رمزگشایی از تهدیدآمیزترین شبکه‌های جرم و جنایت در اروپا

ساعت 24- یوروپل، آژانس اتحادیه اروپا برای همکاری در اجرای قانون روز جمعه پنجم آوریل، با ارائه گزارش مفصلی با عنوان «رمزگشایی از تهدید‌آمیزترین شبکه‌های جرم اروپا» به تجزیه و تحلیل ویژگی‌های شبکه‌های جرم در اروپا پرداخت

یوروپل در این گزارش با تحلیل ۸۲۱ شبکه جرم در سراسر اروپا به چارچوبی بر اساس ویژگی‌های آن‌ها دست‌یافته است. این گزارش که در نوع خود منحصر به فرد است، به تفصیل شرح می‌دهد که تهدید‌آمیزترین شبکه‌های جرم و جنایت چگونه سازماندهی می‌شوند، در کدام فعالیت مجرمانه شرکت می‌کنند و کجا و چگونه فعالیت می‌کنند. همچنین به بررسی این نکته می‌پردازد که کدام ویژگی آ‌ن‌ها تهدید ناشی از آن شبکه را افزایش می‌دهد. پایگاه داده منحصر به فرد این گزارش بر مبنای تجزیه و تحلیل پایگاه داده‌ای کاملا منحصر به فرد تهیه شده است. تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا به همراه ۱۷ کشور همکار دیگر، داده‌های خود را برای شناسایی تهدید‌آمیزترین شبکه‌های جرم در اروپا به اشتراک گذاشتند. این داده‌ها منجر به تشکیل پایگاه داده‌ای از ۸۲۱ شبکه جرم با بالغ بر ۲۵ هزار عضو به همراه اطلاعات گسترده در مورد تمام جنبه‌های آن‌ها شد. با تجزیه و تحلیل این ۸۲۱ شبکه جرم، چارچوبی از ویژگی‌های اساسی این گروه‌های سازمان‌یافته به دست آمد که چهار راس آن عبارتند از: چابکی، بی‌مرزی، کنترل و تخریب. چابکی: این شبکه‌ها برای تطبیق کسب و کار مجرمانه خود با فرصت‌ها و چالش‌های به وجود آمده، به‌‌ویژه چالش‌هایی که از سوی نهادهای مجری قانون به وجود می‌آیند، چابک‌اند. آن‌ها می‌توانند به شکل گسترده با نفوذ در ساختارهای تجاری قانونی، از آن‌ها سوء استفاده کنند. همین موضوع به این کسب و کارها اجازه می‌دهد تا رونق بگیرند، پول‌های خود را بشویند و همچنان مستتر بمانند. بنابر داده‌های مزبور، ۸۶ درصد از شبکه‌های جرم از ساختار تجاری قانونی استفاده می‌کنند و اکثر این کسب و کارها در اتحادیه اروپا مستقر هستند. بی‌مرزی: تهدیدآمیزترین شبکه‌های جرم، مرزی برای اعمال مجرمانه خود قائل نیستند. فعالیت مجرمانه آن‌ها بر تعداد بسیاری از کشورهای جهان پهنه گسترده و ترکیب ساختاری آن‌ها کاملا بین‌المللی است. همچنین اعضای آن‌ها را افرادی با ملیت‌های اروپایی و غیر اروپایی تشکیل می‌دهند. بنابر داده‌های بدست آمده از این ۸۲۱ شبکه جرم، افراد عضو آن‌ها در مجموع از ۱۱۲ ملیت مختلف‌اند و ۶۸ درصد اعضا را نیز دو ملیتی‌ها تشکیل می‌دهند. با این حال با نگاهی به مکان‌های اصلی فعالیت این شبکه‌ها در می‌یابیم که اکثریت آن‌ها تمرکز جغرافیایی خود را حفظ کرده و از گسترش بی‌رویه فعالیت‌ها اجتناب می‌کنند.

کنترل: هرچه شبکه‌های جرم خطرناک‌تر باشند، کنترل و تمرکز بیشتری بر اعمال مجرمانه خود دارند. آن‌ها همچنین تمایل دارند بر یک نوع فعالیت مجرمانه تمرکز داشته و در آن متخصص باشند. شبکه‌های چند جرمی واقعا استثنا هستند. همچنین رهبری ۸۲ درصد از خطرناک‌ترین شبکه‌های جرم یا در کشور اصلی محل فعالیت و یا در کشوری که اعضای اصلی شبکه اهل آن‌اند، مستقر است.

