گزارشی درباره موضوع مناقشه‌برانگیز افزایش قیمت بلیت فیلم‌ها

سینما پدیده‌ای لاکچری میشود؟

مردم و کارشناسان می‌گویند افزایش قیمت بلیت، استقبال از سینما را بیش از پیش کاهش می‌دهد

ساعت24-هر سال اواخر اسفند و همزمان با موسم بهار، بحث افزایش قیمت بلیت سینما به موضوع مناقشه‌برانگیزی میان کارشناسان و سینماگران تبدیل می‌شود و این موضوع موافقان و مخالفان زیادی پیدا می‌کند. عده‌ای از صاحبان فیلم‌ها و سینماداران موافق بالا بردن قیمت بلیت سینما می‌شوند، چون با درنظر گرفتن تورم سالانه، بازگشت سرمایه فیلم‌ها، گردش گیشه سینماها و روشن ماندن چراغ سالن‌ها را اولویت اصلی سینما می‌دانند.

عده‌ای هم که با زیاد کردن قیمت بلیت سینماها مخالف هستند، نظرشان بر این است که افزایش قیمت بلیت، سینما را از سبد فرهنگی خانواده‌ها حذف می‌کند و این موضوع ریزش مخاطب را در پی دارد. در سال‌های دورتر، این بحث با تمام مناقشات و منازعات، موضوع قابل حلی بین مخاطب و سینمادار بوده، چراکه با ایجاد تسهیلات و اجرای تمهیدات روندی در پیش گرفته می‌شد که مخاطب از افزایش قیمت بلیت آسیب نبیند و سینمادار هم از این موضوع راضی باشد. به عنوان نمونه، روزهای بلیت نیم‌بها و قیمت‌های مناسب و معقول سینماهای درجه دو و سه، تدابیری بود که برای رفاه حال مخاطب درنظر گرفته می‌شد؛ اما در یکی، دو سال اخیر که شیوع کرونا، آسیب جدی به بخش‌های مختلف سینما وارد کرده و باعث تعطیلی سالن‌های سینما شده، صحبت درباره افزایش قیمت بلیت سینماها بیشتر از گذشته با پرسش‌هایی همراه است، چون ممکن است مخاطب را از سالن‌های سینما فراری دهد. مردمی که اولا به واسطه تورم‌های پی‌درپی، فشار اقتصادی بالایی را متحمل می‌شوند و ثانیا به دلیل هجوم اخبار و حوادث تلخ، حال خوبی ندارند، چه تمرکزی برای‌شان باقی می‌ماند که به تماشای فیلم بنشینند؟آیا افزایش قیمت بلیت در این وضعیت و اوضاع عجیب و غریب راهکار مناسبی است؟ در همین ارتباط بسیاری از کارشناسان هم مخالف بالا بردن قیمت بلیت سینما هستند؛ چون نظرشان بر این است که مردم بعد از کرونا هنوز به سینما رفتن عادت نکرده‌اند و از سوی دیگر به دلیل گرفتاری‌ها و مشغله‌های زیاد این روزها، اساسا دیگر رغبتی به سینما رفتن ندارند، ضمن اینکه با همان قیمت‌های معمول گذشته هم روی خوشی به فیلم‌های در حال اکران نشان نمی‌دهند؛ چه برسد که قیمت بلیت افزایش چند برابری هم پیدا کند! به اعتقاد این کارشناسان با افزایش قیمت بلیت، همین تماشاگران محدود هم دیگر سمت سالن‌های سینما پیدای‌شان نمی‌شود. قسمت عجیب ماجرا آنجاست که می‌دانیم و به این نکته واقفیم که بسیاری از فیلم‌های سینماها را مردم با قیمت بلیت پایین چه بسا رایگان هم تماشا نمی‌کنند. مضاف بر اینکه مخاطبان برای سال آینده در انتظار فیلم خاصی هم نیستند که جلوی درِ سینماها صف بکشند. با درنظر گرفتن این نکته که سهم بیشتر تولیدات سینما توسط دولت پرداخت می‌شود، اساسا در شرایط فعلی افزایش قیمت بلیت سینما چه محلی از اعراب می‌تواند داشته باشد؟ آیا قرار است سینما به پدیده‌ای لاکچری که فقط اقشار خاصی ازآن بهره ببرند تبدیل شود؟

