تناقض برجامی رییسی زیرذره بین یورونیوز

ساعت 24 - با توجه به اینکه یورونیوز در تهران دفتر داد و مدیران این رسانه خوب می دانند باید برای ماندن درتهران خط قرمزهایی را در انتشار خبر و گزارش های مربوط به ایران مراعات کند بررسی نگاه کارشناسان این رسانه برخی نکات را روشن می کند. به طور مثال گزارش زیر که بررسی کارشناسانه یورونیوز از سیاست خارجی مورد نظر رییسی یکی از اصلی ترین کاندیداها در انتخابات روز جمعه است از سوی یورونیوز جذاب است . یورونیوز نوشته است رییسی دست کم در سیاست خارجی ارایه شده در مناظره نگاهی دارد که با نگاه جلیلی تفاوت دارد و نتیجه گیری کرده است جلیلی نمی تواند در دولت رییسی مجری سیاست خارجی باشد.

dir="RTL" style="text-align:right">از نظر یورونیوز این حرف رییسی که "صریح بگویم، ما به برجام به عنوان قرادادی که با ۹ بند به تایید رهبری رسیده، حتما به عنوان یک قرارداد و تعهدی که دولت‌ها باید به آن پایبند باشند، پایبندیم." یم نقطه عطف در جدایی احتمالی دولت رییسی با اصولگرایان تندروخواهد بود. یورونیوز توشته است " این احتمالا مهم‌ترین بخش صحبت‌های ابراهیم رئیسی در سومین مناظره انتخاباتی بود. جایی که نامزد پیشرو در نظرسنجی‌های انتخاباتی بالاخره چند کلامی هم درباره سیاست خارجی سخن گفت و البته برخلاف تصورات پیشین به صراحت اعلام کرد که از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ حمایت می‌کند.صحبت‌های رئیس قوه قضائیه ایران در حالی مطرح شد که در ۸ سال گذشته، اصولگرایان و جریان سیاسی که از او حمایت می‌کند دائما با مذاکرات هسته‌ای مخالف بوده و دولت روحانی را برای انجام گفتگو با آمریکا و غرب بر سر برنامه هسته‌ای شماتت کرده است.اما این تنها نقطه عطف نگاه رئیسی به سیاست خارجی دولتش نبود. او در ادامه برخلاف دیگر نامزدهای جریان اصولگرا که شدیدا با پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی(FATF) مخالفت می‌کنند، موضع متفاوتی اتخاذ کرد.رئیسی در این خصوص خطاب به عبدالناصر همتی گفت:«شما از کجا ذهن خوانی کردید که نظر من نسبت به FATF چیست؟ FATF قرارداد و موضوعی است که بخش‌های عمده آن در حال حاضر در کشور اجرا می‌شود و تنها یکی دو مورد آن در مجمع در حال بررسی است.»این نامزد انتخابات ریاست جمهوری در ادامه گفت:«ما دائرمدار منافع ملت هستیم. اگر منافع ملت نه تنها در این قرارداد که در هر قراردادی تامین شود، حتما نظر ما نسبت به آن مثبت است. اگر هم منافع تامین نشود، حتما نگاه ما منفی است.»این اظهار نظر غیر منتظره رئیسی نه تنها ناظران سیاسی که احتمالا نامزدهای حاضر در مناظره سوم را هم شوکه کرد.

سعید جلیلی نامزد تندرو که سالهاست فعالیت‌های گسترده‌ای علیه برجام انجام می‌دهد خیلی زود به این اظهار نظر رئیسی واکنش نشان داد. مذاکره کننده پیشین هسته‌ای در بخشی از صحبت‌های خود گفت:«من با قاطعیت در مورد FATF عرض کنم. لازم نیست بدانیم که این به نفع منافع ما هست یا نیست. بنده با قاطعیت عرض می‌کنم امضای کنوانسیون‌ها هیچ فایده‌ای برای کشور ما ندارد. من حاضرم بر سر این قضیه با هر کسی مناظره و بحث کنم.»جلیلی همچنین درباره برجام گفت:«برجام سند طلبکاری ایران است نه بدهکاری ما. ما هزینه برجام را داده‌ایم و امروز باید طلبکار باشیم. حال چه کسی می‌تواند این مسئله را به درستی پیش ببرد؟ کسی که هم به مسائل جهانی آگاه باشد هم به مسائل داخلی. »

