انتقاد بخش خصوصی از چگونگی انتخاب صادرکننده نمونه در گفت و کو با ساعت 24

معیار کالا با ارزش افزوده بالا چیست؟

سایت خبری تحلیلی ساعت 24- فراز جبلی- مدتی است که سازمان توسعه تجارت دائما درباره انتخاب صادرکننده نمونه تبلیغ می‌کند، بر این اساس قرار است تا پایان این هفته صادرکنندگان در این رقابت شرکت کنند تا در روز ملی صادرات به عنوان صادرکننده برتر معرفی شوند. در همین راستا ولی الله افخمی راد، رئیس سازمان توسعه تجارت اعلام کرده است: رویکرد اصلی در انتخاب صادرکنندگان نمونه در سال جاری، انتخاب بر اساس میزان ارزش افزوده محصولات صادراتی است. وی با تاکید بر صادرات با رویکرد ارزش افزوده گفت: بنا نداریم از خام‌فروشی حمایت کنیم به همین دلیل بیشترین تمرکز در فرایند انتخاب صادرکنندگان، متوجه صادرکنندگانی است که به ارزش افزوده بیشتری دست یافته‌اند. اما همین صحبت با انتقادها و سوالات زیادی مطرح بود. بسیاری از فعالان اقتصادی و صادرکنندگان این سوال را مطرح کردند که اصولا معیار کالا با ارزش افزوده بالا چیست؟ با توجه به متفاوت بودن جنس و نوع کالاها چگونه می‌توان مشخص کرد که کالایی ارزش افزوده بالاتری دارد.
ارزش افزوده کالا چیست؟
از زمانی که بحث مالیات بر ارزش افزوده مطرح شد، تعریف ارزش افزوده بارها در اقتصاد به کار گرفته شد. وقتی یک فعال اقتصادی تغییری روی کالایی ایجاد می‌کند، تفاوت ارزش کالای اولیه و کالای حاصل شده را ارزش افزوده می‌نامند. این ارزش بر اساس اختلاف قیمت مواد اولیه و کالای ثانویه محاسبه می‌شود. در ادبیات امروز مسئولان زمانی که صحبت از کالا با ارزش افزوده بالا می‌شود منظورشان مخالفت با خام فروشی است اما حتی اگر قیمت کالا به دلیل دلالی و چند بار مبادله بی‌جهت کالا افزوده شود باز هم در عمل ارزش افزوده کالا اضافه شده است. اما مسئله اصلی این است که چگونه و بر چه اساسی می‌توان محاسبه کرد که دو کالای غیرهمگن ارزش افزوده بالاتری دارند.
در این رابطه سیدرضا نورانی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در گفت و گو با سایت خبری تحلیلی ساعت 24 می‌گوید هیچ معیاری برای سنجش کالا بر اساس ارزش افزوده وجود ندارد. به گفته رئیس کنفدراسیون صادرات ایران متأسفانه سازمان توسعه تجارت ایران برای بررسی کالاها به جای آن که از نظر فعالان بخش خصوصی و تشکل‌ها استفاده کند در کمیته‌هایی در بسته درباره صادرات تصمیم می‌گیرند. وی تأکید کرد از سوی کنفدراسیون صادرات که تشکل تشکل‌های صادراتی است هیچ فردی برای حضور در این کمیته و تصمیم‌گیری در خصوص صادرکنندگان معرفی نشده است.
سازمان توسعه تجارت وظایف خود را درست انجام نداد
از سوی دیگر مسئله این است که انتخاب صادرکننده نمونه در سال 93 بر اساس میزان صادرات در سال 92 است که اوج تحریم بوده است. نورانی در این خصوص می‌گوید در سال 92 چه امکانات و زیرساخت‌های خاصی برای صادرکننده فراهم شد که اکنون آقایان به دنبال صادرات با ارزش افزوده بالا هستند. رئیس کنفدراسیون صادرات تأکید کرد آمار و ارقام صادراتی غیرنفتی نشان می‌دهد که در دو ماهه اول امسال نسبت به سال گذشته، میزان صادرات کاهش داشته است که همین موضوع نشان می‌دهد که سازمان توسعه تجارت نتوانسته است در انجام وظایف خود موفق عمل کند.
وی همچنین به مشکلاتی که از سوی سازمان‌های ایرانی برای صادرات ایجاد شده است اشاره کرد و افزود در حالی که صادرات بر اساس برنامه پنجم توسعه از مالیات معاف است اما عملا روش به گونه‌ای تعیین شده است که صادر کننده مالیات بر ارزش افزوده را می‌پردازد و بعد از صادرات باید مالیات را پس بگیرد که در عمل این اتفاق رخ نمی‌‌دهد و سازمان امور مالیاتی حاضر به بازپرداخت این مالیات نیست.
یوسف مرادلو رئیس انجمن صنایع و معادن سرب و روی ایران و از صادرکنندگان روی در همین راستا به خبرنگار تعادل می‌گوید هیچ معیاری برای سنجش ارزش افزوده کالاها به ویژه غیرهمگن وجود ندارد. به گفته مرادلو صادرکنندگان بارها پیشنهاد داده‌اند که به جای میزان ارزش افزوده شاخصی که نسبت میزان تولید به مصرف داخلی را نشان می‌دهد برای تشویق صادرات مورد استفاده قرار گیرد تا شاید از این روش بتوانیم صادرات را به سمتی که با نیاز کشور همخوانی دارد سوق دهیم.