ترامپ و بایدن - روحانی و رییسی

ساعت 24 -در همین شروع نوشته حاضر با صراحت یادآور می‌شوم مقایسه‌هایی که در ادامه می‌آید هرگز به معنای این نیست که دولت دوازدهم در اقتصاد سیاستگذاری کارآمدی داشته است و نگارنده هرگز هوادار دولت دوازدهم در اقتصاد نبوده است. این نوشته با هدف روشنگری درباره دو دوره متفاوت از تاریخ اقتصادی- سیاسی ایران است که جمهوری‌اسلامی آن را سپری کرده و می‌کند.

علت و انگیزه این نوشتار نیز آگاه کردن ذهنیت‌های کسانی است که احتمالا به دلیل بی‌شمار بودن انداختن توپ تنگناها به زمین دولت دوازدهم و به ویژه کسانی که ممکن است در مقایسه‌ها نتوانند به همه مسائل توجه دقیق کنند. برای مقایسه کارنامه اقتصادی دولت سیزدهم و دولت دوازدهم باید به‌طور دقیق به تفاوت کارکرد و رفتارها و تصمیم‌های دو دولت دونالد ترامپ و جو بایدن توجه عمیق شود.

واقعیت این است که دونالد ترامپ کاندیدای جمهوریخواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری و در مبارزه با هیلاری کلینتون به شهروندان آمریکایی و نیز به گروه‌های بانفوذ آمریکا وعده‌هایی می‌داد. یکی از مهم‌ترین وعده‌های ترامپ این بود که به محض پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری قرارداد مشهور به برجام را پاره می‌کند و تحریم‌های آمریکایی را تحمیل خواهد کرد. ترامپ وفا به عهد کرد و قرارداد برجام را در برابر دیدگان میلیون‌ها نفر پاره و یک دوره تحریم‌های سخت را بر اقتصاد ایران تحمیل کرد.

مهم‌ترین تحریم ترامپ اما تحریم صادرات نفت و بانک مرکزی بود. این رفتار راه را برای صادرات نفت ایران به دیگر کشورها باز کرد و ارزش صادرات نفت ایران را به حداقل کاهش داد. تازه برگرداندن دلارهای همین میزان صادرات نفت نیز انجام نمی‌شد. از سوی دیگر اما جو بایدن کاندیدای دموکرات‌ها در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا وعده داد اگر رییس‌جمهور شود سخت‌گیری در صادرات نفت ایران را کاهش خواهد داد. جو بایدن نیز به وعده‌اش وفا کرد و راه برای صادرات نفت ایران با تخفیف‌های قابل اعتنا باز شد. جنگ اوکراین و نیز تحریم انرژی روسیه دلیلی بود که آمریکا اجازه داد میزان صادرات نفت ایران افزایش یابد.

به این ترتیب روحانی بدشانس بود و رییسی خوشبخت. ترامپ آمریکایی، روحانی را به محاق برد و رشد اقتصادی ایران را به شدت کاهش داد اما بایدن، رییسی را خوشبخت کرد و رشدهای اقتصاد ایران کمی افزایش یافت. این دو تصمیم بزرگ از سوی جمهوریخواهان آمریکایی و دموکرات‌های این کشور تمام تفاوتی است که اقتصاد ایران را در فرود و فراز و نشیبی قرار داده است. به نظر می‌رسد این داستان آنقد‌ر روشن است که نیازی به تحلیل بیشتر ندارد. دولت سیزدهم بدون تردید از دولت دوازدهم در سیاستگذاری و در اجرا ضعیف‌تر است. این مقایسه بین بد و بدتر است.

محمد‌صادق جنان‌صفت -روزنامه جهان صنعت