قیمت دلار زمان رضا شاه چند بود؟
ساعت24-خوب یا بد ، درست یا نادرست ؛اکنون سرشت و سرنوشت ایرانیان تا اندازه قابل اعتنایی در چنگ نرخ تبدیل دلار به ریال قراردارد. نمی توان واقعیت را دید و از کنار آن به سادگی گذشت و گفت دلار بر سرنوشت اروز و فردای ایران و ایرانیان بی اثر است. ایرانیان ساکن میهن بدبختانه هرروز با بیم و لرز از اینکه دلار با شتا ب به نقطه ای برسد که بنیان دخل و خرج شان را به دره مرگ برساند به سر می برند.
دلار رضا شاهی
با وجود افت و خیزهای بسیار اقتصاد ایران در ۹۶ سال گذشته، حضور محرک‌های سیاسی متعددی توانسته ارزش برابری پول ملی ایران را با شوک‌های کوتاه مدت مواجه کند. با این وجود رخداد برخی از این شوک‌های سیاسی چنان با دوره های افول اقتصاد ایران همزمان شده و توانسته تاثیر خود را به طور بلندمدت بر کاهش ارزش برابری ریال ماندگار کند.در این گزارش مهمترین شوک‌های سیاسی موثر بر نرخ برابری ریال در برابر دلار آمریکا را بررسی کرده‌ایم که می‌خوانید:
سقوط رضا شاه
مطابق اسناد موجود از مشروح مذاکرات مجلس چهارم شورای ملی در تیرماه سال ۱۳۰۱ خورشیدی که به بحث در خصوص تعیین تعرفه پست اختصاص داشته، نرخ هر دلار آمریکا در اقتصاد ایران ۱۴ ریال بوده است. همزمان با ورود ارتش متفقین به ایران که منجر به سقوط حکومت رضا شاه پهلوی و جهش نرخ تورم از ۱۳.۸ درصد به ۴۹.۵ درصد شد، نرخ دلار با بیش از ۷ درصد افزایش به ۱۵ ریال رسید.تبعات اشغال ایران و بحران سیاسی حاکم موجب شد در سال ۱۳۲۱ نرخ تورم به بیش از ۹۶ درصد برسد، اتفاقی که بهای دلار را به بیش از ۱۶ ریال رساند. یک سال بعد سطح عمومی قیمت‌ها در ایران بیش از ۱۱۰ درصد صعود کرد و نرخ برابری ریال در برابر دلار آمریکا ۱۰۰ درصد سقوط کرد و به ۳۲ ریال رسید.کاهش بیش از ۱۱ درصدی سطح عمومی قیمت‌ها در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ و بازگشت ثبات نسبی به اقتصاد ایران سبب شد تا نرخ دلار همچنان رقم ۳۲ ریالی را حفظ کند.
کودتای ۲۸ مرداد
ملی شدن صنعت نفت ایران در سال ۱۳۲۹ با اعمال تحریم‌های فروش نفت و کاهش درآمدهای ارزی همراه شد به همین دلیل در ۱۳۳۰ قیمت دلار آمریکا به بیش از ۶۰ ریال و در دامنه ۱۰ ریالی تا ۷۰ ریال در نوسان بود.اما در سال ۱۳۳۱ و همراه با موج تلاطم‌های سیاسی نرخ ارز در فاصله ۷۰ تا ۹۰ ریال در نوسان بود. شایعه بهبود روابط ایران و آمریکا و نیز انتشار خبر سفر محمدمصدق، نخست وزیر وقت به دادگاه لاهه از جمله شوک‌های مثبت وارده در این سال به بازار ارز بود.با وجود کاهش سطح عمومی قیمت ها در سال ۱۳۲۹ و حفظ نرخ تورم تک رقمی تا سال ۱۳۳۲ توسط دولت محمد مصدق، کاهش درآمدهای ارزی و کسری بودجه دولت مهمترین عامل کاهش ارزش برابری ریال ایران در برابر دلار آمریکا بود. درآمد ارزی دولت در سال ۱۳۳۲ حدود ۳ میلیارد دلار بود.تحت تاثیر مضیقه ارزی و وقوع کودتا علیه دولت مصدق در سال ۱۳۳۲نرخ دلار آمریکا را به بالاترین حد در فاصله سالهای ۱۳۰۱ تا ۱۳۵۸ خورشیدی رساند. هر دلار آمریکا همزمان با وقوع کودتای ۲۸ مرداد در برابر ۱۳۰ ریال مبادله می‌شد. اما در ادامه، تحت تاثیر لایحه تثبیت نرخ ارز که دولت مصدق پیش از وقوع کودتا به تصویب مجلس رسانده بود، نرخ دلار به محدوده ۹۰ تا ۱۰۰ ریال بازگشت.