بلیت 80 هزار تومانی هم قیمت کمی است
برای روشن شدن بحث با سید جمال ساداتیان، تهیه‌کننده و مدیر پردیس سینمایی هدیش مال صحبت می‌کنیم. او نرخ تورم را درنظر می‌گیرد و می‌گوید: «اگر بخواهیم براساس نرخ تورم هفت، هشت ماه گذشته، قیمت بلیت سینما را برای سال آینده مشخص کنیم، حتی ۸۰ هزار تومان قیمت پایینی است، چراکه قیمت بلیت سینماها پارسال دو دلار بود! اگر می‌خواهیم سینما را با استانداردهای جهان پیش ببریم باید خودمان را کمی به آنها نزدیک کنیم. باتوجه به اینکه هزینه سینماداری و فیلمسازی مثل قیمت همه محصولات افزایش یافته، تهیه‌کننده‌ها هم ناچارند بهای ساخت فیلم‌شان را از مصرف‌کننده بگیرند تا بتوانند کار بعدی خود را تولید کنند.»

ارتباط قیمت بلیت با مصادره شدن سالن‌های سینما چیست؟
ساداتیان می‌گوید: «همان‌طور که مردم وقتی سینما می‌روند انتظار خدمات خوب دارند، سالن شیک و ‌مدرن و... می‌خواهند، به همان میزان باید پول هم برای سینمادار باقی بماند که بتواند سرویس خوب، چه به شکل صوتی تصویری، چه به لحاظ کیفی، به مخاطب ارایه دهد.»او معتقد است که اگر قیمت بلیت سینما افزایش پیدا نکند، مانند اوایل انقلاب سینماها توسط دولت مصادره می‌شود و دراختیار ارگان‌ها قرار می‌گیرد و ارگان‌ها هم با بی‌توجهی خود به ساختار سینما صدمه می‌زنند؛ همان‌طور که بسیاری از سینماها این روزها از رده خارج شده‌اند.

نفع دولت در بالا بردن قیمت اجناس چیست؟
به باور ساداتیان مردم باید در مورد افزایش قیمت بلیت سینماها با سینمادارها کمی همدل باشند و باید منصفانه با این موضوع برخورد کرد. او می‌گوید: «قبول دارم که وضعیت اقتصادی مردم مناسب نیست و دولت زیر بار گرانی بلیت سینماها نمی‌رود ولی پرسش من این است که چرا دولت هر جا که به خودش مربوط می‌شود، قیمت اجناس را چندین برابر می‌کند ولی به قیمت بلیت سینماها که می‌رسد حد و مرز قائل می‌شوند؟ به نظر من بلیت سینماها برای سال آینده تا سقف 100 هزار تومان جا دارد که افزایش پیدا کند.»

آیا فیلم خوب برای مخاطب دارید؟
از ساداتیان می‌پرسیم که اگر در دیگر کشورها قیمت بلیت سینما زیاد است، فیلم‌های باکیفیت مناسب هم به مخاطب ارایه می‌دهند؛ آیا سینمای ایران اساسا فیلم‌هایی با قابلیت بلیت 100 هزار تومان دارد؟ که او می‌گوید: «حرف شما درست است و باید متناسب با بلیت 100 هزار تومانی فیلم خوب برای مخاطب ساخته شود. در سال‌های گذشته ضعف سالن‌های نمایش را برطرف کردیم و سینماهای خوب برای مخاطبان ساختیم. حالا باید در سینماهای خوب، فیلم خوب نمایش دهیم. این موضوع با همت مدیریت سینما حادث می‌شود. وقتی شورای پروانه ساخت و نمایش با سینماگران همکاری ندارد چرخه معیوب مرغ و تخم‌مرغ پیش می‌آید.» از ساداتیان می‌پرسیم آیا فیلم‌های پشت خط اکران مانده از دو سال گذشته اهمیت بلیت صد هزار تومانی دارند؟ که او ‌می‌گوید: «از بین فیلم‌های پشت خط اکران مانده ۱۰ تا 12 فیلم خوب داریم که به نظرم نظر مخاطب را جلب می‌کند.»

