دهشیری: انگلیس ملزم به پیروی از رأی دادگاه اروپا است

پناهجویان به انگلیس از کابوس رواندا خلاص شده‌اند؟

ساعت24-انگلیس بنا دارد تا هر طور که شده بخشی از مهاجران غیر قانونی خود را راهی رواندا، کشوری در اروپا کند. اما رای دادگاه اروپایی فعلا این عملیات را متوقف کرده است.

html>

بریتانیا عزم خود را جزم کرده تا بخشی از پناهجویان به این کشور را راهی رواندا، کشوری در قاره سیاه کند. این کشور که از عبور مهاجران غیرقانونی از کانال مانش و ورودشان به انگلیس کلافه شده؛ دنبال راهی است تا پناهجویان را به نحوی از رسیدن به خاک این کشور ناامید کند. بر اساس طرحی که در ماه‌های گذشته مطرح شده بریتانیا قرار است در ابتدا یک برنامه پنج ساله آزمایشی را با هزینه اولیه ۱۲۰ میلیون پوند اجرا کند، که براساس آن بخشی از پناهجویان به رواندا در آفریقای مرکزی فرستاده شوند. منتقدان این طرح می‌گویند لندن مستقیما مهاجران غیرقانونی مرد و تنها یا مجردی را هدف قرار داده، که به صورت پنهانی وارد خاک این کشور شده اند. البته بوریس جانسون این تبعیض را قبول نداشته و در فروردین ماه گفته بود کسانی که از اول ژانویه سال جاری به طور غیرقانونی وارد این کشور شده‌اند، بدون محدودیت در شمار آنها، مشمول این طرح خواهند شد.

اما مساله اصلی برای بریتانیا این است که این کشور در معاهداتی شرکت دارد که بر اساس آنها باید امنیت و حقوق پناهندگان را حفظ کند. برای عبور از این معاهده، لندن اعلام کرده همه حقوق پناهجویانی که وارد رواندا می‌شوند حفظ خواهد شد و آنها از امکاناتی نظیر داشتن شغل بهره‌مند می‌شود. از طرف دیگر آنها در پی آن هستند تا لایحه ای به نام ملیت و مرزها را تصویب برسانند که دست دولت را برای دست به سر کردن مهاجران باز می‌گذارد.

اما در اردیبهشت ماه درست در زمانی که همه منتظر بودند تا اولین هواپیما با مهاجران به سمت مرکز آفریقا حرکت کند، رای دادگاه حقوق بشر اروپا، اوضاع را تغییر داد و عملیاتی که به نظر می رسید انگلیسی ها خیلی برای اجرایش اصرار دارند، ناگهان متوقف شد. اما ماجرا از چه قرار بود؟

محمدرضا دهشیری کارشناس امور بین الملل در گفتگویی در خصوص رای دادگاه حقوق بشر اروپا گفت: دادگاه اروپایی ربطی به اتحادیه اروپا ندارد. این دادگاه یک نهاد مربوط به شورای اروپا است که ۴۶ عضو دارد که شامل همه کشورهایی می شود که در قلمرو جغرافیایی اروپا هستند. کارکرد این شورا به این شکل است که کشورهایی که عضو کنوانسیون حقوق بشر هستند، اگر در محدوده داخل در صلاحیتشان، نقض کنوانسیون صورت بگیرد می توان علیه آنها شکایت تنظیم کرد. البته حتما باید مراحل داخلی سپری شده باشد. یعنی فرد در داخل دادگاه کشوری مثل بریتانیا شکایتش را مطرح کرده باشد و تجدیدنظر رفته باشد و حتی در مواردی دیوان عالی هم رای داده باشد و پرونده رای نیاورده باشد.

وی افزود: در مورد فرستادن پناهجویان به رواندا اتفاقی که افتاده این است که یکی از این افرادی که به او نامه داده بودند که باید جابه جا شود و خود را برای زندگی در رواندا آماده کند، عراقی بوده و در نهادهای داخل بریتانیا شکایت کرده بود. این نامه دقیقا هشت روز بعد از آن به دست این مرد عراقی رسید، که پایش را در انگلستان گذاشته بود. او وقتی شکایت می کند، در داخل بریتانیا، آنطور که او می خواهد پذیرفته نمی شود. البته دادگاه انگلیس گفته بود که اگر این مرد به رواندا فرستاده شود، باز هم پرونده پناهندگی‌اش در بریتانیا بررسی خواهد شد و در صورتی که واجد شرایط باشد می تواند رواندا را ترک کرده و به این کشور اروپایی برگردد.

وی ادامه داد: دادگاه اروپایی حقوق بشر یک بحثی دارد به نام دستور موقت که اگر این خطر وجود داشته باشد تا در اثر رسیدگی نشدن سریع و عدم صدور دستور موقت، یک ضرر غیر قابل جبران به وجود بیاید، می تواند دستور صادر کند. دادگاه اروپایی وارد بحث ماهوی دعوا نشده و در مورد این صحبت نکرده که انگلیس می تواند افراد را به رواندا بفرستد یا نه و حتی این موضوع نقض کنوانسیون حقوق بشر هست یا نیست. این فقط یک دستور موقت است تا الان جلوی این کار گرفته شود و بعد فرصتی وجود داشته باشد تا در مورد ماهیت دعوا صحبت شود.

وی با اشاره به اینکه این دستور باید اجرا شود گفت: انگلیس عضو شورای اروپا و دادگاه اروپای حقوق بشر و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر است و این دستورات الزام آور است. مگر اینکه روزی بریتانیا تصمیم بگیرد که از این کنوانسیون بیرون بیاید.

وی در پایان گفت: در داخل بریتانیا برخی از مقامات این کشور از نظر سیاسی با رای دادگاه مخالفت کرده بودند. اما این یک اتفاق و اظهارنظر سیاسی است. برخی از آنها هم گفتند که ما باید از شورای اروپایی حقوق بشر بیرون بیاییم. این موضوع هم واکنش های وسیعی داشت که شما از اتحادیه اروپا که بیرون آمدید و حالا می خواهید از شورای اروپا بیرون بیایید و در نهایت ممکن است تصمیم بگیرید تا از سازمان ملل هم بیرون بیایید. برای یک کشوری در حد انگلیس خروج از شورای اروپا خیلی اتفاق محتملی نیست.