انقلاب ۱۳۵۷
از سال ۱۳۳۴ و همزمان با برقراری روند عادی صادرات نفت ایران و بازگشت رونق اقتصادی، نرخ تورم که در سال ۱۳۳۳ تا ۱۵.۹ درصد افزایش یافته بود به کمتر از ۲ درصد کاهش یافت. تورم یک رقمی همراه با رشد آرام اقتصادی تا سال ۱۳۳۸ که نرخ تورم به ۱۳ درصد رسید ادامه داشت. سپس دوره ۱۳ ساله تورم تک رقمی آغاز شد. نرخ رشد اقتصادی ایران هم در اوایل دهه ۴۰ حدود ۵ درصد بود. تحت تاثیر بهبود شرایط اقتصاد کشور نسبت به سال ۱۳۳۲، نرخ دلار در سال ۱۳۴۰ به ۸۰ ریال نزدیک شد.طی دوره ده ساله ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۲ اقتصاد ایران با ثبت متوسط رشد اقتصادی ۱۱.۵ درصدی و متوسط نرخ تورم سالانه ۲.۶ درصدی دوره‌ای طلایی را طی کرد. بدین ترتیب نرخ دلار در اقتصاد ایران بدون توجه به وقوع اعتراض‌هایی همچون ۱۵ خردادماه سال ۱۳۴۲ در مسیر کاهش قرار گرفت و با عبور از مرز ۸۰ ریال حرکت خود را به سمت ۷۰ ریال آغاز کرد.اما نرخ تورم از سال ۱۳۵۲ بار دیگر دورقمی شد و در سال ۱۳۵۶ از ۲۵ درصد نیز فراتر رفت. در عین حال با وقوع شوک اول نفتی بهای هر بشکه نفت در فاصله سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۳ حدود ۴ برابر شد و درآمدهای نفتی ایران در سال ۱۳۵۳ به بیش از ۲۱ میلیارد دلار بالغ شد.تزریق ارز فراتر از ظرفیت جذب اقتصاد ایران موجب بروز علائم بیماری هلندی شد. در نیمه دوم سال ۱۳۵۶ نرخ رشد اقتصادی روند کاهشی به خود گرفت. با این وجود قیمت دلار آمریکا حدود ۱۰ سال در نرخ ۷۰ ریال و با لحاظ دامنه نوسان اندکی تثبیت شده بود.رخداد انقلاب سال ۱۳۵۷ به حاکمیت دلار تک نرخی ۷۰ ریالی پایان داد. نرخ دلار آزاد در روزهای پایانی سال ۱۳۵۷ به ۱۰۰ ریال رسید. یعنی در پی انقلاب نه تنها ارز دو نرخی شد بلکه ارزش برابری ریال ایران در برابر دلار آمریکا ۴۳ درصد کاهش یافت.
