فرصت هدفمندی یارانه‌ها برای جمع‌آوری گازهای همراه

سایت خبری تحلیلی ساعت 24- محمود سحابی-با گذشت چند ماه از ورود اقتصاد به فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها به نظر می‌رسد اهتمام جدی برای اجرای طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه وجود ندارد و وزارت نفت حتی از فرصت ماده 8 قانون هدفمند کردن یارانه‌ها جهت تامین منابع مالی و اجرای این طرح ها استفاده نمی‌کند.
دولت یکی از بزرگترین مصرف کنندگان و اتلاف کنندگان انرژی در کشور است و بهینه سازی مصرف انرژی صرفاً زمانی در کشور محقق خواهد شد که دولت نیز مانند مردم، اقدامات موثری در این زمینه انجام دهد. با این وجود، وزارت نفت اهتمام جدی برای اجرای طرح های جمع آوری گازهای همراه ندارد و حتی از فرصت ماده 8 قانون هدفمند کردن یارانه ها جهت تامین منابع مالی و اجرای این طرح ها استفاده نمی کند.

یکی از مهمترین عوامل اتلاف شدید انرژی در کشور، حجم بالای گازهای همراه در حال سوختن است. متاسفانه حدود دو دهه است که به طور متوسط حدود 37 میلیون متر مکعب گاز همراه نفت در روز بدون هیچ استفاده ای سوزانده شده و به هدر رفته است.

البته در سال های اخیر (از سال 91) حجم این گازها متناسب با کاهش شدید میزان تولید نفت در کشور (از 4 به 2.8 میلیون بشکه در روز) به حدود 25 میلیون متر مکعب در روز کاهش یافته است ولی با این وجود همچنان حجم گازهای همراه سوزانده شده در کشور معادل یک فاز پارس جنوبی و کل گاز صادراتی کشور به ترکیه است. با وجود سهم بالای این بخش در اتلاف انرژی کشور، اقدامات دولت ها در این زمینه بسیار کند و غیرثمر بخش بوده است و دولت های مختلف، توجه کافی به ضرورت جمع آوری این گازها و جلوگیری از سوزاندن آنها را ندارند.

از سوی دیگر، یکی از مهمترین اهداف اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش اتلاف آن بوده است، اما نکته‌ای که بسیاری از مقامات دولتی به آن کمتر توجه می کنند، این موضوع است که خود دولت یکی از بزرگترین مصرف کنندگان و اتلاف کنندگان انرژی در کشور است و بهینه سازی مصرف انرژی صرفاً زمانی در کشور محقق خواهد شد که دولت نیز مانند مردم، اقدامات موثری در این زمینه انجام دهد.

خوشبختانه در ماده 8 قانون هدفمند کردن یارانه ها به این موضوع تا حدودی توجه شده است و مجلس شورای اسلامی، بخشی از درآمدهای حاصل از اجرای این قانون (اختصاص یافته به بخش تولید) را به اجرای پروژه های بهینه سازی مصرف انرژی اختصاص داده است.

با این وجود، متاسفانه هیچ یک از دولت های دهم و یازدهم توجه کافی به اجرای این بخش از قانون نداشته اند و حتی انجام شدن اقدامات اولیه جهت اجرای این بخش از قانون (براساس آیین نامه اجرایی مصوب دولت برای ماده 8 این قانون) بعد از حدود 4.5 سال از تصویب و ۳ سال و نیم اجرای آن مانند بسته حمایتی صنایع در هاله ای از ابهام قرار دارد.

این کم توجهی دولت ها سبب شده است که همزمان با اجرای فازهای اول و دوم قانون هدفمند کردن یارانه ها، همچنان پروژه های بهینه سازی انرژی در کشور با کمبود شدید منابع مالی مواجه باشند و حتی این وضعیت با تشدید تحریم ها از سال 91، افزایش نیز بیابد. وضعیت بسیار کند اجرای طرح های جمع آوری گازهای همراه و بخصوص طرح NGL خارک در سال های اخیر یکی از مهمترین نتایج این کم توجهی دولت ها بوده است.

بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش اتلاف انرژی به صورت واقعی در کشور نیازمند انجام اقدامات موثری از سوی دولت است و این انتظار منطقی و منصفانه از سوی مردم وجود دارد که دولت به عنوان یکی از بزرگترین مصرف کنندگان و اتلاف کنندگان انرژی در کشور همگام و حتی پیش و بیش از مردم نسبت به کاهش اتلاف انرژی در بخش های مرتبط با خود همزمان با اجرای فازهای قانون هدفمند کردن یارانه ها و افزایش قیمت حامل های انرژی اقدام کند.

به همین دلیل، اهتمام دولت برای تامین منابع مالی و اجرای طرح های اولویت دار بهینه سازی مصرف انرژی و بخصوص طرح های جمع آوری گازهای همراه ضروری است و این در حالی است که به نظر می رسد که اقدام عملی جهت استفاده از منابع ماده 8 قانون هدفمند کردن یارانه ها مشاهده نشده و حتی مسئولان نفتی نیز تاکنون تاکیدی بر ضرورت تسریع در اجرای طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه در برنامه‌ها و مصاحبه های خود نداشته‌اند.

به نظر می رسد که کاهش حجم گازهای همراه سوزانده شده و به صورت کلی بهینه سازی مصرف انرژی همچنان جزو اولویت‌های مهم وزارت نفت قرار ندارد و مسئولان ارشد این وزارتخانه، افزایش میزان تولید منابع انرژی (نفت و گاز) را اولویت و رسالت اصلی خود می دانند.