سردرگمی مردم و مسئولین درباره نحوه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها

لبه باریک گذرگاه فاز دوم هدفمندی

فراز جبلی -اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بخش‌های گوناگونی از اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده است به همین دلیل نگرانی‌های مختلفی در خصوص آسیب به بخش‌های مختلف وجود دارد. دولت از یک سوی با کمبود منابع مواجه است و از سوی دیگر موظف است سهم بخش‌هایی چون بهداشت و تولید را بپردازد. طرح سبد کالا هم نام جدید به خود گرفته ولی برخی نمایندگان مجلس نسبت به تعیین نشدن بودجه آن در بودجه 93 اعتراض دارند.

بعد از دو سال وقفه بالاخره اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها کلید خورد ولی به نظر می‌رسد هنوز برنامه دولت در خصوص نحوه اجرای این طرح برای بسیاری از مسئولین حکومتی و به تبع آن مردم مشخص نیست. شاید به همین دلیل باشد که آیت‌الله مکارم‌شیرازی یارانه‌ها را به باتلاقی برای دولت تشبیه کرده است. این مرجع تقلید در دیدار رئیس و اعضای هیئت رئیسه اتاق بازرگانی کشور گفت: الان باتلاقی به نام یارانه‌ها درست کرده‌اند که معلوم نیست چه بر سر کشور بیاورد و باید کشور را از این باتلاق بیرون آورد. باید آستین همت را بالا زد. وی با بیان اینکه مشکلات اقتصادی کشور به عقیده من علل زیادی دارد، اظهار داشت: یکی از مشکلات این است که صدای اتاق بازرگانی در کشور بلند نیست و حضور در صحنه ندارد.
نقشه راهی که کشف نشد
از سوی دیگر محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه در خصوص مقوله هدفمندی یارانه‌ها تلاش‌های وسیع و مجدانه‌ای صورت گرفت، گفت: اما متأسفانه ما هنوز در خصوص هدفمندی یارانه‌ها نقشه راه دولت را کشف نکرده‌ایم که می‌خواهد چه کار کند. دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین با اشاره به به فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و فراخوان دولت برای انصراف مردم از یارانه نقدی گفت با این همه تحقیقات که از سوی صدا و سیما،‌نمایندگان مجلس و مراجع صورت گرفت باز درصد بالایی از مردم برای دریافت یارانه نقدی ثبت نام کردند و باید پایش شود که این به دلیل رفتار اشتباه دولت و مجلس بوده یا عملکرد رسانه‌ها و یا اینکه مردم می‌خواستند پیامی را به مسئولان بدهند بنابراین باید تلاش کنیم که بدانیم پیام مردم چیست؟
باهنر با تأکید بر اینکه تراز هدفمندی یارانه‌ها امسال تراز نخواهد شد این تراز را قرمز منفی دانست و گفت: به نظر می‌رسد با این وجود بحث‌هایی همچون تولید،‌ خدمات عمومی و بهداشت و ... با مشکل روبرو شود.
بهداشت در فاز دوم هدفمندی
به جز مسئله مسئله کمبود بودجه در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها که به خاطر انصراف بسیار اندک مردم از دریافت یارانه رخ داده است به نظر می‌رسد مسائل دیگری نیز باعث نگرانی برخی از مسئولین شده است. برای مثال سهم 10 درصدی بهداشت از هدفمندی یارانه‌ها هیچ گاه تحقق نیافته است. در این خصوص مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در ارزیابی خود از اختصاص سهمی از هدفمندی به حوزه سلامت، بر اجرای صحیح این قانون تاکید کرد و گفت: اگر قانون درست اجرا شده بود، باید 10 درصد خالص هدفمندی به صندوق سلامت اختصاص می‌یافت و بعد از آن اگر 90 درصد باقی مانده، صد در صد در نظر گرفته می‌شد براساس آن باید، 50 درصد به تامین اجتماعی،‌ 30 درصد به صنعت و کشاورزی و 20 درصد به افزایش قیمت‌های حامل‌های انرژی تعلق می‌گرفت و در این صورت مشکلی برای ارائه خدمت به وجود نمی‌آمد.