بخش محدودی از مردم با قیمت بلیت مشکل دارند؟
او در ادامه به فروش بعضی فیلم‌های امسال اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «امسال هم فشار اقتصادی زیادی بر مردم بود و ‌سطح بالای تورم را تجربه کردیم اما بعضی فیلم‌ها فروش ۶۰ یا ۷۰ میلیاردی داشتند. این نشان می‌دهد مردم برای تماشای فیلم هزینه می‌کنند و فروش فیلم‌ها به مرز قابل‌توجه می‌رسد. نظر من این است که به جای اینکه ببینیم مردم به سینما می‌روند یا نمی‌روند، فیلم موردسلیقه مردم را بسازیم و رغبت سینما رفتن را برای آنها فراهم کنیم. ضمن اینکه اعتراض برای گرانی بلیت سینما تنها متوجه بخشی از مردم می‌شود که بعید می‌بینم در شرایط عادی هم این گروه اصلا به سینما بروند. به خاطر بخش محدود کشور که نمی‌توان حیات و کلیت سینما را نادیده گرفت. ما باید به همه قشر جامعه توجه کنیم که سینما در سبد فرهنگی زندگی آنها قرار دارد تا بتوانیم امورات سینما را بگذرانیم.»ساداتیان در ادامه صحبتش به ساختار سینماها اشاره می‌کند و اینکه سینماهای تهران سه درجه هستند: «امسال برای اقشار ضعیف جامعه، سینماها فیلم را با بلیت ۲۵ هزار تومان عرضه می‌کردند که همین قیمت روزهای نیم‌بها 12 هزار تومان می‌شد؛ ولی نکته مهم اینجاست که همین سینماها با همین قیمت ارزان بلیت هم فروش نداشتند. چرا؟»

وظیفه دولت در این شرایط چیست؟
ساداتیان در پاسخ به اینکه وظیفه دولت در این بحران چیست؟ می‌گوید: «مگر دولت در بحران کرونا چه همکاری‌ای با سینماداران داشت؟ شما نگاه کنید به اینکه سازمان سینمایی در یک سال اخیر چه کمکی به فروش فیلم‌ها داشت؟ به نظر من سینما باید به سمتی برود که سر پای خودش بایستد و دستش را پیش دولت دراز نکند.»
این تهیه‌کننده درباره اختیاری کردن قیمت بلیت برای سینماداران هم می‌گوید: «کنترل چنین موضوعی برای صاحبان فیلم و پخش‌کننده‌ها و سینمادارها کار سختی است، ضمن اینکه فروش فیلم‌ها در سامانه سمفا باید طبق دستورالعمل و براساس قاعده ثبت شود و ‌صاحبان فیلم‌ها باید بدانند فیلم‌شان چه زمانی، کدام سینما، چه مبلغی فروش داشته است. اختیاری کردن بلیت سینما بیشتر باعث بلبشو در سینماها می‌شود.» ساداتیان در پایان صحبتش با بیان اینکه وظیفه دولت در زنده نگه داشتن حیات سینماست، می‌گوید: «دولت‌ها در تمام دنیا برای مردم امکانات ‌و ‌تسهیلاتی را فراهم می‌کنند تا بتوانند برای سرگرمی و اوقات فراغت از فیلم‌های سینماها بهره ببرند. در ایران این وظیفه شهرداری است. شهرداری مناطق باید از سینماهای هر منطقه حمایت کند اما نمی‌دانیم این همه بودجه فرهنگی به ارگان‌ها و نهادها چرا کمک حال سینما نیست و اصلا معلوم نیست این بودجه‌ها چه می‌شود و خرج چه چیزهایی می‌شود!»

