نمایندگان محترم مجلس یازدهم نامه‌ای نوشتند و گفتند کسانی که در مسئله لایحه تجارت دخیل بودند، محاکمه شوند، پاسخگوی اشتباهاتشان باشند. آقای دکتر ساداتی نژاد، وزیر محترم اسبق کشاورزی نیز گفتند، این‌ها که لایحه تجارت را نوشتند باید محاکمه شوند، این‌ها را زندانی کنید که چرا لایحه تجارت را نوشتند. »
لایحه تجارت پس از سال‌ها بحث و بررسی، در روزهای پایانی مجلس یازدهم و درحالی‌که انتخابات مجلس به دور دوم کشیده شده بود، در نهایت در تاریخ ۲۶، ۲۷ و ۲۸ فروردین ماه ۱۴۰۳ با ۱۳۴۷ ماده به تصویب رسید.
عالی پناه درخصوص روند تصویب این لایحه در مجلس یازدهم اظهار کرد: « مجلس یازدهم در اقدامی عجیب، فکر می‌کنم در دو جلسه، ۶۰۰ الی ۷۰۰ ماده را معلوم نبود از کجا آوردند و در لایحه مذکور نوشتند. » در ادامه، موضوع این نشست به این نکته رسید که بسیاری از استادان دانشگاه در جریان روند تصویب لایحه قرار داشتند، اما عالی پناه تصریح کرد: «ما یکی از استادها بودیم که در جریان نبودیم؛ یعنی ما نفهمیدیم کجا در مجلس یازدهم طرح شد، بعدش چگونه جلو بردند، هدفشان چه بود؟ چه کسانی پشت قضیه هستند؟»
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.