تسخیر سفارت و آغاز جنگ
کاهش نرخ برابری ریال در سال ۱۳۵۸ و اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان موسوم به «پیرو خط امام» ادامه یافت. همزمان با آغاز گروگانگیری ۴۴۴ روزه دیپلمات‌های آمریکایی، به دستور رئیس جمهوری وقت ایالات متحده آمریکا، ابتدا ایران مشمول تحریم تسلیحاتی این کشور شد. وقوع بحران دیپلماتیک میان ایران و آمریکا نرخ دلار آزاد را به ۱۴۰ ریال رساند.سال ۱۳۵۹ سالی دشوار برای اقتصاد ایران بود، از یک سو، آمریکا هرگونه تبادل اقتصادی با ایران را قطع کرد و به همین دلیل فروش بخشی از نفت ایران که پیشتر مشتری ثابتی همچون آمریکا داشت، با مشکل مواجه شد. از سوی دیگر در شهریور همین سال ارتش عراق به ایران حمله کرد و جنگ ۸ ساله دو کشور آغاز شد. به همین دلیل، قیمت هر دلار آمریکا در سال ۱۳۵۹ به ۲۰۰ ریال رسید.هر چند نرخ رسمی دلار آمریکا هنوز همان ۷۰ ریالی بود که در سال ۱۳۳۸ تعیین شده بود ولی ارزش ریال ایران در بازار آزاد و تنها در فاصله دو سال نزدیک ۱۸۶ درصد سقوط کرد.در پی آزادی دیپلمات‌های آمریکایی، روابط تجاری ایران و آمریکا از سال ۱۳۶۰ دوباره برقرار شد با این وجود با ادامه فشار هزینه‌های جنگ بالاخره بانک مرکزی نرخ رسمی دلار را ۱۰ ریال افزایش داد و به ۸۰ ریال رساند. این در حالی بود که در بازار آزاد ارز نیز هر دلار آمریکا در مقابل ۲۷۰ ریال ایران مبادله می‌شد.
پذیرش قطعنامه ۵۹۸
روند صعودی نرخ دلار تا تیرماه سال ۱۳۶۷ که موعد پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران و آغاز تلاش‌های رسمی برای پایان دادن به جنگ ۸ ساله با عراق بود، ادامه یافت.
از سال ۱۳۶۵ نرخ تورم اقتصاد ایران به بیش از ۲۰ درصد رسید و رشد اقتصادی کشور نیز منفی شد. قیمت هر بشکه نفت صادراتی ایران هم نصف شد و به ۱۳ دلار رسید. این شرایط به مدت سه سال ادامه داشت. در طول سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷ متوسط نرخ رشد اقتصاد ایران در این مدت حدود ۱.۸ درصد بود و اقتصاد ایران به طور متوسط سالانه نرخ تورم۱۹.۳ درصدی را تحمل کرد و این به منزله کاهش ۴ برابری ارزش پول ملی بود. بر همین اساس نرخ دلار آزاد طی سال ۱۳۶۶ در بازار آزاد به نزدیکی ۱۰۰۰ ریال رسید. این نرخ در آستانه پذیرش قطعنامه ۱۴۵۰ ریال بود. در روز ۲۷ تیرماه که مصادف با اعلام پذیرش این قطعنامه از سوی ایران بود، تنها به فاصله چند ساعت بهای دلار ۴۰ تومان کاهش یافت. در مجموع پذیرش پیشنهاد پایان دادن به جنگ از سوی ایران، نرخ ارز را حدود ۸۶۰ ریال کاهش داد.شوک مثبت پذیرش قطعنامه ۵۹۸ به بازار ارز بسیار کوتاه مدت بود، به طوری که میانگین نرخ دلار آزاد تا پایان سال ۱۳۶۷ به ۹۶۰ ریال رسید تا اقتصاد ایران به فاصله ۱۰ سال از وقوع انقلاب شاهد رشد ۱۲۷۱ درصدی نرخ دلار آزاد باشد.یکسال بعد یعنی در سال ۱۳۶۷ با وجود پایان جنگ ۸ ساله میان ایران و عراق، متوسط نرخ دلار به ۱۲۰۰ ریال افزایش یافت. ثبت این نرخ برای دلار آمریکا آه از نهاد خانواده‌هایی بلند کرد که اعضاء آنها همزمان با سقوط نرخ ارز در پی اعلام پذیرش قطعنامه از سوی ایران و از بیم متحمل شدن زیان سنگین، دچار حمله قلبی شده و فوت کرده بودند.