تخریب: فعالیت‌های مجرمانه و اقدامات مفسدانه این شبکه‌های جرم امنیت داخلی، حاکمیت قانون و اقتصاد اتحادیه اروپا را متحمل صدمات دهشتناکی می‌کنند. فعالیت اصلی نیمی از این شبکه‌های جرم قاچاق مواد مخدر است و بیش از ۷۰ درصد آن‌ها با هدف تسهیل اقدامات مجرمانه و یا ممانعت از ورود نهاد‌های مجری قانون و اجتناب از درگیری در پرونده‌های قضایی به فساد متوسل می‌شوند. ویژگی‌ ذاتی ۶۸ درصد از این شبکه‌ها نیز استفاده از خشونت و ارعاب است.

تهدید ناشی از این شبکه‌ها فراگیر و پیچیده است و مبارزه با آن به واکنشی هماهنگ، پایدار، چندجانبه و مشترک نیازمند است.

چارچوب ویژگی‌های بدست آمده، عنصری مهم برای هدایت سیاست و اقدامات عملیاتی آتی و نقطه آغازین تجزیه و تحلیل شبکه‌های جرم در قاره سبز است. یوروپل قصد دارد تا از این چارچوب در تهیه گزارش‌های تحلیلی آتی خود بیشتر و بهتر بهره جوید. انسجام و رهبری عوامل ماندگاری شبکه‌های جرم و جنایت است اگرچه اعضای شبکه‌های جرم و جنایت در بسیاری موارد صرفا چون عضو یک سازمان جنایی واحد‌اند، گردهم می‌آیند، اما پیوند برخی از این شبکه‌های جرم و جنایت به جنبه‌های جز صرف جنایت باز می‌گردد. بسیاری عوامل از جمله منطقه یکسان فعالیت، ملیت مشترک، اصالت یکسان یا پیشینه فرهنگی مشترک، زبان مشترک، پیوندهای خانوادگی و یا تعلق به خرده فرهنگ و یا سازمان‌های یکسان می‌تواند موجب انسجام این شبکه‌ها شود. با مراجعه به گروه‌های مافیایی، کارتل‌ها و باندهای خیابانی می‌توانیم نمونه‌هایی از این انسجام‌ها را مشاهده کنیم. انسجام بیشتر باعث افزایش چابکی و مقاومت شبکه‌ها می‌شود و به اعضا اجازه تکیه کردن بر یک جامعه را می‌دهد. چنین انسجامی با حضور یک رهبری قدرتمند می‌تواند به تقویت بسیار زیاد چنین شبکه‌هایی بینجامد. انسجام منطقه‌ای اکثر شبکه‌های جرم و جنایت از نظر ترکیب ملیتی اعضا بسیار متنوع‌اند، درواقع ۶۸ درصد شبکه‌های جرم و جنایت از دو تا ۱۰ ملیت‌ مختلف و حتی گاهی اوقات بیشتر تشکیل شده‌اند. اصلی‌ترین ملیت‌های عضو این شبکه‌ها آلبانیایی، بلژیکی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، هلندی، لهستانی، اسپانیایی، ترک و اوکراینی هستند. بشتر شبکه‌های جرم و جنایت از ملیت‌های اروپایی و غیر اروپایی تشکیل شدند. در بین این شبکه‌های آن‌هایی از بقیه خطرناک‌ترند که از افرادی از کشورهای همسایه تشکیل شده‌اند. رایج‌ترین ترکیب‌ها کدام‌اند؟

