کشف پیکرک های خام گاو سیستانی در تپه دشت

ساعت 24-سومین فصل از کاوش های باستان شناسی تپه دشت در منطقه سیستان به کشف پیکرک های خام گاو سیستانی، ظرف خام، 4خمره ، 3محل ذخیره آذوقه ، ابزارهای سنگی، مهرهای برنزی با نقوش متفاوت و بی نظیر ، بقایای گیاهی ، ظروف سفالی( دوره های دوم ،سوم و چهارم شهر سوخته) و...انجامید .

به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، مهدی مرتضوی رییس هیأت سومین فصل کاوش های باستان شناسی تپه دشت با اعلام این خبر ،تمرکز سومین فصل کاوش در این محوطه تاریخی را برروی بررسی ویژگی های صنعت سفالگری در منطقه سیستان دانست .

وی اهداف دیگر کاوش های انجام شده تاکنون و در آینده را استاندارد سازی تولید سفال در این محوطه باستانی و تبدیل تپه دشت به یک پارک باستان شناسی برای بازدید همگان اعلام کرد.
وی گفت: بررسی ها در 3فصل کاوش بیانگرفعال بودن این محوطه باستانی در دوره های دوم، سوم و چهارم استقرار در شهر سوخته یعنی از سال 2900 قبل از میلاد به بعد بوده است.
وی تصریح کرد که در این فصل مشابه فصل گذشته باستان شناسان در حال بررسی یک کوره سفالگری در سطح محوطه هستند تا ویژگی های سفال های ساخته شده در این منطقه را بهتر بشناسند .
مرتضوی به ویژگی های منحصر به فرد تپه دشت اشاره کرد و افزود: وجود 4عامل ، خاک ، آب ، کود حیوانی و باد تأثیر بسزایی در شکل گیری کوره های سفالگری در این محوطه باستانی داشته است.
این باستان شناس خاک در صنعت سفالگری را مهم دانست و گفت: این تصور که خاک را از اینجا به شهر سوخته می برده اند اشتباه است اما می توان گفت که محصول تمام شده پس از تولید به شهر سوخته انتقال می یافته است.
او باد را عامل موثری در عملکرد صحیح کوره های سفالگری دانست و افزود: کوره های سفالگری باید در معرض باد قرار بگیرند تا ویژگی حرارتی بالا و تداوم آن را داشته باشند ویژگی که تمامی کوره های سفالگری این منطقه دارا هستند یعنی در معرض باد ساخته شده اند .
وی با اشاره به وجود بقایای کودهای حیوانی برای تولید انرژی در کوره های یاد شده تصریح کرد که باستان شناسان توانسته اند شواهدی مبنی بر تولید انرژی از فضولات حیوانی در کوره های سفالگری بیابند که نشان می دهد منبع انرژی باستان در سیستان کود حیوانی بوده است.
وی گفت :همانطور که پژوهش های فصل نخست حفاری در این منطقه، نشان داده است کوره های تپه دشت با کود حیوانی 800 تا 1100درجه سانتی گراد حرارت تولید می کرده اند.
این باستان شناس با اشاره به تأثیر عوامل محیطی در پیشبرد اهداف در زندگی روزمره تصریح کرد : اینجاست که باستان شناسی می تواند به توسعه کمک کند .
او با اشاره به شبیه سازی کوره های سفالگری توسط دانشجویان کارشناسی ارشد گفت :این کوره ها که در جهت باد ساخته شده اند از لحاظ عملکرد کاملا شبیه کوره های سنتی هستند و لی در ابعاد و ظرفیت با کوره های باستانی متفاوت اند .
این باستان شناس، با بیان اینکه در این فصل از کاوش یک کارگاه و ترانشه به ابعاد 10در 10ایجاد شده که به 4کارگاه 5در 5تقسیم شده است گفت: در کارگاه شماره یک خمره ای با دهانه تنگ کشف شد که طبق بررسی های گروه باستان شناس ظرف ذخیره مواد غذایی بوده است .
به گفته این باستان شناس در کارگاه شماره 2،دو خمره در فاصله 5/1متری به لحاظ ارتفاعی از یکدیگر کشف شدند که با توجه به بقایای باقی مانده به نظر می رسد ،ظرف ذخیره مواد غذایی هستند.
وی با اشاره به کشف یک ظرف دست ساز خام نیمه کاره تصریح کرد : شواهد نشان می دهد که ساخت این ظرف در مرحله آماده سازی متوقف شده است .
او پیکرک های گاو سیستانی خام ، ظرف خام، 4خمره ، 3محل ذخیره آذوقه ، ابزارهای سنگی، مهرهای سنگی (صابونی)، فلزی ، برنزی با نقوش متفاوت و بی نظیر ، بقایای گیاهی ، تکه های سفال و...را از کشفیات این فصل از کاوش اعلام کرد تپه دشت یکی از محوطه های عصر مفرغ ( 5هزار سال پیش) در منطقه سیستان و در سه کیلومتری شهر سوخته واقع شده است این محوطه پیش از انقلاب توسط پروفسور ماریتسیو توزی شناسایی شد و نخستین بار توسط دکتر مهدی مرتضوی در سال 1386 تعیین حریم و لایه نگاری شد.
از یافته های فصل اول کاوش می توان به تعداد زیادی پیکرک گلی گاو سیستانی حرارت دیده و پیکرک انسانی از جمله یک مرد با اندام فوقانی برجسته همانند بدنسازان امروزی و یک زن باردار و پارچه اشاره کرد یک کوره سفالگری بزرگ ،سه خمره ،چند فضای ذخیره مواد غذایی ظریف و شکننده ، تعدادی کاسه ، یک ظرف گلابی شکل ، مقادیر زیادی پارچه و طناب و...ازکشفیات فصل دوم کاوش ها در این محوطه است .
سومین فصل کاوش های باستان شناسی تپه دشت شهرستان زابل از آبان ماه و با مجوز رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری شروع شده است .

ایرنا