چاره‌ای وجود ندارد؟
سعید خانی تهیه‌کننده و مدیر پردیس سینمایی صبامال می‌گوید: «سال گذشته قیمت بلیت سینماها 45 هزار تومان بود با ۹درصد مالیات بر ارزش افزوده. امسال هم من پیشنهاد قیمت بلیت ۶۵ هزار تومان را دادم که از این قیمت ۹درصد سهم‌ارزش افزوده به آن تعلق می‌گیرد.»
او درباره انتقادات به افزایش قیمت بلیت سینماها می‌گوید: «قطعا افزایش قیمت بلیت با افت مخاطب همراه خواهد بود اما برای ادامه حیات سینما چاره‌ای جز افزایش قیمت بلیت نیست. شما در نظر بگیرید وقتی دولت از نفع و سود خود ذره‌ای کوتاه نمی‌آید و از قیمت بلیت فیلم‌ها، مالیات می‎گیرد و در ضمن هیچ کمکی به سینماداران نمی‌کند، بخش خصوصی برای ادامه بقا و ‌حیات خود ناچار است قیمت بلیت سینماها را افزایش دهد.» این تهیه‌کننده سینما در پاسخ به این پرسش که وقتی بودجه فیلم‌های سینما توسط دولت تامین می‌شود، چرا هزینه بازگشت سرمایه فیلم‌ها را مردم باید متقبل شوند؟ می‎گوید: «حیات سینما وابسته به فیلم‌های دولتی نیست؛ این بخش خصوصی است که در حالت عادی تاوان مشکلات سینما را می‎دهد. وقتی دولت هیچ حمایتی از بخش خصوصی نمی‌کند، بخش خصوصی چگونه باید ادامه حیات دهد؟ سینما مثل همه بخش‌های دیگر کشور با افزایش قیمت مواجه شده؛ به عبارتی قیمت تولید دو، سه برابر سال‌های قبل شده. این هزینه بالا برای بخش خصوصی سرسام‎آور نیست؟ خانی درباره کیفیت فیلم‌های روی پرده که آیا ارزش بهای بلیت بالا را دارد، می‌گوید: «به نظر من بحث کیفیت فیلم‌ها همواره در همه زمان‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد. اگر رایگان هم بخواهیم فیلم به مخاطب ارایه دهیم، باید کیفیت مناسب داشته باشد و این اصلا ربطی به قیمت بلیت ندارد. مخاطب خوراک خوب می‌خواهد. خصوصا با گسترش پلتفرم‌ها اهمیت توجه به کیفیت فیلم‌ها بیشتر هم می‌شود و فیلمی که روی پرده نمایش داده می‌شود باید متناسب با قاب سینما باشد؛ اما در بحث گرانی بلیت باید دولت برای حمایت از سینما و کمک به شهروندان تمهیداتی بیندیشد که قشر ضعیف جامعه هم بتوانند از سینما بهره ببرند. طرح شناور کردن بلیت سینماها سه‌شنبه‌های نیم‌بها همه در جهت رفاه حال عمومی مردم است و از این دست تسهیلات باید برای مردم بیشتر شود.»

