استراتژی مدارا

سایت خبری تحلیلی ساعت 24-ايران و ايرانيان، روزهاي دشوار و سنگيني را تجربه مي‌كنند. كسب و كار شهروندان اين سرزمين بيش از دو سال است در گرداب ركود به سر مي‌برد و رشدهاي منفي توليد ناخالص داخلي، ثروت و درآمد را كاهش مي‌دهد. رشد نرخ بيكاري جوانان ايراني به ويژه تحصيلكردگان چون كابوس مي‌ماند كه روزها را به تاريكي مي‌كشاند. دشمني ايالات متحده روز به روز افزون‌تر و پيچيده تر مي‌شود. منازعه سياسي بر سر كسب قدرت دولت در ايران ميان جناح‌هاي سياسي و طيف‌هاي گوناگون آن به نقطه جوش رسيده و از حالت عادي خارج شده است. دولت حجت‌الاسلام حسن روحاني كه نزديك به 11 ماه است زمام امور را در دست دارد همچنان با گرفتاري‌هاي برجاي مانده از رفتار ناكارآمد دولت‌هاي قبلي دست و پنجه نرم مي‌كند و همه نيروهاي خود را به كار گرفته است تا از باتلاق ركود و توفان تورم رها شود. در اين شرايط است كه بايد دقت كرد و راه آينده را با توجه به وضع موجود و احتمالات آتي پيدا كرد. صنعتگران ايراني كه سال‌هاي سختي را به دليل سياست‌هاي ناكارآمد سپري كرده و با پايداري بنگاه‌هاي خود را سرپا نگه داشته‌اند در موقعيت باز هم دشوارتري قرار دارند. يك راه ساده و قابل دسترس و بدون استرس براي صنعتگران شايد اين باشد كه دست روي دست گذاشته و چيزي نگويند و راهي نروند و شاهد تعطيل كارخانه‌هايشان باشند و يا آن را به قيمت روز فروخته و كسب و كار ديگري راه اندازند. اين راه ساده شايد به ذهن بيايد و وسوسه آن سراپاي برخي از صنعتگران را درنوردد، اما اين بهترين راه خواهد بود؟ صنعتگران اصيل ايران نشان داده‌اند هرگز وسوسه نشده و در اين مسير حركت نخواهند كرد. تجربه نشان مي‌دهد كه صاحبان بنگاه‌هاي صنعتي در ايران راه در پيش گفته را حتي تجربه نخواهند كرد.
راه ديگر اما اين است كه صاحبان بنگاه‌هاي صنعتي به جاي دست روي دست گذاشتن و سكوت و سكون از نيرو و توان فردي و گروهي استفاده كرده و راه مجادله در پيش گيرند. مجادله با كساني كه با تصميم‌هاي نادرست و سياست‌هاي ناكارآمد دشواري‌ها را افزون و شرايط را پيچيده مي‌كنند. اين راه البته مي‌تواند موثر باشد و در كوتاه‌مدت براي صنعت ايران كارساز باشد، اما يك راه ديگر برگزيدن استراتژي كارآمد و بلندمدت است. اين استراتژي به گمان نگارنده راهبرد مدارا و گفت‌وگو است. تجربه جهاني و جامعه‌هاي بشري نشان داده است كه گفت‌وگو و مدارا از كارسازترين ابزارهاي انساني براي حل مشكلات است. وقتي دو نفر يا دو گروه يا دو كشور به اين نتيجه مي‌رسند كه بايد گفت‌وگو كنند و مدارا پيشه سازند به معناي اين است كه به توانايي عقل و خرد تن داده و مي‌خواهند از احساس و هيجان دور باشند.
در چنين شرايطي است كه مي‌توان اميدوار بود طرفين به يك راه‌حل مسالمت‌آميز و كم‌دردسر برسند. شايد بپرسيد كه مگر چه اتفاقي افتاده است كه راهبرد مدارا و گفت‌وگو پيشنهاد مي‌شود. رويدادهايي كه در دنياي خارج از صنعت مي‌گذرد خوشايند نيست. دولت يازدهم در وضعي سخت گرفتار شده و براي اجراي مرحله دوم قانون هدفمندي تحت فشار قرار دارد و بايد آن را اجرا كند. نتيجه اجراي اين قانون افزايش هزينه‌هاي توليد است. افزايش هزينه‌هاي توليد در بخش صنعت به معناي كاهش قدرت رقابت‌پذيري كالاهاي ايراني در مواجهه با توليدات مشابه خارجي است. در اين وضع است كه فروش با تنگناي بيشتري مواجه شود و ركود افزايش مي‌يابد. علاوه بر اين، در مجادله ميان بانك‌ها و صنعت براي خريد پس‌اندازهاي مردم نيز بانك‌ها دست بالا را دارند و دست توليد از منابع بانكي كوتاه مانده است. رشد مطالبات معوقه و حبس منابع بانكي در اختيار شركت‌هاي دولتي كار را در اين حوزه نيز سخت كرده است. آيا بايد با مديران بانك‌ها جنگيد؟ راه گفت‌وگو و مدارا به نظر كارسازتر است و در بلندمدت جواب مي‌دهد. از طرف ديگر شاهد پيچيده شدن مناسبات سياسي داخلي هستيم و بايد راه آشتي برقرار شود. اگرچه صنعتگران ايراني در مسير سياست قرار ندارند اما در شرايط حاضر مي‌توانند با شركاي خارجي خود گفت‌وگو كرده و آنها را دعوت به مدارا كنند. مدارا و بردباري براي باز كردن گره‌هاي كوري كه بر دست و پاي صنعت زده شده است را بايد به مثابه استراتژي در دستور كار قرار داد و از انقلابي‌گري دور شد. اين استراتژي بايد در دستور كار همه ايرانيان قرار گيرد و از رفتار و گفتارهايي كه به شعله‌ور كردن آتش خشونت منجر مي‌شود اجتناب كرد. صنعتگران اصيل علاوه بر اينكه بايد در برخورد با محيط بيروني از استراتژي مدارا و گفت‌وگو استفاده كنند بايد در ميان خود نيز چنين روشي را در پيش گيرند. صنعتگران ايراني فعاليت‌هاي گوناگون دارند كه در بلندمدت شايد تعارض منابع پديدار شود كه لازم است اين تعارض‌هاي اجتناب‌ناپذير با راهبرد مدارا و گفت‌وگو به سمت سازگاري پيش رانده شوند. اگر صنعتگران توانايي حل مشكلات دروني خويش را با روش‌هاي آشتي‌جويانه كه منافع بلندمدت همه را تضمين كند را نداشته باشند، نمي‌توانند ادعا كنند كه بايد دولت و گروه‌هاي سياسي با آنها رفتاري خوب در پيش گيرند.