این احتمالا نقطه عطف جدایی رئیسی و جلیلی در حوزه سیاست خارجی از یکدیگر بود. در حالی‌که پیشتر بسیاری از تحلیل‌ها حاکی از این بود که جلیلی به نفع رئیسی کنار می‌رود و هدایت وزارت خارجه دولت رئیسی به دبیر شورای عالی امنیت ملی در دولت احمدی نژاد سپرده می‌شود، حالا شکاف مهمی نه تنها بین جلیلی و رئیسی که بین رئیسی و جریان اصولگرایی که چه در مجلس، چه در نهادهای موازی و نظامی و همچنین رسانه‌های نزدیک به جریان تندرو پدید آمده است.رئیسی البته کمتر در کمپین انتخاباتی خود درباره سیاست خارجی اظهار نظر کرده و همین موضوع تحلیل درباره سیاست خارجی دولت او را با تردیدهای جدی مواجه می‌سازد.این نامزد انتخابات ریاست جمهوری، در همین معدود باری که از برجام سخن گفت، تلاش کرد «نقش رهبری» را در آن پررنگ کند و اجرای این تعهد را به تایید رهبری پای برجام مرتبط نماید. با این حال رئیسی احتمالا خوب می‌داند که بخش مهمی نهادهای موازی دولت در سال‌های اخیر از هر وسیله‌ای برای شکست برجام استفاده کرده‌اند.

احتمالا بخش دیگر صحبت‌های رئیسی در مناظره روز شنبه به یافتن پاسخ این سوال کمک می‌کند. جایی که رئیس قوه قضایه خطاب به همتی و دولت روحانی می‌گوید:«آقایان، برجام را شما نمی‌توانید اجرا کنید. برجام را یک دولت مقتدر باید اجرا کند. اقتدار خارجی، امتداد اقتدار داخلی است.»بنابراین شاید بتوان نتیجه گرفت که منظور رئیسی و جریان حامی او این است که آنها می‌توانند بهتر از دولت روحانی توافق هسته‌ای را اجرا کنند. اتفاقی که در صورت رخ دادن، می‌تواند بخش مهمی از مخالفت‌ها و کارشکنی‌های سازماندهی شده داخلی در مقابل این توافق را به پایان برساند. تاکید او بر اقتدار داخلی هم می‌تواند نشانه‌ای از رویکرد دولت او در این رابطه باشد.اما اگر فرض را بر صحت اظهارات رئیسی بگیریم و او همانطور که در مناظره‌ها اعلام کرد، واقعا به دنبال اجرای برجام باشد، او با چه بدنه‌ای می‌تواند این مسیر را پی بگیرد؟ جریان اصولگرایی و طرفدارانش در طی سالیان اخیر عادت داشته‌اند که جز در مخالفت با برجام از رهبران و سران خود نشنوند. در چنین فضایی چگونه می‌توانند با چنین تناقضی رو به رو شوند. از سوی دیگر آیا رئیسی به فرض صحت ادعا، می‌تواند بدنه‌ای از نیروهای اصولگرا را برای اجرای ایده‌ای که آنها در سالهای اخیر دائما آن‌را نقد کرده‌اند به کار گیرد. احتمالا حل این تناقض برای بدنه جریان اصولگرایی و تندرو می‌تواند به یک چالش جدی تبدیل شود.مجموعه این پرسش‌ها و همچنین عدم علاقه ابراهیم رئیسی به موضوع سیاست خارجی باعث شده تا تردیدها در خصوص نظم و شکل دستگاه دیپلماسی او در دولت آینده احتمالی افزایش یابد.