جنگ کویت
سال ۱۳۶۹ ارتش عراق به دستور صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق، به کویت حمله کرد و متعاقب این اقدام ائتلافی به رهبری ارتش آمریکا نیز با هدف آزادی کویت دست به اقدام نظامی علیه عراق زد. این جنگ قیمت هر بشکه نفت صادراتی ایران را به ۲۱ دلار رساند.تحت تاثیر رشد درآمدهای ارزی دولت، نرخ رشد اقتصاد ایران طی سالهای ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰ دو رقمی شد. البته تزریق شتابان نقدینگی موجب جهش نرخ تورم از ۹ درصد به حدود ۲۱ درصد در سال ۱۳۷۰ شد. در چنین شرایطی بانک مرکزی، نرخ دلار آزاد را در فاصله سالهای ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۱ در فاصله ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ ریال کنترل کرد.اما رشد اقتصادی ایران تحت تاثیر کاهش قیمت نفت و بروز بحران بدهی‌های خارجی دولت از سال ۱۳۷۱ رو کاهش گذاشت و در همان سال به ۳.۱ درصد رسید و نرخ تورم هم به ۲۴ درصد بالغ شد.اقتصاد ایران با وجود فاصله گرفتن از شرایط جنگی همچنان با بازار چهار نرخی ارز مواجه بود. فارغ از دلار آزاد، ارز رقابتی که مختص بخش تولید بود، ارز رسمی که نرخ کنترل شده دولتی برای کالاهای اساسی بود و نرخ شناور که مختص بخش تجارت و خدمات بود. اوایل دهه ۷۰ خورشیدی در کنار نرخ ارز آزاد، ارز رسمی ۷ تومان، ارز رقابتی ۱۹ تومان و ارز شناور ۳۲ تومانی وجود داشت.دولت تصمیم گرفت در سال ۱۳۷۲ سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز اجرا کند. ارز در بهای ۱۶۵۰ ریال تک نرخی شد ولی عمر این سیاست حدود هفت ماه بود.ادامه کاهش قیمت نفت، نرخ تورم ۲۳ درصدی و بحران بدهی‌ها و کسری بودجه دولت امکان ادامه اجرای این سیاست را نداد تا متوسط نرخ آزاد دلار در پایان آن سال به بیش از ۱۸۰۰ ریال برسد.
اعتراض‌های حاشیه نشینان
سیر نزولی رشد اقتصادی ایران همچنان ادامه داشت تا این که به دلیل افت قیمت نفت، در سال ۱۳۷۳ این نرخ به منفی ۰.۹ درصد رسید.نرخ تورم که از سال ۱۳۷۰ به بالای ۲۰ درصد رسیده بود، در سال ۱۳۷۳ از مرز ۳۵ درصد گذشت و در سال ۱۳۷۴ نیز به ۴۹.۴ درصد رسید. نرخی که از ۱۳۲۲ تا آن زمان بی سابقه بود. نرخ رشد اقتصادی این سال به ۳ درصد هم نرسید.در چنین شرایطی مردم اسلامشهر که شهری واقع در ۱۵ کیلومتری در فروردین ماه سال ۱۳۷۴ به بهانه افزایش ۳۰ درصدی کرایه حمل و نقل و در اعتراض به وخامت اوضاع اقتصادی تظاهرات کردند..نرخ ارز از ۳ هزار ریال در فروردین در سال ۱۳۷۴ به ۷ هزار ریال در خرداد همان سال رسید و برای اولین بار سخن از دلار یکهزار تومانی به عنوان نماد وخامت اوضاع اقتصادی ایران در افکارعمومی مطرح شد. البته در همان سال در مقطعی نرخ ۹ هزار ریالی نیز برای دلار آمریکا ثبت شد.در مجموع بهای متوسط دلار در طول سال ۱۳۷۴ بیش از ۵۰ درصد افزایش یافت و از مرز ۵ هزار ریال عبور کرد.
