۱۶۰۰ قطعه شیء تاریخی دزدیده شده توسط قاچاقچیان به میراث فرهنگی برگشت
ساعت 24-مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران: با توجه به حساسیت‌های به وجود آمده توقع داریم که قوه قضائیه و نیروی انتظامی در این زمینه ورود پیدا کنند.
پس از گذشت ماه ها از دزدیده شدن سریالی کاشی های تاریخی تهران سرانجام مجموعه‌ای هزار و 600قطعه ای از اشیاء تاریخی غارت شده توسط قاچاقچیان پس از کشف، روز گذشته در موزه رضا عباسی به نمایش گذاشته شد. در میان این اشیاء مجموعه ای از ظروف چینی آبی و سفید دیده می شود که قدمت تاریخی آن به دوران صفویه بر می‌گردد که ساخت چین است. اما خبر کشف این اشیاء آنچنان که باید برای شهری که محل امن خریداران و فروشندگان گنجینه های ملی است خوشحال کننده نیست چرا که کشف جرم همیشه نشان از افزایش جرم است؛ موضوعی که کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان تهران هم آن را تایید می کند.
«مرتضی ادیب‌زاده» روز گذشته در نشست خبری که در این باره برگزار شد از کشف هزار و 600شیء تاریخی از قاچاقچیان عتیقه در استان تهران خبر داد: «هر ساله شاهد افزایش خرید و فروش اشیای عتیقه هستیم چون تهران از گذشته بازاری برای خرید و فروش اشیاء قدیمی بوده است و اکنون نیز این وضعیت به شکل زیر زمینی و در محافل خصوصی ادامه دارد. در 6ماه اول سال بیش از 4هزار شیء تاریخی کشف شد که نشان از فعالیت‌های نگران‌کننده در زمینه حفاری غیرمجاز در ایران دارد.» او با اشاره به مجموعه اخیر کشف شده، توضیح داد: «این مجموعه شامل 1600قطعه است که بیشتر آنها نفیس و اصل هستند. 1500 قطعه از این مجموعه سکه‌های نفیس متعلق به دوره هخامنشی تا متاخر اسلامی است. همچنین مجموعه‌ای از چینی‌های آبی و سفید که احتمالا متعلق به دوران صفویه و ساخت چین است نیز در این مجموعه کشف شده است. همه این اشیاء در یک عملیات به دست آمده و بعضی از این اشیاء کاشی‌هایی هستند که 250قطعه آنها سالم و 300قطعه خرد شده‌اند که ممکن است از تهران یا اطراف تهران به دست آمده باشد و احتمالا کاشی‌های قاجاری است و هنوز مشخص نیست که به کدام بنا تعلق دارد.»
ضعف قوانین در حوزه قاچاق اشیای تاریخی
اما آنچه اکنون بیش از کشف اشیاء تاریخی مهم است ضعف قوانین بازدارنده در این زمینه است. به اعتقاد ادیب‌زاده، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان تهران: «محکومیت‌های در نظر گرفته شده بسیار سبک است و از 6ماه تا حداکثر 3سال حبس را شامل می‌شود. همچنین اگر شخصی بگوید حفاری‌ها را در منطقه‌ای انجام داده که نمی‌دانسته باستانی بوده، جرمی محسوب نمی‌شود؛ مگر آنکه در آن محوطه تابلو وجود داشته باشد. این در حالی است که در بسیاری از موارد تابلوهای ما را 24ساعت پس از نصب دزدیده‌اند.»
او گفت: «قوانین در خصوص خرید و فروش کاشی‌ها مبهم است؛ در حال حاضر ما با دزدی تزیینات معماری بناهای تاریخی تهران روبه‌رو هستیم که نگران کننده است و می‌تواند هویت تاریخی شهر را به خطر بیندازد. این کاشی‌ها که اغلب زیر 100سال قدمت دارند به راحتی و با یک پیچ گوشتی به دلیل بندکشی‌های فرسوده جدا می‌شوند و متاسفانه قانون مناسبی برای برخورد وجود ندارد. همچنین در مورد مجموعه‌داران خصوصی نیز قوانین مناسبی وجود ندارد وقتی به مجموعه‌داری مجوز نگهداری سکه‌های دوره‌های تاریخی داده می‌شود؛ قطعا از حفاری‌های غیرمجاز برای او سکه فرستاده می‌شود. همچنین شاهد بودیم که 1800اشیای موزه‌ای در خانه‌ای در نیاوران کشف شد اما صاحبان آن اکنون آزادانه به زندگی خود ادامه می‌دهند.»
کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان تهران ادامه داد: «کاشی‌های به دست آمده در پی پیگیری برای دزدی‌هایی که اخیرا از کاشی‌های خانه‌های تاریخی تهران انجام شد، صورت گرفت اما قانونی نداریم که برای پیگیری حقوقی دزدی تزیینات معماری بناها با عمق کمتر از 100 سال ما را کمک کند. همچنین شاهدیم بعضی مالکان برای آنکه مانع از ثبت ملی بنای خود شوند، گاهی اقدام به تخریب این تزیینات می‌کنند؛ بنابراین نیازمند قوانین جدید در این حوزه هستیم.»