نظر مردم در این باره چیست؟
طبق صحبت یکی از سینماداران «با تورمی که کشور دارد قیمت معقول برای بلیت سینما ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است؛ درحالی که قیمت بلیت سینما در کشور امارات ۱۱ و ۱۲ دلار است؛ اما در ایران ۷۰ تا ۸۰ سِنت قیمت بلیت فیلم‌هاست.» با توجه به اینکه نظر مردم و مخاطب باید مورد توجه قرار بگیرد، بد نیست اینجا به صحبت‌های تعدادی از مخاطبان هم اشاره کنیم. «مطمئنید عدم حیات سینماها فقط به خاطر قیمت بلیت‌های سینماهاست؟ احیانا به خاطر ضعیف بودن فیلم‌ها و مزخرف بودن فیلمنامه و محتوای فیلم‌ها نیست؟» «فیلم‌های شما یک سِنتم نمی‌ارزه، چه برسه به 80 سنت.» «فقط موقع هزینه دریافت کردن میشیم شبیه دوبی؛ موقع خدمات دادن شبیه بورکینافاسو.» «حتی شوخی‌شم قشنگ نیست. ‌خداییش کیفیت فیلم‌ها ارزش بلیت 200 هزار تومان نداره. بریم این همه پول بدیم فیلم‌های ... ببینیم. چرا آخه؟» «فک کن 400 هزار تومان بدی بری «سلفی با دموکراسی» ببینی!» «قیمت زندگی در ایران شده در حد بریتانیا اما کیفیت در حد پاکستان.» «فیلم‌هایی که از 100 تا فیلتر شورای نگهبان و مجلس خبرگان و رییس صدا و سیما عبور کرده، ارزش 10 هزار تومان هم نداره.» «بعضی وقت‌ها همین 80 سنت هم می‌ریزیم دور با این فیلم‌های آب‌دوغ‌خیاری‌تون! اون فیلمی رو که 500 هزار تومان قیمت بلیتشه، فیلمسازهایی همچون اسکورسیزی، تارانتینو و جیمز کامرون می‌سازن و بازیگراش هم رابرت دنیرو و... هستن.» «فیلم‌ها در حد... اما ادعا هالیوود؛ درآمد هم در حد موزامبیک.» «درباره کیفیت فیلم‌هایی که اکران می‌شه نظری ندارید؟ فقط سالن؟ آها یادم نبود سینما یعنی سالن. یعنی مردم می‌رن سالن سینما رو ببینن. کسی برای فیلم نمی‌ره.» «به عنوان فیلم‌بین حرفه‌ای می‌گم قبل از این ماجراها به سختی حداقل یک فیلم مناسب پیدا می‌کردم اما در 8 ماه گذشته هیچ رغبتی به تماشای این اراجیف ندارم. حتی در پیشرفته‌ترین سالن‌ها.» «دوبی فیلم‌های هالیوود پخش می‌کنه، ما در ایران 300 هزار تومان بدیم بریم چه فیلمی با چه بازیگری ببینیم؟» «با این احتساب حقوق من که کارگرم باید 50 میلیون باشه.» «آیا با این تصمیمات می‌خواهید سینما را تعطیل کنید؟» «سینما عشق و علاقه منه... امسال با بلیت 50 هزار تومن نرفتم فیلم ببینم. با این قیمت‌ها منو از عشقم دور نکنید لطفا.»

ساداتیان: باید متناسب با بلیت 100 هزار تومانی فیلم خوب برای مخاطب ساخته شود. در سال‌های گذشته ضعف سالن‌های نمایش را برطرف کردیم و سینماهای خوب برای مخاطبان ساختیم. حالا باید در سینماهای خوب، فیلم خوب نمایش دهیم. این موضوع با همت مدیریت سینما حادث می‌شود. وقتی شورای پروانه ساخت و نمایش با سینماگران همکاری ندارد چرخه معیوب مرغ و تخم‌مرغ پیش می‌آید.

سعید خانی: قطعا افزایش قیمت بلیت با افت مخاطب همراه خواهد بود اما برای ادامه حیات سینما چاره‌ای جز افزایش قیمت بلیت نیست. وقتی دولت از نفع و سود خود ذره‌ای کوتاه نمی‌آید و از قیمت بلیت فیلم‌ها، مالیات می‎گیرد و در ضمن هیچ کمکی به سینماداران نمی‌کند، بخش خصوصی برای ادامه بقا و حیات خود ناچار است قیمت بلیت سینماها را افزایش دهد.

اعتماد