گاه شمار میلادی

گاه‌شماری میلادی گاه‌شماری با ریشهٔ مسیحی است که هم‌اکنون در بیشتر کشورهای جهان استفاده می‌شود و تقویمی بین‌المللی است. این گاه‌شماری برگرفته از گاه‌شماری ژولینی با مبدا میلادی (میلادعیسی) است و نخست از سوی آلویسیوس لیلیوس که پزشکی از اهالی ناپل بود پیشنهاد شد. تعدیل کبیسه‌گیری این گاهشماری در ۲۴ فوریهٔ ۱۵۸۲ از سوی پاپ گریگوری سیزدهم پذیرفته شد و از آن پس بهگاه‌شماری گریگوری (گرِگوری) نیز مشهور شد.

تاریخچه و ویژگی‌ها

گاه‌شماری ژولینی که از گاه‌شماری رومی گرفته شده بود در دورهٔ مسیحی با مبدأ میلادی (گاه‌شماری میلادی قدیم) پذیرفته شد. این گاه‌شماری ۳۶۵ روز بود که برای هر ۴ سال یک روز به روزهای سال اضافه می‌شد (سال ۳۶۵٫۲۵ روزه). به علت دقیق نبودن کسر سال نسبت به سال اعتدالی هر ۱۲۸ سال یک روز عقب می‌افتاد. در سال ۱۵۸۲ میلادی جهت تصحیح آن گاه‌شماری گرگوری (میلادی جدید) ایجاد شد. در گاه‌شماری یولیانی اعتدال بهاری در سال ۳۲۵ میلادی که شورای نقیه تشکیل شده بود در ۲۱ مارس صورت گرفته بود و در سال ۱۵۸۲ به ۱۱ مارس افتاده بود و ده روز عقب مانده بود. در گاه‌شماری گرگوری ده روز از تاریخ حذف گردید و کبیسه‌گیری‌های یکنواخت چهارساله نسبتاً کاهش یافت بدینگونه که سال‌های قرن غیرقابل قسمت به ۴۰۰ (مانند: ۱۷۰۰، ۱۸۰۰ و ۱۹۰۰) بدون کبیسه‌گیری باشند. درنتیجه، با احتساب سال گریگوری ۳۶۵٫۲۴۲۵ روز (نسبت به سال حقیقی ۳۶۵٫۲۴۲۱۹۸۷۹ روز) میزان دقت گاه‌شماری میلادی را به عقب‌ماندگیِ یک روز در هر ۳٬۳۲۰ سال رساند.تاریخ امروز

طول زمانیِ سال گریگوری -> ۳۶۵٬۲۴۲۵ روز = (۳:۴۰۰) - ۳۶۵٬۲۵

دورهٔ عقب‌ماندگی یک‌روزهٔ گاه‌شماری گریگوری -> ۳۳۲۰ سال = (تفاضل سال حقیقی با گریگوری): ۱

کبیسه‌گیری

کبیسه‌گیری تقویم میلادی دارای دو دورهٔ زمانی‌ست. در دورهٔ ژولینی سال‌های مضرب عدد ۴ کبیسه‌اند. در دورهٔ گریگوری هر چهار سال یک‌بار (سال‌های مضرب ۴) کبیسه است، با این استثنا که در سال‌های رأس سده، تنها سالهای مضرب عدد ۴۰۰ کبیسه‌اند. در تصحیح گاه‌شماری میلادی، با حذف ده روز از تقویم ژولینی، روزِ پس از پنجشنبه ۴ اکتبر ۱۵۸۲ ژولینی، جمعه ۱۵ اکتبر گریگوری است؛ و ازنظر تاریخی، روزهای ماقبل ۵ اکتبر ۱۵۸۲ میلادی بر اساس گاه‌شماری ژولینی درنظر گرفته می‌شود و عملاً ده روز از تاریخ میلادی حذف‌شده قلمداد می‌گردد. تاریخ روز

ماه‌های گاه‌شماری میلادی

سال در گاه‌شماری گرگوری ۱۲ ماه دارد. نام‌های رایج در فارسی ایران از فرانسوی، نام‌های رایج در فارسی افغانستان از انگلیسی، و نام‌های رایج در فارسی تاجیکستان از روسیهستند.

