لغو تحریم در دولت چهاردهم

ساعت 24 - در مقابل آنچه مسئولیت دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم ذیل گزاره تداوم تحریم ها و سیاست خنثی سازی تحریم ها عنوان کردند، دولت چهاردهم با توجه به شعارهای مسعود پزشکیان، اولویت خود را روی مذاکره با غرب و لغو تحریم گذشته است.

این نگاه برای رئیس جمهور منتخب آن قدر اهمیت دارد که او در زمان تبلیغات انتخاباتی و در پاسخ به این سوال که «اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و کماکان شاهد تداوم تحریم ها باشیم، چه راهکاری خواهد داشت؟» صراحتا اذعان کرد «در صورت لغونشدن تحریم ها و موفق نشدن در مذاکرات، می‌توان با فروش نفت و دیگر فعالیت ها مانند تهاتر، کشور را اداره کرد،

ا تا زمانی که تحریم ها لغو نشود، نمی توان به رشد اقتصادی پایدار، تولید، اشتغال و بهبود وضعیت مردم امید داشت». بنابراین سوال کلیدی اینجاست که دولت چهاردهم بین راهکار «خنثی سازی تحریم» و سیاست «لغو تحریم» چگونه باید رفتار کند؟

پیرو این سوال محمدجواد ظریف، بعدازظهر دیروز (دوشنبه) و در پیامی در شبکه ایکس، هم به شکلی بر مذاکره و لغو تحریم در دولت پزشکیان اشاره کرد و هم در سوی دیگر، خطوط قرمز مذاکره را یادآور شد. چنان که در نوشته وزیر امور خارجه دولت‌های یازدهم و دوازدهم و رئیس شورای راهبری دولت چهاردهم آمده «صرف نظر از دیدگاه‌های شخصی، قانون اقدام راهبردی درباره مذاکرات هسته‌ای قانون کشور است و باید رعایت شود.

همان طور که چند روز قبل از ترک سمت خود به دبیرکل ملل متحد توضیح دادم، نامه «S/2021/669»، ایالات متحده و سه کشور اروپایی/اتحادیه اروپا، تنها باید خود را سرزنش کنند که با نقض مداوم تعهدات خود که خسارات فراوانی به مردم ایران وارد کرد، قانون گذاران ما را به واکنش واداشتند».

البته محمدجواد ظریف عصر یکشنبه 31 تیر 1403 در نشست «واکاوی گفتمان دولت چهاردهم» با تبیین دو نگاه «تهدیدمحور» و «فرصت محور» که با حضور تعدادی از استادان دانشگاه و اعضای شورای راهبری انتخاب کابینه چهاردهم در فرهنگسرای اندیشه تهران برگزار شد، بر این نکته تاکید کرد که «اگر با تغییر پارادایم نگرش تهدیدمحور را به نگرش فرصت محور تبدیل کنیم، می‌توانیم رو به جلو حرکت کنیم».

رئیس شورای راهبری دولت چهاردهم در تبیین نگرش تهدیدمحور در بعد خارجی به بیان سه مرحله پرداخت که این سه مرحله در روابط بین الملل از «آتش بس» شروع می‌شود، با «پوزش» ادامه می یابد و با «دوستی» قدرت پیدا می‌کند و نهادینه می‌شود». به اعتقاد ظریف، «این سه مرحله حرکت از تخاصم به صلح است. صلح به معنای عدم تخاصم نیست؛ صلح به معنی آمادگی برای بخشش است، ولی مقدمه بخشش پوزش است». وزیر امور خارجه پیشین کشور، سخنانش را این گونه ادامه داد: «نیاز نداریم تهدیدها را فراموش کنیم، اما باید بدانیم می‌توانیم این تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم». بنابراین از دید او «در سیاست خارجی اگر به همسایگان مان نگاه تهدیدمحور داشته باشیم، نمی توانیم با آن‌ها هم افزایی داشته باشیم و با همسایگان مان وارد رقابت‌های نظامی و سیاسی می شویم. اما نگاه فرصت محور سبب می‌شود که مکمل هم باشیم و منابع مان را بی جهت برای برخورد با همسایگان مان هزینه نکنیم».

ظریف این را هم افزود: «درست است که در دنیا اختلافاتی داریم، اما می‌توانیم از امکانات دنیا استفاده کنیم. نیاز داریم به اینکه سرمایه دنیا وارد کشور شود و فرزندان ما از بهترین امکانات استفاده کنند. نباید هر چیز را که از دنیا می آید، به دید تهدید و خطر نگاه کنیم».

رئیس شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم با بیان اینکه «ما کشور بزرگی هستیم که برابر ناملایمات تاریخی ایستاده ایم»، سراغ مذاکره رفت و گفت: «کسانی که از مذاکره می‌ترسند، برای این است که خود را باور ندارند. نگاه تهدیدمحور ناشی از نبود خودباوری است.

کسی که خود را باور دارد، معتقد است می‌تواند تهدیدها را به فرصت تبدیل کند و با غرور مذاکره کند و سدها را بشکند. باید سد FATF و سد هسته‌ای را بشکنیم». رئیس شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم، دولت دکتر پزشکیان را دولت صلح، توسعه و تعامل خواند و در عین حال بر این عقیده هم بود که دولت پزشکیان، دولت «فرصت محور» است. از این رو ظریف تصریح کرد: «اگر بخواهیم گفتمانی برای دولت پزشکیان تعیین کنیم، آن گفتمان فرصت محوری است».