بحران میکونوس
فروردین سال ۱۳۷۶ آغاز یک بحران دیپلماتیک میان ایران و اروپا بود. پنج سال پس از ترور فعالان سیاسی کرد در آلمان، دادگاهی در این کشور، دولت ایران را به دست داشتن در این ترور محکوم کرد. بدین ترتیب روزهای آغازین سال ۷۶ با فراخوانی سفرای کشورهای اروپایی از تهران و قطع روابط دیپلماتیک آنها با ایران مصادف بود.در بعد اقتصادی نیز نرخ رشد در حال نزول به زیر یک درصد بود و تورم ۱۷.۳ درصدی در کنار نرخ بیکاری ۱۳.۱ درصدی شرایط را برای افت بیشتر ارزش برابری ریال در برابر دلار فراهم کرد. در این سال نرخ دلار به آستانه ۵ هزار ریال رسید.
قتل‌های زنجیره‌ای
با افت قیمت نفت صادراتی ایران به زیر ۱۲ دلار در سال ۱۳۷۷، نرخ تورم به بیش از ۱۸ درصد رسید. رشد اقتصادی در حدود ۲ درصد محدود ماند. در دی ماه این سال، دولت با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که تعدادی از نیروهای وزارت اطلاعات ایران در قتل‌های زنجیره‌ای روشنفکران و فعالان سیاسی منتقد حکومت ایران نقش داشته‌اند. بدین ترتیب با حل مهمترین معمای سیاسی-امنیتی کشور جو نااطمینانی بر اقتصاد ایران حاکم شد.هر چند نرخ متوسط دلار آزاد در سال ۱۳۷۷ با جهش ۳۰ درصدی به ۶ هزار و ۵۰۰ ریال بالغ شد ولی تحت تاثیر شوک سیاسی ماه‌های پایانی سال، نرخ دلار آزاد در اسفند ماه به ۸ هزار ریال رسید.شش ماه بعد و در۱۸ تیرماه ۱۳۷۸ نیروهای امنیتی شبانه به تجمع مسالمت‌آمیز دانشجویان دانشگاه تهران در محدوده خوابگاه‌های کوی این دانشگاه یورش بردند . پایان دادن به این اعتراض‌ها حکومت ایران را با چالش جدی مواجه کرد.همزمان با بروز این چالش، اقتصاد ایران نیز با ادامه صعود نرخ تورم به بالای ۲۰ درصد و کاهش رشد اقتصادی به کمتر از ۲ درصد مواجه بود. بدین ترتیب نرخ دلار آزاد از ۸ هزار ریال در آغاز سال ۱۳۷۸ به ۹ هزار و ۴۰۰ ریال در پایان تیرماه آن سال رسید.البته نرخ متوسط دلار آزاد تا پایان سال ۱۳۷۸ به ۸ هزار و ۱۹۰ ریال تنزل کرد.
