بازنشر یک یادداشت : محل زاد و رشد نوکیسه‌های ایرانی

ساعت 24 - «نوکیسه‌های ایرانی در کجا ‌زاده شدند» عنوان یادداشت روز7 مهرماه 1393 محمد صادق جنان صفت سردبیر وقت روزنامه تعادل بود. آشکار شدن فساد اعظم در واردات چای در روزهای تازه سپری شده که خبر آن هنوز داغ است بازنشر آن یادداشت را مفید جلوه می‌دهد. متن سرمقاله آن روز تعادل به شرح زیر است:

من بیشتر خانواده‌های ثروتمند اصیل کشور را می‌شناسم و کمتر دیده‌ام که فرزندان آن‌ها اتومبیل‌های 800-700میلیون تومانی سوار شوند. به نظر من این گروه که می‌توانند حتی تا یک ‌میلیارد تومان* فقط برای خرید اتومبیل اختصاص دهند، از قشر نوکیسه‌یی است که در 8 سال فعالیت دولت‌های نهم و دهم مثل قارچ روییدند». این حرف‌ها را یک بازرگان میانسال ایرانی در جمع گروهی از فعالان صنعت و بازرگانی بر زبان آورد که با تایید حاضران مواجه شد. این حرف بسیار با اهمیتی است که باید ریشه‌های آن را جست‌وجو کرد و دید که سرچشمه‌های زاد و رشد نوکیسه‌ها در این چند سال چه فعالیت‌هایی و کدام تصمیم‌ها بوده‌اند. یکی از سرچشمه‌های زاد و رشد نوکیسه‌های افسانه‌یی ایرانی در 8 سال سپری شده را باید در رانت‌های بازار ارز جست‌وجو کرد. یک نماینده مجلس با صراحت گفته است که بانک مرکزی 11میلیارد دلار ارز در اختیار گروه معدودی قرار داده است تا آن‌ها را در بازار توزیع کنند و راه صعود ارزهای معتبر را ببندند و آن‌ها از این مبلغ رانت‌های کلان برده‌اند. یک سرچشمه دیگر رانت‌ها و فسادهایی که زایش نوکیسه‌های استثنایی ایران را ممکن کرده است بازار تجارت بوده است. وقتی یک فرد می‌تواند با مراجعه به سازمان دولتی که مجوز واردات شکر را در اختیار دارد و امتیاز می‌دهد و این فرد در یک دوره کوتاه 250میلیارد تومان از واردات شکر رانت نصیبش می‌شود، آیا این راه مناسبی برای زایش نوکیسه‌ها نیست. روزی که مسوولان سابق بانک مرکزی** با تاسیس اتاق مبادله ارزی و دادن ارز 1226 تومانی، میلیاردها دلار پول به کسانی می‌دهند که تجارت را تسهیل کنند و آن‌ها کالاهای وارداتی را به قیمت‌های آزاد عرضه می‌کنند و میلیاردها تومان رانت نصیب آن‌ها می‌شود آیا نباید این محل فساد را بازکاوی کرد؟ دادن امتیاز انحصاری ساخت جاده، پل، فرودگاه، نیروگاه، ارتباطات و ساخت زیربناها، دانشگاه‌ها و... به یک گروه خاص همان فعالیت‌های فسادزایی است که به زایش نوکیسه‌ها کمک می‌کند. وجود نوکیسه‌هایی که با سودهای بادآورده در پناه اقتصاد دولتی و متمرکز در جامعه ایرانی از هر زهری مهلک‌تر است و آتش غبطه، حسرت و افسردگی میلیون‌ها جوان تحصیلکرده بیکار را شعله‌ور می‌کند و به ناامنی احتمالی سیاسی- اجتماعی منجر می‌شود را باید جدی گرفت و اجازه نداد بار دیگر این شرایط تکرار شود. نوکیسه‌ها راه را برای گسترش حسرت ملی هموار و جامعه را به قطبی اندوهبار تبدیل می‌کنند. *در سال 1393 قیمت هردلار بین سه تا چهار هزارتومان بود و یک میلیارد تومان عدد بسیار بالایی به حساب می آمد. ** منظور رییس بانک مرکزی دولت محمود احمدی نژاد بود. ۰