ترتیبفارسی ایرانفارسی افغانستانفارسی تاجیکستانشمار روز

۱ژانویهجَنیوریянвар یَنوَر۳۱

۲فوریهفِبریوریфеврал فِوْرَل۲۸ یا ۲۹

۳مارسمارچмарт مَرت۳۱

۴آوریلآوریلапрел اَپریل (با یای مجهول)۳۰

۵مهمِیмай مَی۳۱

۶ژوئنجونиюн اییُن۳۰

۷ژوئیهژوئیهиюл اییُل۳۱

۸اوتآگِستавгуст اَوْگُست۳۱

۹سپتامبرسِپتِمبرсентябр سِنتْیَبر۳۰

۱۰اکتبرآکتُبرоктябр اُکتیَبر۳۱

۱۱نوامبرنووِمبرноябр نُیَبر۳۰

۱۲دسامبردیسِمبرдекабр دِکَبر۳۱

پذیرش گاه‌شماری میلادی در نقاط مختلف جهان

گاه‌شماری گریگوری ابتدا در میان کشورهای اروپایی کاتولیک و سپس در میان پروتستان‌ها و ارتدکس‌ها پذیرفته شد. در میان کشورهای اروپایی، یونان آخرین کشوری بود که در سال ۱۹۲۳ اقدام به پذیرش این گاه‌شماری کرد. ژاپن، کُره و چین به‌ترتیب در سالهای ۱۸۹۵، ۱۸۷۲ و ۱۹۱۲ گاه‌شماری میلادی را پذیرفتند. امروزه در اکثر کشورهای جهان، ازجمله در اغلب کشورهای اسلامی، گاه‌شماری میلادی به‌عنوان تقویم رسمی شناخته می‌شود. مصر در سال ۱۸۷۵ و ترکیه در سال ۱۹۱۷ اقدام به پذیرش تقویم میلادی کردند. کشورهایافغانستان، ایران، عربستان سعودی، اتیوپی و نپال تنها کشورهای جهان هستند که تقویم میلادی در آنها تقویم رسمی به‌شمار نمی‌رود.امروز چندمه

کاستی‌های گاه‌شماری میلادینقص نخست گاه‌شماری گریگوری، سرآغار سال است که امروزه ۱ ژانویه به صورت جهانی رسمی شناخته شده‌است. پیشتر در اینباره اتفاق‌نظری میان کشورها و فرقه‌های مسیحی نبود. با توجه به اینکه اول ژانویه برابر با ۱۰ یا ۱۱ دی گاه‌شماری خورشیدی (اوایل زمستان در نیم کرهٔ شمالی و اوایل تابستان در نیم کرهٔ جنوبی) است، این زمان از لحاظ حرکت انتقالی زمین و در مقایسه با سرآغاز گاه‌شماری‌های معتبر جهان برای آغاز سال مناسب نیست. از همین جاست که اشکال‌های بزرگ در ازمنهٔ تاریخ برای آن به وجود آمده‌است (چنان‌که سال مالی کشورهایی که از این تقویم استفاده می‌کنند با سال میلادی منطبق نیست و تقریباً از اوایل فروردین آغاز می‌شود).

گاه‌شماری میلادی با وضعیت فصلها و موقعیت خاص زمین مانند اعتدالین و انقلابین هم خوانی ندارد و شمار روزهای هر ماه نیز نامنظم است. سرآغاز سال و سرآغاز ماه‌ها در گاه‌شماری مسیحی کلاً قراردادی هستند و به مسائل نجومی و یا حرکت انتقالی زمین مربوط نیستند و با بروج سروکاری ندارند. برای بهره‌گیری از این روش هیچ دلیل منطقی وجود ندارد و از سوی دیگر در طول تاریخ بسیاری به‌دل‌خواه دخل و تصرفی در این گاه‌شماری کرده‌اند.

هم چنین این گاه‌شماری پایهٔ دقیق مذهبی ندارد و مشکلات مذهبی مسیحیان را برطرف نکرده‌است و ایام مذهبی را به طور دقیق مشخص نمی‌کند و برای تعیین این ایام باید از تقویم قمری کمک گرفت و منجمین ناچارند هر سال با کمک گرفتن از روش اپاکت (Epacte) محل آن را در ماه‌های قمری پیدا کنند؛ در نتیجه عید پاک در فاصلهٔ ۲۲ مارس تا ۲۵ آوریل دائماً در تغییر است همچون سایر اعیاد و روزهای مذهبی مسیحیان و مسلمانان.تاریخ امروز میلادی

تغییر تاریخ میلادی[ویرایش]

کاستی‌های تقویم میلادی برخی را به فکر تدوین یک تقویم معتبر جهانی انداخته‌است چنان‌که چنین طرحی در سازمان ملل مطرح شد که به جایی نرسید. در گذشته نیز پس از انقلاب فرانسه به فکر تغییر تقویم در این کشور افتادند و تقویم جمهوری فرانسه را جایگزین تقویم میلادی کردند. از آن جمله شخصی به نام سیلون مارشال طرحی ارائه داد که مورد تأیید انجمن ریاضی‌دانان و کنگرهٔ ملی فرانسه قرار گرفت. سرآغاز سال در این تقویم اعتدال پاییزی و مبدأ آن سال ۱۷۸۷ (انقلاب فرانسه) بود که البته بعداً منسوخ شد.[۴]

چند گاه‌شماری مشهور جهان[ویرایش]

گاه‌شماری هجری خورشیدی

گاه‌شماری هجری قمری

گاه‌شماری چینی

گاه‌شماری یولیانی

شب سال نو