حکومت مدیران بر کسب کار و معیشت مردم

ساعت 24 - آزادی بدون چون‌و چرا همان چوب جادویی است که اگر بر بدن گروه‌های انسانی در اندازه‌های گوناگون بخورد دگرگونی‌های شگفت‌انگیز و بالنده رخ می‌دهد. این نیروی بسیار پیش‌برنده، اما جواهر کمیابی است که ویژگی‌های آن پس از بروز آشکار می‌شود. نمونه آلمان‌ غربی و آلمان‌ شرقی دیروز و کره‌جنوبی و کره‌شمالی امروز در حوزه اقتصاد است.

ایرانیان در دوره‌های گوناگون تاریخ خود دست‌کم در میدان اقتصاد آزادی را ندیده و طعم خوش آن را نچشیده‌اند. در ایران از دهه ۱۳۴۰ به بعد که گروهی از مقام‌های دولتی توانستند به بهانه رشد فوق‌العاده دهه ۱۳۴۰ سازمان‌ها و دستگاه‌های پرشمای را تاسیس کنند و بر دیگر سازمان‌های برجا مانده بیفزایند تب دولتی‌سازی اوج گرفت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی دست‌کم تا یک دهه دولتی‌سازی بیشترین شتاب را پیدا کرد. برآیند این موضوع، نبود آزادی برای تنظیم مناسبات میان شهروندان و دولت و کارخانه‌داران با دولت و دستگاه‌های دولتی بود. یک رخداد تاریخی پیدا شدن یک طبقه یا دست‌کم یک قشر از مدیران دولتی است که در اتحاد برای صیانت از بقای خود یکپارچه‌اند و چنان قدرتی دارند که نهادهای مدنی را مثل پر کاه از جا می‌کنند و با یک فوت آن‌ها را جابه‌جا می‌کنند. اما در سوی دیگر و آنجا که پای منافع خود در برابر مدیران دیگر دستگاه‌های دولتی است چنان از هم می‌پاشند و جزیره تشکیل می‌دهند که مثل قلعه الموت فقط خودشان راه ورود را پیدا می‌کنند.

این رخدادها در دولت سیزدهم با شکوفایی روبه‌رو شده و قدرت مدیران میانی اوج گرفته و زیر پوست دولت را رمزآلود‌تر از همیشه کرده است. خبرهایی در زیر پوست دولت می‌گذرد که رییس دولت هم از آن‌ها خبر ندارد یا اگر خبر دارد توانایی مبارزه با قشر یادشده را ندارد. برای اینکه بتوان داستان بالا را از ذهن به عینیت آورد به یک مثال تازه رخ‌داده اشاره می‌شود: «داستان این است که رییس کمیسیون اقتصاد سلامت با اشاره به وضعیت بغرنج تامین مالی شرکت‌های حوزه سلامت از دادگاهی شدن ۲۹۰ شرکت به دلیل مساله قیمت ارز در طرح دارویار خبر داد» باید پرسید شاکی این ۲۹۰ شرکت کیست‌؟

آیا بانک مرکزی شکایت کرده است؟ آیا وزارت صمت شکایت کرده است؟ موضوع شکایت چیست؟ دادستان‌های احتمالی چه کیفرخواستی برای این ۲۹۰ شرکت دارویی تدارک دیده‌اند‌؟ آیا اصولا دادگاهی برگزار شده است؟ آیا این ۲۹۰ شرکت، وکیل ورزیده برای دفاع از خود دارند؟ زیر پوست دولت چه می‌گذرد؟ آیا طرح دارویاری برای این بود که برای ۲۹۰ بنگاه دارویی پرونده درست شود؟