صف دراز عرضه رییس‌جمهور
ساعت 24 -در میان سیاست‌ورزان ایرانی مشهور است وقتی محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸ و در شرایط ویژه سیاسی آن دهه توانست مقام بسیار بزرگ رییس‌جمهوری را به دست آورد بسیاری از هم‌رده‌های او در میان سیاسیون درجه چندم کاندیدا شدن در انتخابات ریاست‌جمهوری را حق خود می‌دانند.
این اتفاق پس از ریاست‌جمهوری مرحوم سید‌ابراهیم رییسی که در همه دوران فعالیت کاری خود هرگز کار اجرایی نکرده بود نیز رخ داده است. اینگونه شده است که این روزها صف درازی برای رییس‌جمهور شدن پدیدار شده و همه‌جور آدم سیاسی برای اینکه روی صندلی دومین مقام سیاسی کشور مطابق قانون اساسی بنشیند در صف قرار گرفته یا تمایل خود را نشان داده‌اند.
حقیقت اینکه می‌توان انتخابات و فرآیند آن برای ریاست‌جمهوری را نیز یک بازار به حساب آورد که همانند هر بازار دیگری دو سوی دارد: سوی عرضه و سوی تقاضا. در سمت عرضه این بازار در کشورهای دارای نهاد دموکراسی به معنای واقعی حزب‌ها و شخصیت‌های سیاسی قرار دارند.
در این کشورها حزب‌های شناسنامه‌دار و شناخته‌شده و دارای سازمان حزبی و جا افتاده در میان شهروندان برای به‌دست آوردن مقام بالاترین نفر اجرایی و سیاسی کشور، نیرومندترین و رای‌آورترین نیروی تربیت شده در حزب خود را به شهروندان معرفی می‌کنند. حزب‌ها همانند یک پیمانکار اما در بازار سیاست برنامه‌های خود را برای اداره کشور در یک دوره معین و به ویژه درباره مهم‌ترین مسائل کشور که مالیات‌ستانی است و نیز سیاست خارجی و همچنین دیگر مسائلی که باید حل شوند به این بازار می‌آورند.
البته در این بازار رقابتی بسیار سنگین میان دو یا چند حزب رخ می‌دهد. در این رقابت‌ها که در یک دوره مشخص شروع شده و پایان می‌یابد حزب‌های رقیب علاوه‌بر اینکه درباره مزیت‌های برنامه خود برای اداره کشور و نیز برای کاندیدای خود در چارچوب قانون و عرف می‌توانند در مناظره‌های رودررو ناتوانی‌های کاندیدای حریف و نیز برنامه ارائه شده رقیب‌شان را افشا کنند.
در بازار سیاست ایران در سوی تقاضا اما یک‌طرف شهروندان ایستاده‌اند که حق دارند برگ رای خود را برای انتخابات به صندوق بیندازند یا اینکه از آن استفاده نکنند. تجربه انتخابات آخرین دوره ریاست‌جمهوری نشان داد شمار شهروندانی که از برگ رای خود استفاده نکردند نسبت به کل دارندگان حق رای بیشتر شده است.
در انتخابات جدید مجلس نیز این روند دیده شده است. چرا در سمت تقاضا روندها ناامید‌کننده شده است؟ شهروندان می‌بینند جنس‌های ارائه شده در بازار انتخابات جنس‌هایی نیستند که برایشان مرغوبیت داشته باشند. از سوی دیگر در سمت تقاضای بازار انتخابات، نیروهای سیاسی و نهادهای حاکمیتی قرار دارند که تمایل دارند کاندیدایی رای بیاورد که راهبردهای آن‌ها را در سیاست داخلی و خارجی دنبال کند.
در بازار سیاست ایران به ویژه بازار ریاست‌جمهوری متاسفانه به دلایل گوناگون در هر دوره به لحاظ شفافیت پسرفت مشاهده می‌شود. شرایط این بازار به‌گونه‌ای شده است که طیف‌های پرشماری از دو جناح خواستار به دست آوردن این مقام شده‌اند. نمایش به راه افتاده برای انتخابات ریاست‌جمهوری نشان می‌دهد این بازار اصالت ندارد. دقت در کارنامه متقاضیان به دست آوردن مقام ریاست‌جمهوری در بازار ایران نشان‌دهنده ارزیابی غیردقیق از قیمت این شغل و به قول کاسب‌های بازاری «زدن بر سر مال است.»
بازار انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران هم از سوی تقاضا برای یک نهاد نیرومند قدرت و هم از سوی تقاضا نشان می‌دهد دست‌کم تا اینجای کار آنچه بیشتر نمود دارد این است که تقاضای نیروهای سیاسی باید بر تقاضای شهروندان ترجیح داده شود و به همین دلیل است که هیچ حزب نیرومندی در بازار نیست تا کارآمدترین نیروی خود را به بازار معرفی کند و هیچ برنامه از پیش تدوین شده‌ای برای اینکه سمت تقاضا تحریک شود وجود ندارد. یک دلیل دیگر برای دراز شدن صف تقاضا این است که در همه دورهای پیشین هیچ رییس‌جمهوری برای کارهای کرده و ناکرده خود تاوان نداده است.
محمد‌صادق جنان‌صفت - روزنامه جهان صنعت
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.