رخدادهای سال 13۸۸
در سال ۱۳۸۰ در حالی که نرخ رسمی ارز ۱۷۵۰ ریال بود، نرخ آزاد دلار به ۷ هزار و ۹۲۰ ریال رسید. این شکاف بزرگ ۶ هزار و ۱۷۰ ریالی همزمان با صعود قیمت نفت به بالای ۲۰ دلار دولت را ترغیب کرد تا در سال ۱۳۸۱ که رشد اقتصادی ایران به بالای ۸ درصد رسید، دلار را در بهای ۷ هزار و ۹۵۰ ریال تک رقمی اعلام کند. سیاست ارز تک‌نرخی تا سال ۱۳۸۸ در ایران اجرا شد.در سال ۱۳۸۸ پس از دو سال کسب درآمد ارزی ۸۱ میلیارد دلاری از محل فروش نفت، عایدی نفت به ۶۲ میلیارد دلار رسید. با وجود افزایش درآمد نفتی، نرخ رشد اقتصاد ایران طی سال ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ به ترتیب ۰.۸ و ۱.۳ درصد بود. نرخ تورم در سال ۱۳۸۷ به ۲۵.۴ درصد افزایش یافت و در سال ۱۳۸۸ این نرخ همچنان دو رقمی بود.در چنین شرایطی شهرهای بزرگ ایران از خرداد ماه به صحنه تجمع‌های خیابانی در اعتراض به نتایج انتخابات ریاست جمهوری بدل شد. این اعتراض‌ها تا زمستان آن سال ادامه پیدا کرد.با این وجود بازار ارز ایران تنها شاهد افزایش ۳ درصدی نرخ دلار بود و بهای هر دلار آمریکا از ۹ هزار و ۸۰۰ ریال به ۱۰ هزار و ۱۰۰ ریال افزایش یافت.
بحران هسته‌ای
همزمان با شکست مذاکرات ایران و غرب در خصوص پرونده فعالیت‌های هسته‌ای این کشور که موجب آغاز تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل و تحریم‌های اقتصادی اروپا و آمریکا علیه اقتصاد ایران شد، از سال ۱۳۹۰ بار دیگر شکاف نرخ رسمی و آزاد ارز در ایران افزایش یافت. در حالی که در پایان سال ۱۳۹۰ قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد به ۱۹ هزار ریال رسیده بود، بهای رسمی ارز ۱۲ هزار و ۲۶۰ ریال بود.در سال ۱۳۹۱ و با تشدید تحریم های اقتصادی اروپا و آمریکا علیه ایران که شامل تحریم های بانکی و خرید نفت نیز شد، درآمد نفتی دولت ۵۶ درصد کاهش یافت. نرخ رشد اقتصادی ایران به منفی ۶.۸ درصد رسید و نرخ تورم هم به بیش از ۳۰ درصد افزایش یافت.در چنین شرایطی نرخ ارز رسما توسط بانک مرکزی سه نرخی شد. نرخ رسمی ۱۲ هزار و ۲۶۰ ریال اعلام شد، نرخ مبادله‌ای که به برخی نیازهای اساسی کشور تخصیص می‌یافت و نرخ آزاد که در آن سال تا اوج ۳۹ هزار و ۵۰۰ ریال هم صعود کرد ولی سپس در نرخ ۳۸ هزار ریال متوقف شد.
پذیرش برجام
حسن روحانی با شعار حل مناقشه هسته‌ای ایران و غرب در سال ۱۳۹۲ پیروز انتخابات ریاست جمهوری شد. در حالی که نرخ تورم در سال ۱۳۹۲ نزدیک به ۳۵ درصد بود، نرخ دلار آزاد از ۳۵ هزار ریال در ابتدای سال به ۳۰ هزار ریال در اسفندماه سال ۱۳۹۲ کاهش یافت. خوش بینی ها نسبت به حصول توافق هسته‌ای میان ایران و غرب موجب شد تا با وجود ادامه تورم دو رقمی تا سال ۱۳۹۴، نرخ ارز آزاد در محدوده ۳۳ هزار ریال تا ۳۶ هزار ریال نوسان کند.بدین ترتیب، انجام توافق جامع هسته‌ای میان ایران و گروه کشورهای ۱+۵ که در ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ رخ داد، تاثیر مثبت خود را بر مهار جهش نرخ ارز طی دو سال گذاشته بود. چنان که یک ماه قبل و یک ماه پس از انجام این توافق قیمت دلار آزاد همچنان ۳۳ هزار ریال بود و پس از شوک انتشار خبر حصول توافق هسته‌ای نرخ دلار به پایین تر از ۳۱ هزار و ۵۰۰ ریال نرسید. این نرخ تا پایان سال ۱۳۹۴ به ۳۴ هزار ریال افزایش یافت.
