بهمن دانایی دبیر انجمن کارخانه های قند وشکر تحلیل کرد
آداب احترام به یک صنعت وتشکلها
ساعت 24 - بدون چون و چرا باید قبول کنیم شرط کامیابی در هر کاری دانستن آداب واصول آن کار است و اگر هر فرد، گروه و سازمانی تصوّری برخلاف این داشته و بر همان اساس رفتارکند در نهایت کامیاب نخواهد شد. بهطور مثال اگر فردی تصوّرکند بدون دانستن آداب و تجربه و تخصّص زراعت چغندر میتواند کشت و داشت و برداشت موفقی داشته باشد به بیراهه خواهد زد. در سطحی بالاتر اگر یک مدیر مهم در بالاترین سازمان و تشکیلات مسوول در کشاورزی نیز تصوّر کند بدون رعایت آداب و همه جنبههای کار که در ایران یکی از پیچیدهترین کارها است موفق خواهد شد بدون تردید تصوّر نادرستی دارد.
یکی از آداب کامیابی در هر کاری این است که درجه و شدت اهمیت و ضرورت و فلسفه وجودی آن کار از سوی مدیرمسؤول شناخته شود. اگر هر فردی درایران به هر دلیل مسؤولیت معاونت وزارت جهاد کشاورزی را برعهده گرفته است نیز از این قاعده مستثنی نیست و اگر میخواهد کارنامه با نمرههای خوب داشته باشد باید بداند به چه جای مهمی آمده است.واقعیت این است که بخش زراعی درایران با تولید محصولات بسیار با اهمیت مثل گندم، برنج، چغندر و نیشکر، حبوبات. سایر محصولات نقش غیرقابل انکار در ایجاد امنیت غذایی و در نتیجه امنیت ملی دارد. آمارهای دردسترس نشان میدهد در سال زراعی گذشته بخش زراعت 92 میلیون تن محصول ارزشمند برای ایران تولید کرده است که اگر این میزان تولید داخلی نبود شرایط کشور به تراژدی میرسید. ارزش امنیت اقتصادی و ملی به اندازهای است که تولید این میزان محصول زراعی را یک فعالیت با درجه بالای امنیت میداند.
سهم 14 درصدی زراعت مرتبط با شکر
آمارهای ارایه شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی در رابطه با وضعیت زراعت در سال 99 که در مرداد ماه امسال منتشر شده است نشان میدهد سهم چغندر قند ونیشکر از 92 میلیون تن محصول زراعی درسال یادشده برابر با 3/13میلیون تن است. یک محاسبه ساده نشان میدهد سهم این بخش معادل 14 درصد کل محصولات زراعی بوده است. این میزان تولید و سهم بالای آن در تولید زراعی نشان از اهمیت بالای زراعت مرتبط با قند و شکر است که انکارناشدنی است. از سوی دیگر از این میزان برداشت چغندر قند و نیشکر رقمی معادل 1.6 میلیون تن فقط و فقط شکر تولید شده است. با توجه به قیمت جهانی هر کیلو شکر وارداتی که در حال حاضر حدود 17 هزار تومان است که با احتساب هر دلار در بازار آزاد معادل 29 هزار تومان بازهم بیشتر از نیم دلار برای هرکیلو و 500 دلار برای هر تن است تولید 1.6 میلیون شکر به معنای جلوگیری از خروج 800 میلیون دلار ارز در این وانفسای کمبود ارز است. علاوه بر این، این میزان تولید داخلی بدون هیاهو و در کمال آرامش و سازگاری تاریخی کارخانهها با کشاورزان به دست آمده است. اکنون با استفاده از این میزان تولید است که قیمت هرکیلو شکر در بازار داخلی دستکم 4000 تومان ارزانتر از شکر وارداتی است و بازار نیز التهاب ندارد. همه اینها نشان میدهد که صنعت قدیمی و اصیل قند و شکر در بخش زراعت و نیز در بخش تولید صنعتی دارای اهمیت قابل اعتنایی است.
