یک بام و دو هوای سازمان توسعه تجارت

پتروشیمیها مشمول عوارض صادرات نمیشوند

سایت خبری تحلیلی ساعت 24- فراز جبلی- رئیس سازمان توسعه تجارت با تاکید بر اینکه مطابق با قانون برنامه پنجم توسعه، دولت حق ندارد حتی به بهانه تنظیم بازار، صادرات کالایی را ممنوع اعلام کند، گفت: دولت بنا ندارد برای صادرات پتروشیمی عوارض وضع کند و اگر کمبودی در بازار وجود دارد، باید واردات صورت گیرد. این در حالی است که پیش از این عوارض صادرات بر چند کالای صادراتی دیگر وضع شده است.
ولی الله افخمی راد اعلام کرد: طبق قانون برنامه پنجم توسعه، دولت نمی تواند به غیر از وضع تعرفه یا عوارض، ممنوعیت دیگری را بر سر صادرات کالاها اعمال کند و بر این اساس، دولت نیز قانون را اجرا می کند و بنا ندارد برای صادرات پتروشیمی، عوارض وضع کند. به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت حتی به بهانه تنظیم بازار داخلی نیز دولت مجاز نیست که صادرات کالایی را ممنوع و یا محدود کند؛ لذا اگر می خواهیم تنظیم بازار انجام دهیم، می توانیم مابه التفاوت تولید داخلی و نیاز مصرف را واردات انجام دهیم.
به گفته افخمی راد، در صورتی که واردات مواد خام یک کالا، با ارز یارانه ای و دولتی صورت گیرد، آنگاه دولت می تواند بر قیمت گذاری آن نظارت داشته باشد، اما برای سایر کالاها، مجاز نیست که محدودیت صادراتی ایجاد کند.
این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که پیش از این وزارت صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد دریافت عوارض از صادرات 24 قلم کالا را به هیأت دولت ارائه داده است. بر این اساس کالاهایی همچون پوست و سالامبور بزی، پوست خام گاوی، وت بلو بزی، وت بلو گاوی، شمش فولاد، شمش آلومینیوم، قراضه فلزات، مفتول مسی، ضایعات پلیمری، شیرخشک به‌‌استثنای اطفال و آخال کاغذ مشمول پرداخت عوارض صادرات شده بودند. در آن زمان بهانه این موضوع این بود که این کالاها خام فروشی است هرچند که این کالاها با درجه ارزش افزوده متفاوت شامل یک میزان عوارض ثابت بودند.
از سوی دیگر این شایعه مطرح است که وزیر صنعت، معدن و تجارت حمایت گسترده‌ای از پتروشیمی‌ها می‌کند و جلوگیری از عوارض صادرات پتروشیمی در همین راستا است. در بحث خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا و همچنین تعیین قیمت خوراک پتروشیمی بسیاری نعمت زاده را متهم به حمایت یک طرفه از پتروشیمی‌ها کردند.
پتروشیمی، خام فروشی است؟
چندی پیش مرکز پژوهش‌های مجلس، با گزارشی در خصوص وضعیت پتروشیمی‌ها اعلام کرده بود عملکرد واحدهای پالایشگاهی کشور به لحاظ تولید فراورده‌ها با ارزش افزوده بالا ضعیف بوده آمده است که علت این وضعیت نامناسب الگوی پالایشی نامناسب ایران به ویژه در فراورده‌های با ارزش افزوده بالا است. در این گزارش مسئله تولید بیش از ظرفیت اسمی واحدهای پالایشگاهی کشور عامل دیگر ضعف عملکرد پالایشگاه‌های کشور ذکر شده است. بر این اساس نسبت ظرفیت عملی به ظرفیت اسمی پالایشگاه‌های کشور 129.8 درصد ذکر شده است که این بالا بودن استفاده از ظرفیت اسمی باعث خروج الگوی پالایشی کشور از استانداردهای معمول و تولید فراورده‌های سنگین(با ارزش افزوده پایین‌تر) شده است.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس فراورده‌های خروجی پالایشگاه‌ها، به طور متوسط 34.7 درصد به نفت گاز، 28.2 درصد به نفت کوره، 17.3 درصد به بنزین، 5.46 درصد به نفت سفید و 14.34 درصد به سایر فراورده‌های نفتی اختصاص دارد.
کارشناسان علت استفاده بیش از ظرفیت اسمی از پالایشگاه‌ها را ارزان بودن نرخ خوراک پتروشیمی می‌دانند. در حال حاضر 2/6 درصد از کل فراورده‌های نفتی خروجی از پالایشگاه‌های کشور به عنوان خوراک پتروشیمی مصرف می‌شود.
با این وجود افخمی راد می‌گوید تاکنون نیز هیچ گونه عوارضی برای صادرات پتروشیمی وضع نشده است و البته بررسی ها نشان می دهد پتروشیمی ها نیز اجحافی در حق مصرف کنندگان نداشته اند و محصولات خود را به بازار داخلی عرضه می کنند؛ لذا اگر کمبودی وجود دارد، باید واردات صورت گیرد.
آیا آنطور که گفته می شود پتروشیمی کماکان فرزند سوگلی وزارت صنعت، معدن و تجارت باقی خواهد ماند و این وزارتخانه تصمیم به حمایت همه جانبه از این صنعت کشور دارد؟ در حالی که در سایر صنایع مشکلات عدیده‌ای وجود دارد و حمایت لازم برای آنها صورت نمی‌گیرد.