«رجبعلی خسروآبادی»، مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان تهران هم یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود. او به ضعف قوانین دراین باره اشاره کرد و گفت: «بر اساس قانون خرید و فروش و کندن آثاری با عمر زیر صد سال جرم نیست اما با توجه به حساسیت‌های به وجود آمده توقع داریم که قوه قضائیه و نیروی انتظامی در این زمینه ورود پیدا کنند.»
سازمان میراث فرهنگی برای جلوگیری از ادامه این روند چه اقداماتی را در دستور کار خود قرار داده است؟ رجبعلی خسروآبادی در پاسخ به این سوال گفت: «مسأله رصد اشیای تاریخی یکی از مواردی است که ما در دستور کار خود قرار داده ایم تا بخش های مختلف را برای این مبحث فعال کنیم. یگان حفاظتی در سازمان وجود دارد که در حد مقدورات این اقدام را انجام می دهد. همچنین بازدیدهای دوره‌ای که از سوی سازمان انجام می شود.» او ادامه داد: «از فرمانداری ها توقع داریم که انجمن های حمایت از میراث را فعال کنند. البته در تهران این انجمن ها راه اندازی شده است که ذیل آن باید مسئولان حتی در شورای شهر و شهرداری به آن ورود پیدا کنند تا حساسیت بیشتری بر روی این قضیه ایجاد شود. از سوی دیگر عموم مردم نیز باید در این زمینه از طریق رسانه ها به آگاهی دست پیدا کنند. البته اکنون حساسیت ها نسبت به گذشته افزایش یافته است. درست است که ما اخبار دزدی ها را می شنویم اما این اخبار می تواند به فرصت تبدیل شود.»
مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان تهران در ادامه پیشنهاد حق انتقال توسعه را مطرح کرد: «وقتی کمیسیون ماده 5در محدوده های بافت تاریخی اجازه ساخت 2طبقه بیشتر به مردم را نمی دهد باید در ازای آن حق 2طبقه ساخت اضافی که در واقع حق این افراد است را به جای دیگر انتقال دهد. این به عنوان مطالبه ای است که از سوی مردم مطرح است و امیدوارم که به آن توجه شود همانطور که به تغییر کاربری های فراوان و فروش آسمان شهر توجه می شود. البته این موضوع را به مجلس پیشنهاد کرده‌ایم و امیدواریم تبدیل به قانون شود.»
خانه های تاریخی به لیست انتظار باز می گردند
اگر چه در سالهای گذشته بسیاری از بناهای تاریخی کشور با شکایت مالکان و رأی دیوان عدالت اداری از لیست ثبت ملی خارج شده و در نهایت تخریب شد اما این اداره کل دستور ثبت دوباره این بناها را در فهرست آثار ملی دارد. مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان تهران در این باره گفت: «در زمان مسئولیت من هیچ پرونده‌ای در دیوان عدالت پس از گرفتن رأی خروج از ثبت امکان تجدیدنظر نداشت. اکنون می‌توانیم خانه‌هایی را که پیش از این با رأی دیوان از ثبت خارج شده‌اند به لیست در انتظار ثبت اضافه می‌کنیم تا امکان ثبت این بناها بار دیگر فراهم شود.»
خانه رهنما در خیابان نیاوران تهران بیش از یک سال است پلاک مقابل آن تخریب و گودبرداری عمیقی جای آن انجام شده و قرار است یک آسمانخراش ساخته شود. البته خسروآبادی گفت که پس از کشاندن این پرونده به دادگاه ساخت و ساز متوقف شده است. البته همچنان باید بحث گودبرداری برطرف شود، چون خطر زیادی دارد. ما موظفیم هرچه زودتر گودبرداری در ضلع مقابل خانه رهنما و ضلع شرقی آن یعنی خانه نمازی را برطرف کنیم چون احتمال ریزش خانه‌های اطراف به دلیل گودبرداری عمیقی که انجام شده وجود دارد.
«میراثِ تهران بدتر بود به بد رساندیمش»
مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان تهران همچنین ضمن عذرخواهی از قصورات پیش آمده در حفاظت از میراث فرهنگی تهران گفت: «تشکیلات و اعتباراتمان در استان تهران فراخور مطالبات نیست.البته در این مدت وضعیت را از بدتر به بد رسانده ایم اما هنوز تهران وضعیت خوبی ندارد، فقط نسبت به آنچه در طول بیش از دو سال و نیم گذشته بوده بهتر شده است. این اداره از نظر اعتبارات به چند درصد رشد رسیده است، چون در سال 92اعتبارات عمرانی این اداره کل 697میلیون تومان بود در حالی که در سال 95این اعتبارات بالغ بر چهار میلیارد و 700میلیون تومان در سه بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.» خسروآبادی در مواجهه با بعضی انتقادات و افشاگری ها هم گفت: «ما نجابت به خرج داده‌ایم که صداها و پرونده‌های بعضی افراد را رو نکردیم. دولت بنا ندارد که وقت خود را بر افشاگری تخلفات سالهای قبل بگذارد.»
منبع: شهروند
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.