۱- یکی از گروه‌های متمایز، شبکه‌های بلژیکی-هلندی است که حول اعضای اصلی با ملیت‌های هلندی و بلژیکی تشکیل شده است. برخی از عوامل پیوند دهنده آن‌ها عبارتند از: زبان مشترک، نزدیکی و زیرساخت جاده‌ای مناسب (مثلا بین بندرهای روتردام در هلند و آنتورپ در بلژیک)بسیاری از اعضای این شبکه‌های جرم و جنایت که دارای ملیت بلژیکی یا هلندی‌اند، اصالتا اهل کشور دیگری، عمدتا مراکش و ترکیه هستند. این شبکه‌های جنایی همچنین شامل اعضایی با ملیت‌های دیگر از جمله آلبانیایی، بریتانیایی، ایتالیایی، مراکشی و ترک است و اساسا در کسب و کار قاچاق کوکائین و در سطوح بعدی قاچاق ماریجوانا و پولشویی فعالیت دارند. منطقه فعالیت این گروه عموما در اروپا در کشورهای بلژیک، آلمان، هلند و اسپانیا و خارج از اروپا در امارات عربی متحده است. پاول ون تیخولت، وزیر دادگستری بلژیک می‌گوید: «مبارزه با جرایم سازمان‌یافته یکی از اولویت‌های رئیس جمهوری بلژیک است و این [گزارش] برای ما در حکم سلاحی جدید است. ما اکنون به لطف یوروپل برای اولین بار همه داده‌های لازم را از تمام گروه‌های جنایت‌کار خطرناک مستقر در منطقه، در اختیار داریم. گام بعدی این است که نیروهای پلیس در کشورهای مختلف این اطلاعات را تکمیل کنند تا بتوانیم شبکه‌های بیشتری را تحت پیگرد قانونی قرار دهیم.

۲- شهروندان اروپای شرقی از جمله بلاروس، اوکراین، جمهوری چک، مجارستان، مولداوی، لهستان، روسیه، اسلواکی و اوکراین نیز در ترکیب‌های مختلفی از شبکه‌های جرم و جنایت حضور دارند. اعضای اصلی این شبکه‌ها عموما اوکراینی و یا لهستانی‌اند. شبکه‌های جرم و جنایت که اوکراینی‌های اعضای اصلی آن‌اند، معمولا شامل جنایتکاران بلاروسی، لهستانی، روس و اسلواک می‌شوند. همکاری مولداویایی‌ها با اوکراینی‌ها در سطح پایین‌تری قرار دارد. این شبکه‌ها عموما در کسب و کار قاچاق تنباکو، تقلب مالیاتی و گمرکی، بزهکاری اینترنتی و قاچاق مهاجران فعالند. جمهوری چک، لهستان، اسلواکی، اسپانیا و اوکراین محیط فعالیت این شبکه‌ها است. ۳- شبکه‌هایی که اعضای اصلی‌‌شان لهستانی است، عمدتا اعضایی از کشورهای جمهوری چک، هلند، آلمان، اسلواکی و اوکراین را جذف می‌کنند. فعالیت اصلی آن‌ها قاچاق ماریجوانا، کوکائین، تنباکو و تقلب مالیاتی است و در بلژیک، آلمان، هلند، لهستان، اسلواکی، اسپانیا و بریتانیا فعالیت می‌کنند. ایلوا یوهانسون، کمیسر اتحادیه اروپا در امور داخلی می‌گوید: «جرایم سازمان‌یافته یکی از بزرگترین تهدیدهای امروز است و جامعه را از طریق گسترش فساد و خشونت تهدید می‌کند. ما باید بدانیم با چه چیزی مبارزه می‌کنیم و این گزارش از همین حیث بسیار با اهمیت است. انسجام بر مبنای ملیت ملیت اصلی‌ترین عامل انسجام اعضای شبکه‌های جرم و جنایت است. اعضای این شبکه‌های جرم و جنایت از ۱۱۲ ملیت مختلف تشکیل شده‌اند. اگرچه شهروندان همه کشورهای اتحادیه اروپا در این شبکه‌ها نقش ایفا می‌کنند اما شهروندان دست‌کم ۸۵ کشور غیر اروپایی نیز عضو این شبکه‌ها هستند. با این حال ۳۲ درصد از خطرناک‌ترین شبکه‌های دنیا یک ملیتی هستند. و این شبکه‌های یک‌ملیتی بیشتر اروپایی‌اند. اگرچه بیشتر این شبکه‌های تک ملیتی ایتالیایی‌اند اما شبکه‌های یک ملیتی فرانسوی، لهستانی و رومانیایی هم سهم بسزایی را ایفا می‌کنند. یورونیوز