خواص بارهنگ | معجزه بارهنگ در بارداری
فواید بارهنگ برای بارداری بسیار مفید است در ادامه مطلب نکاتی طلایی در مورد تاثیر بارهنگ برای لاغری و بارداری را که شاید نمی دانستید را به شما ارائه می کنیم.
بارهنگ چیست
بارهنگ گیاهی است چند ساله، علفی و تا ارتفاع ۷۰ سانتی متر رشد می کند. ساقه ی این گیاه بیشتر ایستاده و گاهی به طرف زمین متمایل شده است، همچنین فاقد شیار بوده و به تعداد فراوان است.
برگ های بارهنگ بیضی شکل و دارای دمبرگ های بلندی هستند که از این گیاه خارج می شوند. این برگ ها ۳ تا ۹ رگبرگ مشخص و برجسته دارند.
گل هایش کوچک و به صورت اجتماع سنبله استوانه ای، در انتهای ساقه قرار گرفته اند و به رنگ سبز متمایل به قهوه ای هستند. قسمت مورد استفاده گیاه، برگ و دانه آن است و دانه های آن کوچک، تخم مرغی و به رنگ قهوه ای تیره هستند. زمان جمع آوری این دانه ها، از اواسط بهار به بعد است. گیاه تقریبا در تمام نقاط ایران رویش دارد.
بارهنگ در دسته گیاهان دارویی قرار دارد با اینحال عدهای آن را به عنوان یک علف هرز میشناسند، اما این گیاه یکی از بهترین گونه گیاهان است، که دارای خاصیتهای دارویی و درمانی فراوانی است. بارهنگ که با نام باتنگ نیز در برخی منابع یاد میشود، گیاهی است علفی، خودرو، چند ساله و دارای برگهای سبز پهن و گل آذین سنبلهای که در وسط برگها قرار دارد. دانه بارهنگ، ریز، مدور و سیاه مایل به بنفش است. این گیاه در باغها، بین چمنها و کنار جویهای آب در نواحی معتدله زمین به وفور و به صورت خودرو یافت میشود. مناطق رویش گیاه بارهنگ، عراق، سوریه، هند، تمامی نواحی اروپا، شمال آفریقا و آمریکای شمالی بوده، در ایران در بیشتر شهرها مانند تهران، کرج، گیلان، لاهیجان، همچنین در آذربایجان، کردستان، اصفهان، شیراز، کرمان، یزد، خراسان، سیستان و بلوچستان یافت میشود. قسمتهای مورد استفاده آن دانه، برگ و ریشه گیاه است. زنبور عسل بارهنگ را دوست دارد و روی آن مینشیند و از آن تغذیه میکند. همچنین از بارهنگ در کارخانههای مواد غذایی و به عنوان یک داروی گیاهی در سراسر جهان استفاده میشود. لازم به توضیح است نوع پرورشی آن خواص بارهنگ وحشی را ندارد. در این مطلب با خواص دارویی و مضرات گیاه بارهنگ بیشتر آشنا شوید.
خواص بارهنگ
طبق آنچه در منابع مختلف ازجمله ذخیرهی خوارزمشاهی، صیدنه ابوریحان بیرونی، قانون ابوعلی سینا، الابینه عن حقایقالادویه ابومنصور هروی و تحفه حکیم مۆمن در خصوص خواص و کاربردهای این گیاه آمده است، باید گفت طبع بارهنگ، سرد و خشک در درجهی دوم است همهی بخشهای گیاه بارهنگ شامل برگ و ریشه و دانهی آن، مصارف دارویی دارد؛ اما، برگ و ریشه آن را بیشتر به صورت استعمال خارجی و تخم بارهنگ را بیشتر به صورت مصارف داخلی استفاده میکنند.
بارهنگ، اثر قابض و نرم کنندگی دارد و به عنوان تببر، تصفیه کنندهی خون، آرامکننده و رافع تحریکات مجاری تنفسی و ادراری مطرح است همچنین بارهنگ در رفع ناراحتیهای آسم آمفیزم، اسهالهای ساده و صفراوی، خونریزیهای دستگاه گوارش، ورم مخاط دهان، درد دندان و حتی درد گوش، مۆثر است.
برای قطع خونریزی و رفع درد ناخن (عقربک)، ناراحتیهای پوستی و جوشهای صورت و نیز فروکش کردن ورم صورت ناشی از آبسه (پیله) دندان، توصیه شده است.
پانسمان زخمها با پخته برگ تازه بارهنگ نیز در بهبود آنها اثر تسریعکنندگی دارد.
جوشانده برگ بارهنگ همراه با گُلهای اکلیل الملک (یونجه باغی زرد) و گل گندم، به صورت مایع شستشوی چشم، در رفع ورم ملتحمه بسیار مۆثر است، برای تهیهی این محلول، 10 گرم برگ بارهنگ را به همراه مقدار کمی از دو گُل یادشده در 150 گرم آب جوش، دم میکنند.
برای درمان بیماریهای ریوی، برگ تمیز و شسته شدهی بارهنگ را روی پارچهی تمیزی پهن میکنند تا خشک شود سپس آن را خرد میکنند و شیره آن را میگیرند و هموزن آن، عسل اضافه کرده به مدت 20 دقیقه، دم میکنند. مصرف این دمکرده برای بیماریهای ریوی بسیار مفید است.
از مخلوط 10 درصد پودر برگ بارهنگ با وازلین، پمادی به دست میآید که مالیدن آن روی زخمهای چرکین و دردناک، سبب بهبود آنها میشود و به سرعت، چرک را میخشکاند.
