اجرت المثل چیست و نحوه محاسبه و دریافت آن چگونه است؟
در قانون مدنی، حقوقی ضمن ثبت ازدواج مانند نفقه، مهریه، اجرت المثل برای زوجه (زن) ایجاد شده که شوهر ملزوم به پرداخت آن‌ها است؛ بنابراین هنگام تصمیم شوهر بر جدایی و دنبال آن ثبت دادخواست مطالبه از سمت زوجه، تنها در صورت پرداخت این حقوق، حکم طلاق صادر می‌شود.
اجرت المثل در واقع قانونی برای استرداد (بازگردانی) حقوق پایمال شده ی زوجه در طول زندگی مشترک می‌باشد که در مقاله «اجرت المثل چیست و نحوه محاسبه و دریافت آن چگونه است؟» به طور کامل در رابطه با آن صحبت و نحوه محاسبه و دریافت آن را بررسی خواهیم کرد.
اجرت المثل چیست؟
اجرت المثل یکی از حقوقی است که حین فرآیند طلاق، توسط زوجه قابل مطالبه است؛ ضمن ماده 336 قانون مدنی، این مفهوم حقوقی توسط قانونگذار بدین شکل شرح شده است:
«هرگاه کسی برحسب امر دیگری اقدام به عملی نماید که عرفا برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص عادتا مهیای آن عمل باشد، عامل مستحق اجرت عمل خود خواهد بود، مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع داشته است.»
بر اساس این ماده اگر زوجه به دستور زوج (شوهر) کارهایی را انجام بدهد که قانونا وظیفه وی نبوده است، باید اجرتی نسبت به ارائه این خدمات پرداخته شود؛ تنها زمانی پرداخت اجرت المثل لغو می‌شود که در دادگاه «قصد تبرع» زوجه اثبات شود.
کلمه تبرع در فرهنگستان لغت به معنای بخشش است، این کلمه در اصطلاح حقوقی قصد تبرع، معنای انجام فعل یا ارائه خدماتی بلاعوض و کاملا رایگان می‌باشد. در ماده 29 قانون حمایت خانواده، دریافت اجرت المثل زن پیش بینی شده است؛ اشاره قانونگذار به این موضوع ضمن قانون حمایت از خانواده اهمیت وصول این مبلغ که مانند مهریه، حکم مبلغی برای پشتیبانی زن پس از طلاق را دارد، نشان می‌دهد.
انواع اجرت المثل کدام اند؟
اگر در طول زندگی مشترک از سمت زوجه سودی به زوج برسد، اجرت المثل قابل مطالبه خواهد بود؛ رساندن سود مذکور به دو حالت ممکن است:
اجرت المثل عمل
در دنیای مدرن از طرف سازمان‌های قضایی برای تمامی افراد، حقوقی در نظر گرفته شده است که یکی از مهمترین آن‌ها اختیار و آزادی عمل در محدوده قانونی می‌باشد؛ بدان معنا که خدمات باید یا اختیاری (با قصد تبرع) ارائه شوند یا در ازای مبلغی به عنوان اجرت. در زندگی مشترک نیز شرایط بدین شکل است، اعمالی که انجام آن قانونا وظیفه زوجه نیست، باید از روی بخشش یا در ازای پرداخت اجرتی انجام شود. به مبلغی که در ازای منفعت شوهر از اعمال و خدمات زن، باید قانونا به زوجه پرداخت شود، اجرت المثل عمل می‌گویند.
شرایط اخذ اجرت المثل عمل چیست؟
برای هر عملی توسط زن در طول زندگی مشترک، نمیتوان دادخواست مطالبه اجرت المثل عمل را ثبت کرد؛ هر عملی که مصداق تمام موارد زیر باشد، شرایط لازم و کافی را برای مطالبه شدن دارد:
- تمایل زوجه: عدم وجود قصد تبرع باید در دادگاه توسط زوجه مطرح شود؛ در مراجع قضایی اجرتی در قبال اعمالی که از روی احسان انجام شده، در نظر گرفته نمی‌شود.
- اختیار زوجه: یکی از عوامل حائز اهمیت در پرداخت اجرت المثل، اثبات عدم اختیار زوجه حین کار می‌باشد؛ بدان معنا که دستور شوهر به انجام آن عمل باید در محضر قانون اثبات شود.
- دستمزد عرفی: تنها برای اعمالی که در عرف و سیستم خدمات انسانی برای آن‌ها دستمزدی مشخص شده است، امکان وصول اجرت المثل وجود دارد.
- قانونی بودن خدمات: خدماتی که شرعا و قانونا پشتیبانی می شوند سزاوار اجرت هستند؛ بدان معنا که اگر زن به دستور شوهر و بدون تمایل شخصی، خدماتی که در چهارچوب قانون نیستند را به زوج ارائه کند، مستحق دریافت اجرت المثل نیست.
در اکثر پرونده‌های حقوقی با عنوان مطالبه اجرت المثل، شوهر نسبت به پرداخت آن ممانعت کرده و زوجه برای وصول حق خود باید دادخواست مربوطه را ثبت کرده و منتظر رای نهایی دادگاه باشد.
پیش تر به اهمیت اثبات دستور شوهر در دادگاه اشاره شد؛ در صورت انکار زوج ذی نفع نسبت به صدور دستور، تقریبا امکان اثبات عدم اختیار زوجه توسط افراد غیر متخصص به صفر می‌رسد! به همین دلیل اگر ساکن ارومیه هستید و با چنین پرونده‌ای روبرو شده اید، توصیه می‌شود از بهترین وکیل خانواده ارومیه برای حل پرونده کمک بگیرید. یک وکیل متخصص و حاذق، با تمام قوانین و شرایط آشناست و می‌تواند بهترین راه حل‌ها و تکنیک ها را معرفی کند تا با کمک آن‌ها به حق و حقوقی که دارید برسید.
