نقش و نگارهای هنری روی در و دروازه‌های «بخارا» +تصاویر

ساعت 24-منبت و کنده‌کاری چوب از هنرهای زیبایی است که در طول تاریخ در «بخارا» وجود داشته و امروز هم مورد توجه زیادی قرار دارد.

«بخارا» از جمله شهرهای قدیمی آسیای مرکزی است که آثار فرهنگی زیادی را حفظ کرده است.

طرح و معماری شهر بخارا بر اساس سنت‌های رایج در منطقه پهناور خاورمیانه شکل گرفته است که به نوعی منزوی بودن از ویژگی‌های منازل قرون وسطایی می‌باشد.

به طور طبیعی این ویژگی‌های ساخت و ساز شهری، اهمیت عناصری مانند درب و دروازه را افزایش داده بود.

ضرورت حفاظت در برابر حملات کوچی ها نیاز به تامین امنیت برای هر یک از منازل و همچنین محله را داشت.

دیوارکشی پیرامون شهرها نیز از پدیده های طبیعی شهرهای قرون وسطایی می‌باشد.

در تاریخ از بخارا همچنین به عنوان «شهر 12 دروازه» یاد می‌شد هرچند باستان‌شناسان وجود فقط 11 دروازه را (دروازه امام، دروازه «مزار»، دروازه «سمرقند»، مروازه «آغلان»، دروازه «تالیپاچ»، دروازه «شیرگیران»، دروازه «قراکول»، دروازه «شیخ جلیل»، دروازه «نمازگاه»، دروازه «سلاخانی» و دروازه «قرشی») تائید کردند.

در حال حاضر تنها دروازه «تالیچ» در شمال و دروازه «قراکول» در جنوب غرب شهر باقی مانده است که به اواخر قرن شانزدهم تعلق دارند.

این دروازه‌ها بسیار شبیه به یکدیگر و برای بخارای قرون وسطایی معمولی بودند.

ایجاد امارت بخارا در قرن هجدهم به تشکیل مکتب معماری و هنر محلی بخارا کمک کرد که در آن منزل و محل سکونت با ساخت و ساز و تکنیک‌های هنری خود دارای ویژگی‌های خاصی بود.

نوع منازل مردمی بخارا را می‌توان با صدفی مقایسه کرد که در درون خود مروارد پنهان کرده است.

بنابراین در داخل دیوارهای گلی منازل این شهر گنجینه‌های ارزشمندی نهان می‌باشد. از جمله در نیز از عناصری است که در آن می‌توان آثار هنری را مشاهده کرد.

دکور غالب درهای بخارا از نقوش مختلف دسته گل در گلدان، گل بوته‌ها، زنبق، سوسن، انواع درختان و شاخه‌های بید مجنون و... عبارت بوده است.

نقاشی‌های نباتی عمدتا با طرح‌های هندسی (نظیر ستاره‌های 5، 8، 10، 12 ضلعی پرنور به همراه گل و گیاه) ترکیب شدند.

همانگونه که اشاره شد منبت کاری در بخارا تاریح بسیار قدیم داشته است و تا قرن 10 بیشتر صحنه‌های اساطیری قبل از اسلام را تجسم کرده است ولی پس از ورود اعراب الگوهای هندسی و گل‌های زینتی به تدریج جایگزین اینگونه صحنه‌ها شدند.

در ساخت در عمدتا از 3 سبک اصلی زینتی «بغدادی»، «اسلیمی» و «پرگاری» استفاده شده است.

هنرمندان بخارایی بیشتر از چوب درخت «قراغاچ» که نوعی از نارون می‌باشد، استفاده کردند.

این نوع درخت تا حدی بزرگ می‌شود که برخی از درهای قدیمی موجود در بخارا از یک ورق تخته ساخته شدند.

هم در گذشته و هم در حال حاضر غناوت هنری هر دربی وابسته به درآمد خانواده‌ها می‌باشد، زیرا هر کسی قدرت پرداخت هزینه‌های کار هنرمندان را ندارد.

امروز نیز در ساخت و ساز منازل به اصطلاح مدن نیز از هنرمندان مردمی برای ساخت درب‌های منبت و کنده‌کاری شده استفاده می‌کنند.

بخارا شهری پایبند به سنت‌ها است. ضرب‌المثلی هست که «خانه من دژ من است». در این دژ، در به نوعی صورت صاحب خانه را به نمایش می‌گذارد: یا در برابر مهمان ناخوانده اخم می‌کند یا با لبخند به استقبال مهمان آغوش باز می‌کند.