کمپرس برگهای تازه و خردشدهی بارهنگ برای فرونشاندن ورمها، نقاط ضربدیده و کوفتگیها و التیام زخمهای عفونی، سوختگیهای ناشی از آتش و جای نیش حشرات، مفید است.
تخم بارهنگ
تخم بارهنگ فواید مختلفی نظیر:
قابض | معالجه ی کولیک |
محرک | سرفه |
تب بر | آسم |
معرق | برونشیت |
مدر و معالج اسهال خونی | معالجه ی امراض مثانه |
رفع اختلالات کلیوی | سوزاک |
طریقه و میزان مصرف بارهنگ
مرحله اول:
بر روی 2 تا 4 گرم برگ خرد یا پودر شده، یک لیوان آب سرد ریخته و تا حد جوشیدن، حرارت دهید
مرحله دوم:
بعد از آن حرارت را خاموش کنید. سپس 10 دقیقه صبر کرده و محصول را صاف و میل کنید.
فرآوردههای گیاهی برگ بارهنگ، بیشتر به صورت تی بگ حدود یک گرمی عرضه می شود و داروهای گیاهی تهیه شده از برگ، به صورت قطره یا شربت، به عنوان ضد سرفه و خلط آور در بازارهای جهان، در دسترس هستند.
دانه:
منابع مختلف، مصرف روزانه بین 5 تا 15 گرم دانه را توصیه کرده اند. دانه ها را داخل نصف استکان آب ریخته، مخلوط کرده و میل نمایید.
بارهنگ و بارداری
مصرف بارهنگ در زمان حاملگی و شیردهی توصیه نمیشود، چون روغن دانه که شباهتی به روغن خردل دارد، باعث تحریک رحم شده و با حالت مسهلی که ایجاد میکند، ممکن است برای مادر و جنین ایجاد خطر کند.
در هنگام مصرف بارهنگ، باید مایعات به مقدار زیاد نوشید تا موسیلاژ روی سطح دانهها، به خوبی بتوانند آب جذب کنند و متورم شوند و از متراکمشدن در معده و روده جلوگیری شود.
مصرف بارهنگ در زمان حاملگی و شیردهی توصیه نمیشود؛ چون روغن دانه که شباهتی به روغن خردل دارد، باعث تحریک رحم شده و با حالت مسهلی که ایجاد میکند ممکن است مشکل ساز شود.
مصرف بارهنگ برای لاغری :
بارهنگ به دلیل داشتن فیبر فراوان از جمله گیاهان دارویی می باشد که به لاغری بدن کمک می نماید فیبر موجود در بارهنگ باعث آسان شدن حرکات روده و هضم راحت غذا همچنین دفع فضولات بدن به راحتی تمام می گردد لذا سیستم روده و گوارش را بهبود می بخشد و با جلوگیری از یبوست به لاغری کمک می نماید بارهنگ همچنین به افرادی که فشار خون دارند یا از بیماری های قلب و عروق رنج می برند نیز پیشنهاد می گردد در رژیم روزانه خود از آن بهره ببرند.بارهنگ به کاهش اشتها نیز کمک می کند پس یک گیاه مناسب برای مبارزه با چاقی می باشد جهت مصرف برای لاغری بدین گونه عمل نمایید که 3 گرم از آن را در 250 میلی لیتر آب خیس نموده و حدود نیم ساعت قبل از غذا میل نمائید تا هم اشتها را کم کند هم عملکرد سیستم گوارش را بهتر نماید و شما را لاغر کند.
مضرات بارهنگ
ممکن است روغن این دانه باعث آلرژی، التهاب و درماتیت در بعضی افراد حساس شود.
دانه های بارهنگ موجود در بازار ایران مربوط بهگونه دیگری از بارهنگ به نام Major Plantago (یا بارهنگ کبیر با نامهای مترادف
Exaltata Plantago یا Cemata Plantago) مربوط است. اینگونه بارهنگ دارای برگهای پهن و بزرگ است که روی سطح زمین قرار گرفتهاند. در پهنگ این برگها ۳ تا ۱۱رگبرگ سراسری در طول برگ به خوبی نمایان است. گلها بهصورت سنبله درازی روی محوری که از وسط برگها میروید ظاهر شده که سپس به میوه و دانههایی که روی همین محور قرار دارند تبدیل میشوند.
قسمت مورد استفاده این گیاه، دانه، برگ و ریشه است که در طب عوام از آنها استفاده میشود.
گونه دیگری که ممکن است از دانه آن در ایران بهعنوان بارهنگ استفاده شود Media Plantago است.
دانه بیشتر گونههای بارهنگ (Plantago) حاوی موسیلاژ بوده که در نقاط مختلف جهان مورد مصرف دارویی مشابه دارند.
طبق کتاب «گیاهان دارویی سنتی ایران» مخلوطی از دانههای بارهنگ، قدومه، تخم مرو و بهدانه به نام چهارتخمه تهیه میشود که در طب عوام، بهعنوان نرمکننده سینه و برطرفکننده سرفه و خارشهای گلو، مصرف میشود.
دیگر خواص بارهنگ
برگهای تازهی بارهنگ، خواص ضدباکتریایی قوی دارد؛ به همین جهت، برای التیام زخمها، جراحتها و سطوح ملتهب و آزردهی بدن مورد استفاده قرار میگیرد. مالیدن له شدهی برگ تازه و تمیز بارهنگ بر روی زخمها ضمن این که آنها را از چرکی شدن محافظت میکند، باعث التیام آنها نیز میشود همچنین کاربرد این گیاه برای زخمهای کهنه و چرکی شدید نیز سبب باز شدن سر زخم و خروج چرک و در نهایت، بهبود زخم میشود.