احترام به صنعت قند و شکر
همانطور که در بالا با اعداد و ارقام آمارهای رسمی یاد آور شدیم زراعت مرتبط با تولید شکر و نیز محصولات متعدّد و مهمی که جز قند و شکر تولید میکند انکارناشدنی است و مدیران بخش کشاورزی به عنوان متولیان و سیاستگذاران اصلی تولید محصولات زراعی باید به این مسأله آگاهی کامل داشته باشند. یکی از پیامدهای این آگاهی درست از اهمیت صنعت قند و شکر، ادای احترام به این فعالیت و داشتن نگاه ویژه به مسائل آن است. واقعیت این است که مدیران دولتی به رغم دانش و تخصّصی که در مدیریت دارند و شاید در بخش زراعت نیز دارای شناخت باشند اما بدیهی است به این دلیل که مدت مدیریت آنها با آمد و شد دولتها عمر طولانی ندارد و نیز به این دلیل که باید با سیاستهای کلان اقتصادی دولت نیز سازگار باشند و همچنین به این دلیل که در متن و بطن کار قرار ندارند به نسبت مدیرانی که سابقه و کارنامه طولانیتر و مستقیمتر در اقتصاد و صنعت شکر دارند باید از تجربه بخش مدیریتی موجود در متن کار استفاده بهینه کنند. استفاده از تجربه و دانش مدیرانی که هرکدام چند دهه از نزدیک با همه جزییات و ریز ودرشت زراعت وصنعت قند و شکر آگاه هستند یک ضرورت است. تجربه نشان میدهد در دولت نهم و دهم ارتباط و تعامل مدیران دولتی با مدیران صنعت قند کاهش یافت وحتی در دورهای به تخالف کشیده شد و نتیجه آن سقوط تولید شکر به 500 هزار تن و واردات 2.5 میلیون تن در سال 1385 شد. از سوی دیگر افزایش تعامل و همکاری مدیران دولت یازدهم با مجموعه مدیران صنعت به افزایش تولید و رکوردشکنی تولید شکر منجر شد.
تعامل همیشه مفید است
تعامل و ارتباطات میان آدمیان و سازمانها در هر سطحی و برای هر فعالیتی به گفتوگو منجر شده و این گفتوگوها به درک متقابل از نیازها و توانمندیهای دوطرف گفتوگو منجر شده و نیروها برهم فزاینده خواهد شد. انجمن صنفی کارخانههای قند و شکر در همه عمر بیش از نیمقرن خود ودر همه دورهها نشان داده است برای اینکه اقتصاد کشاورزی به روزهای خوش برسد همواره با دولتهای گوناگون جدای از اینکه دارای کدام گرایش سیاسی – جناحی هستند برای اعتلای صنعت قند تعامل را در صدر فعالیتهای خود قرار دادهاند. به گواه همین نشریه شکر در شروع فعالیت دولت یازدهم و وزیر محترم جهاد کشاورزی نیز آمادگی خود را برای همکاری با دولت به ویژه بخش کشاورزی اعلام کرده و اکنون نیز این را از راهبردهای انجمن میدانیم. به همین دلیل است که برای بیان برخی واقعیتهای صنعت قند و شکر از چند هفته پیش درخواست دیداری از نزدیک با معاون توسعه بازرگانی وزارتخانه مذکور داشتیم اما متأسفانه با در بسته و دژ محکم دفترشان مواجه شدهایم. انتظار مدیران صنعت قند و شکر این بود که با توجه به سخنان چند باره وزیر محترم که گفته است در هر بخش تصمیمی بخواهد بگیرد با تشکلهای آن بخش هماهنگ شده و نظرات آنها را در تصمیمسازیها لحاظ خواهد کرد، این درخواستها تا امروز پذیرفته میشد. واقعیت این است که تصمیمگیری در ارتباط با تولیدات زراعی و صنعتی از پشت درهای بسته میسّر نیست. در انتظار گذاردن بیش از سه هفتهای نمایندگان یک صنعت بزرگ با بیش از 50 هزار نفر کشاورز چغندرکار برای دیداری نیمساعته برخلاف شعارهای دولت برای گفتوگوهای رودررو با اصحاب صنایع است. مدیران جدید دولت سیزدهم باید باور کنند که بدون مشورت و همراهی تولیدکنندگان راه به جایی نخواهند برد. دیدارهای سازنده و روشنگرانه مدیران وزارت جهادکشاورزی است با مدیران تشکلهای مهم و قدیمی برای تبادل نظر و درک بیشتر و تفاهم افزونتر و استفاده کارآمد از تجربه و دانش تشکلهای تخصّصی در هر فعالیت از اصلیترین کارهای معاونتهای وزارتخانههای تولیدی از جمله وزارت جهاد کشاورزی است. با توجه به اینکه اطلاع داریم گلایه از برخی معاونتها از سوی تشکلهای دیگر نیز علنی میشود از وزیر محترم جهاد کشاورزی میخواهیم به عهد وسخنان خویش وفادار باشند و راه ارتباط با تشکلها را باز کنند و از معاونان بخواهند به جای اینکه از گفتوگو با تشکلها اجتناب کنند از آمادگی تشکلها برای انتقال تجربه و نیز طرح مسائل در فاصلههای معین استقبال کنند. مطمئن باشید هرگز از گفتوگو با تشکلهای مدنی آسیبی به شما نمیرسد که هیچ، بلکه بیشترین فایدهها نصیب دولت خواهد شد. امید است رفتار مدنی و احترام واقعی به تشکلگرایی که بارها از سوی وزیر محترم بر زبان آورده شده است در همه بخشهای وزارتخانه و نیز معاونان وزارتخانه جاری و ساری شود.