وی با تاکید بر اینکه اگر دولت قانون هدفمند کردن یارانه‌ها را صحیح اجرا کند مشکلی به وجود نمی‌آید، ‌اظهار کرد: مشکل کار این است دولت قبلی در اجرای هدفمندی کاری را انجام داده که خلاف قانون بوده، یعنی بیش از 150 درصد پول را نقدی پرداخت کرده است، در واقع از همان ابتدا هم، هدفمندی را هدفمند نکرده، بلکه پول میان مردم پخش کرده است.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یادآور شد: اگر قرار است هدفمندی درست صورت گیرد باید پذیرفت سختی دارد و برای سختی باید خود را آماده کرد و در حین سختی باید کاری کرد کسانی که در لبه پرتگاه هستند نیافتند، بنابراین اگر بپذیریم که باید کشور را درست کنیم، باید یک مقدار سختی‌ها را هم پذیرفته و تحمل کنیم.
تلاش دولت برای کاهش فشار تورمی
اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها هرچقدر هم که با شیب ملایم انجام شود لاجرم باعث افزایش قیمت‌ها و فشارهای تورمی خواهد شد. در همین راستا دولت تلاش کرده است با دادن کالا به مردم که سبد امنیت غذایی نام گرفته است بخشی از فشار تورمی را کاهش دهد. این در حالی است که پیش از این دولت اقدام به ارائه سبد کالا به مردم کرده بود و طرح سبد امنیت غذایی را باید به نوعی ادامه این طرح دانست. در همین خصوص وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه افزایش ۲۵ درصدی حقوق مستمری بگیران امروز در دولت مصوب می‌شود، گفت: بخشی از منابع هدفمندی را به امنیت غذایی اقشار آسیب‌پذیر اختصاص می‌دهیم که اولین مرحله آن در اردیبهشت ماه اجرا می‌شود. علی ربیعی درباره برنامه امنیت غذایی گفت: بخشی از منابع هدفمندی یارانه‌ها را به امنیت غذایی اقشار آسیب‌پذیر اختصاص می‌دهیم که اولین مرحله آن در اردیبهشت ماه اجرا می‌شود تا سفره‌هایی که پروتئین نداشتند حداقل 6 بار در سال آن را تجربه کنند.
هرچند که همین موضوع نیز با انتقاد نمایندگان مجلس روبرو شده است. موسی‌الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نسبت به توزیع سبد کالا در فاز دوم هدفمندی یارانه ها هشدار داد و گفت: ‌اعتباری برای این موضوع در بودجه ۹3 وجود نداشت. این نماینده مجلس با بیان اینکه برای سبد کالای پرداختی دولت، اعتباری در بودجه وجود نداشت، تصریح کرد: در جلسه حضوری با معاون رئیس جمهور پرسیدم که آیا منظور شما از ارائه سبد کالا به نیازمندان یا مرفهان بوده، بیان داشت: قطعاً نیازمندان هدف بوده، اما چرا به بیکاران و نیازمندان واقعی سبد پرداخت نشد، مسئله است و از وزیر کار نیز این سئوال پرسیده شد که چرا سبد کالا به صورت سلیقه‌ای و بی حساب و کتاب پرداخت شده است، اکنون نیز در مرحله جدید این شائبه و مشکل وجود دارد.
تولید هم از فاز دوم هدفمندی سهم می‌برد
در این میان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بخش خصوصی در ادامه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها آسیب به تولید است اما در این رابطه معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: طبق قانون 30 درصد کل منابع اختصاص یافته به هدفمندی یارانه‌ها در فاز دوم به تولید داده خواهد شد. مجتبی خسروتاج با بیان این‌که منابع کل هدفمندی یارانه‌ها در فاز دوم تاثیرپذیر از میزان جامعه هدف یارانه ‌بگیران و تعیین قیمت حامل‌های انرژی است خاطرنشان کرد: یکی از ایرادهای اجرای فاز اول یارانه‌ها عدم اختصاص یارانه به تولید بود.
وی تاکید کرد: در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها تنها پرداخت یارانه نقدی به تولید مورد توجه نیست و از طریق پرداخت تسهیلات و کاهش هزینه‌های جانبی به دنبال دستیابی به اهداف خود و حمایت از تولید هستیم.