خروج آمریکا از برجام
با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چشم‌انداز توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهان در هاله ای از ابهام قرار گرفت. چرا که ترامپ از دوران حضور خود در کارزار انتخاباتی توافق هسته‌ای با ایران را بدترین توافق تاریخ لقب داده بود. او در شرایطی در نوامبر سال ۲۰۱۶ میلادی (آبان ماه ۱۳۹۵) در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شد که اقتصاد ایران شاهد تک رقمی شدن نرخ تورم بود و ایران توانسته بود با افزایش ظرفیت تولید و صادرات نفت خود، شاهد رشد درآمدهای ارزی باشد. صادرات روزانه نفت ایران که در سال ۱۳۹۱ به کمتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود از مرز ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز گذشته بود. نرخ دلار هم در بازار آزاد در حدود ۳۷ هزار ریال تثبیت شده بود.با این حال دولت ترامپ پس از آغاز به کار با هدف آن چه که کاهش حمایت مالی ایران از برخی گروه‌های شبه‌نظامی فعال در خاورمیانه عنوان کرد، دسترسی ایران به منابع ارزی‌اش را محدودتر کرد. همچنین رفع تحریم‌های بانکی ایران با دست اندازهای متعدد مواجه شد.این عوامل موجب شد تا نرخ ارز در فاصله فروردین تا آذرماه سال ۱۳۹۶ نرخ دلار در بازار آزاد ایران از ۳۷ هزار ریال به بیش از ۴۰ هزار ریال افزایش یابد. در همین حال شش ماه پس از پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری، محقق نشدن وعده‌های روحانی در ایجاد رونق اقتصادی و اشتغال و نیز رفع مشکل سپرده گذاران موسسات مالی و اعتباری ورشکسته موجب شد تا در دی ماه سال ۱۳۹۶ در بسیاری از شهرهای ایران اعتراض‌های عمومی نسبت به عملکرد دولت شکل بگیرد. این اعتراض‌های کوتاه مدت کافی بود تا نرخ دلار تا نزدیکی ۴۵ هزار ریال افزایش یابد.در اردیبهشت ماه گذشته نیز ترامپ بالاخره به وعده انتخاباتی خود عمل کرد و آمریکا از به طور یک جانبه از توافق هسته‌ای گروه کشورهای ۱+۵ با ایران خارج کرد و رسما اعلام کرد تحریم‌های اقتصادی سنگینی را به فاصله ۹۰ و ۱۸۰ روز علیه اقتصاد ایران به اجرا خواهد گذاشت.مرحله اول این تحریم‌ها از روز چهارم اوت از امروز 13 مرداد اجرایی می‌شود که شامل ممنوعیت خرید دلار توسط دولت ایران، معامله طلا و فلزات و تحریم صنعت خودروی ایران را در بر می‌گیرد.در آستانه اجرای این تحریم‌ها قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد ایران رکورد تاریخی ۱۲۰ هزار ریال را ثبت کرد. این نرخ پیش از خروج آمریکا از برجام ۵۸ هزار ریال بود و ۹۶ سال پیش ۱۴ ریال.با این وجود به نظر می‌رسد سیر نزولی نرخ برابری ریال در برابر دلار آمریکا با تشدید شوک سیاسی و اقتصادی توامان با هم، وارد مرحله‌ای جدیدی شده و از ۹۰ روز آینده که تحریم‌های بانکی و نفتی ایران نیز از سوی آمریکا آغاز خواهد شد، باید انتظار افزایش بیشتر نرخ دلار را داشت.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.