مستر وکیل یک مرجع معتبر حقوقی است که می‌تواند به شما در پیدا کردن یک وکیل خوب و ماهر کمک کند، زیرا در این سایت وکلا بر اساس تخصص و موقعیت مکانی دسته بندی شده‌اند و سوابق و تجربیاتی که دارند قابل مشاهده می‌باشد. بنابراین اگر نگران پیدا کردن بهترین وکیل ارومیه هستید، باید بدانید جای هیچ نگرانی وجود ندارد، زیرا در مستر وکیل بهترین‌ها به شما معرفی خواهند شد.
اجرت المثل ایام تصرف
منظور از ایام تصرف، مدت زمانی است که مالکیت اموال زوجه توسط زوج از دستش خارج شده است؛ حین این ایام، چه شوهر منفعت ببرد چه نبرد، حق مطالبه عوض منافع آن برای زن به وجود می آید. اجرت المثل ایام تصرف در اصل محاسبه میزان حدودی سودی است که در صورت عدم تصرف شوهر، می‌توانست به زن برسد.
اجرت المثل چگونه محاسبه می‌شود؟
اجرت المثل عمل، با بررسی اعمال و خدمات زوجه به شوهر طی یکسال زندگی مشترک محاسبه و در تعداد سال‌های زندگی ضرب می‌شود؛ اجرت المثل تصرف نیز به همین شکل توسط کارشناسان سازمان قضایی بر اساس مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، مشخص می‌شود.
الف) نحوه استفاده از مال
ب) تاریخ استفاده از مال
ج) نوع مال
شرایط طلاق برای دریافت اجرت المثل چیست؟
می دانیم که دادخواست طلاق به سه شکل توافقی، از سمت زن و از سمت مرد در سامانه‌های قضایی ثبت می‌شود؛ اجرت المثل تنها زمانی به زن می‌رسد که دادخواست طلاق از سمت مرد به مراجع قضایی تقدیم شود. همچنین استحقاق زوجه در مسئله مطالبه اجرت المثل باید اثبات شود؛ بنابراین دلیل جدایی زوجین، نباید سوءرفتار زوجه باشد. از جمله نمونه‌های سوءرفتار زوجه، ناشزه بودن(عدم تمکین خاص یعنی عدم برقراری رابطه جنسی معقول)، عدم تمکین عام(عدم فرمانبرداری از شوهر) و... را می‌توان نام برد.
مراحل دریافت اجرت المثل چیست؟
پیش از شروع هرگونه پرونده حقوقی و کیفری، حداقل یک جلسه مشاوره با وکیلی متخصص پیشنهاد می‌شود؛ در این مرحله شاکی یا با جزئیات فرآیند اخذ اجرت المثل آشنا شده یا با امضای وکالت نامه مسئولیت این فرآیند را به وکیل واگذار می‌کند.
ابتدا دادخواست مطالبه اجرت المثل باید ثبت و به دادسرای نزدیک محل زندگی متقاضی ارسال شود؛ پس از مشخص شدن روز دادگاه از سمت مراجع قضایی، زوجه یا وکیل وی با به همراه داشتن مدارک هویتی متقاضی اخذ، مدارکی که دال بر عدم اختیار زوجه در کار یا تصرف مال وی بوده و مدارک عدم پرداخت این مبلغ(اجرت) در گذشته باید در جلسات دادگاه شرکت کرده و حین دادرسی منتظر صدور رای نهایی باشد.
لازم به ذکر است که ارائه مدرکی برای اثبات عدم قصد تبرع زوجه در مطالبه اجرت المثل وجود ندارد و دادگاه به صورت پیش فرض این امر را قبول دارد؛ اما شوهر برای اثبات قصد تبرع زوجه باید مدارکی محکمه پسند به مراجع قانونی ارائه کند.
کدام اعمال شامل اجرت المثل می‌شود؟
حین ثبت ازدواج رسمی و غیر رسمی، تنها مسئولیت تمکین خاص (رابطه زناشویی) و تمکین عام (فرمانبرداری از زوج) بر گردن زوجه است؛ به تبع این قانون، زن می‌تواند برای مواردی مثل خرید خانه، آشپزی، نگهداری از فرزندان، رسیدگی به پاکیزگی مسکن و نظایر آن درخواست اجرت المثل بکند.
کلام آخر
اجرت المثل یکی از حقوقی است که طی ازدواج برای زوجه به وجود می آید؛ بدان معنا که هنگام ثبت دادخواست طلاق از طرف شوهر، زوجه می‌تواند در ازای رساندن منفعت به وی توسط کار و مالش، مبلغی را از وی مطالبه کند. اجرت المثل در دو نوع اجرت عمل و اجرت تصرف وصول می‌شود؛ در نوع اول زوجه با انجام عملی قانونی به دستور شوهر، بدون تمایل به انجام رایگان آن(عدم قصد تبرع) به زوج منفعتی می‌رساند، در نوع دوم نیز شوهر با تصرف اموال زوجه به منفعتی می‌رسد یا مانع منفعت احتمالی زوج می‌شود.
میزان اجرت المثل تصرف، بر اساس نحوه استفاده، تاریخ استفاده و نوع مال و اجرت المثل عمل با بررسی اعمال زوجه توسط مامورین ذی صلاح، به مدت یکسال زندگی مشترک محاسبه شده و در تعداد سال‌های ازدواج ضرب و مشخص می‌شود.
منبع: مستر وکیل
این مطلب تبلیغاتی است و محتوای آن توسط سفارش دهنده تهیه شده است.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.