جنگ شرکت‌های بین‌المللی نفتی با دولت‌های غربی

ساعت 24 - شرکت‌های بین‌المللی نفتی به‌دلیل سودهای هنگفتی که پس از شروع جنگ روسیه و اوکراین در 24 فوریه 2022 کسب کرده‌اند هدف حملات متعدد سیاستمداران بلندپایه کشورهای غربی قرار گرفته‌اند. به‌نحوی که براساس گزارش‌های موجود پنج شرکت نفتی بزرگ جهان از زمان آغاز جنگ اوکراین که به افزایش شدید قیمت‌های انرژی و قبوض مصرف‌کنندگان منجر شد، بیش از 250 میلیارد دلار سود کرده‌اند. در این گزارش به‌دنبال آن هستیم که به بررسی وضعیت تقابل میان شرکت‌های بین‌المللی نفتی و دولت‌های غربی بپردازیم.

1- وابستگی روزافزون کشورهای اروپایی به عرضه انرژی خارجی موجب نگرانی همیشگی «اتحادیه اروپا» در زمینه تامین انرژی و امنیت عرضه آن شده است. از سوی دیگر با توجه به مسائل زیست‌محیطی سهم انرژی‌های پاک در سبد مصرفی انرژی جهان و به‌ویژه اروپا در حال افزایش است. حدود یک چهارم کل انرژی مصرفی در «اتحادیه اروپا» گاز طبیعی است. اکثر کشورهای عضو «اتحادیه اروپا »تقریباً تمام منابع انرژی به‌ویژه نفت و گاز مورد نیاز خود را وارد می‌کنند. تامین امنیت انرژی برای کشوری چون آلمان که بیشترین رشد مصرف انرژی را در سطح اروپا تجربه می‌کند، در سال‌های پیشرو به یکی از ارکان مهم سیاست انرژی و سیاست خارجی تبدیل خواهد شد. نگرانی «اتحادیه اروپا» از هژمونی اقتصادی و سیاسی روسیه بر منابع انرژی موجب شده که این اتحادیه به‌دنبال متنوع نمودن نحوه تامین و همچنین مسیرهای انتقال نفت و گاز موردنیاز خود روی آورد. 2- حمله نظامی روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022، افزایش شدید قیمت نفت و گاز را به‌دنبال داشت و به نوبه خود به افزایش چشمگیر سود شرکت‌های بزرگ نفتی منجر شد. از سوی دیگر کشورهای توسعه یافته هشدار واضحی را مبنی بر اینکه برخورداری از امنیت انرژی همیشگی نیست، دریافت کردند. همچنین وضعیت به‌وجود آمده به کشورهای توسعه‌یافته یادآوری کرد که همچنان نفت و گاز مبنای عملکرد هر اقتصادی هستند. 3- به‌واسطه شرایط به‌وجود آمده در بازار نفت‌خام و گاز طبیعی و افزایش سرسام‌آور درآمدهای شرکت‌های فعال در بازار مذکور «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده، شرکت‌های فعال در این صنعت را به سودجویی در جنگ، متهم و تهدید کرد از سود بادآورده‌ این صنعت، مالیات خواهد گرفت. همچنین دولت انگلیس و دولت‌های اروپایی متعددی، به تهدیدهای خود برای دریافت مالیات از سود بادآورده این شرکت‌ها عمل کرده و مالیات‌های جدیدی را نیز اعمال کردند. 4- سازمان غیرانتفاعی «گلوبال ویتنس»، بار دیگر به محاسبه شود شرکت‌های بین‌المللی نفتی پس از شروع جنگ اوکراین پرداخته و گزارشی را منتشر کرده که نشان می‌دهد شرکت‌های بزرگ نفتی از زمان شروع جنگ اوکراین، بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار درآمد داشته‌اند. طبق گزارش نهاد مذکور، پنج شرکت بزرگ نفتی در جهان شامل «بریتیش پترولیوم»، «شل»، «توتال انرژیز»، «اکسون موبیل»، و «شورون»، حدود ۲۰۰ میلیارد دلار سود کسب کرده‌اند. 5- شرکت‌های بین‌المللی نفتی معتقدند تلاش برای مقصر دانستن آن‌ها برای همه چیز، تبدیل به یک روش استاندارد برای بسیاری از سازمان‌های غیرانتفاعی شده است. طرح یک ارتباط تصادفی بین عملکرد مالی شرکت‌های بزرگ نفتی در طول بحران انرژی اروپا که ناشی از جنگ بود، کمی زیاده‌روی است. از سوی دیگر آن‌ها بر این موضوع تاکید دارند که در واقع، این بحران روشن کرد با وجود تلاش‌های اروپا برای گذار از هیدروکربن به برق کم‌کربن، نفت‌خام، گاز طبیعی، و حتی زغال‌سنگ، همچنان برای سیستم انرژی این قاره ضروری هستند. افزایش قیمت به‌اندازه کافی گواه این بود که این کالاها با وجود تلاش نخبگان سیاسی برای خلاصی از شر آن‌ها، حیاتی باقی‌مانده‌اند. 6- در حال حاضر آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد «اتحادیه اروپا» و همچنین انگلیس که ششمین اقتصاد بزرگ جهان است، در رکود هستند. در هر دو مورد، ریشه‌های رکود اقتصادی را می‌توان در بحران انرژی که در واقع قبل از ورود نیروهای روسیه به شرق اوکراین در فوریه سال ۲۰۲۲ آغاز شده بود، جست‌وجو کرد. این وضعیت در پاییز سال ۲۰۲۱ آغاز شد که اولین نشانه‌های کمبود عرضه در بازار گاز طبیعی نمایان شد. از سوی دیگر بانک «بارکیلز» به‌عنوان سومین بانک اروپایی و بزرگ‌ترین وام‌دهنده به صنعت نفت و گاز انگلیس اعلام کرده تامین مالی مستقیم میدان‌های جدید نفت و گاز را متوقف و اعطاء وام به شرکت‌های توسعه‌دهنده تولید سوخت فسیلی را محدود می‌کند.