کد خبر 638514

۱۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۰۹:۳۸

پیوند قانونی میان شرکت و کارفرما

شرکت به معنای قراردادی است که طی آن دو یا چند نفر با هم متحد شده و سرمایه، کار و مهارت خود را به‌منظور تحصیل سود و تقسیم آن بین خود ادغام می‌کنند.

به‌ عبارت‌ دیگر، شرکت یک واحد اقتصادی - حقوقی است که متشکل از دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی است که منابع خود را با هم ادغام می‌کنند تا به فعالیت اقتصادی مشترک بپردازند و سود حاصل از آن را تقسیم کنند.

در حقوق ایران، انواع شرکت‌ها در قانون تجارت تعریف شده‌اند که شامل شرکت‌های تضامنی، مختلط، سهامی خاص و سهامی عام هستند.

تعریف شرکت

در زبان فارسی، واژه «شرکت» در لغت به معانی زیر استفاده می‌شود:

1. همراهی و همدلی: به معنای همراه شدن، همکاری کردن و با هم مشارکت داشتن است. مانند «شرکت داشتن در جشن»، «شرکت در اجتماع».

2. سهیم بودن: به معنای سهم داشتن و سهیم بودن در چیزی است. مانند «شرکت در سود و زیان»، «شرکت در مالکیت».

3. تشکیل شرکت تجاری: به معنای ایجاد واحد تجاری و بنگاه اقتصادی با مشارکت چند نفر است. مانند «شرکت تولیدی»، «شرکت سهامی».

بنابراین، در معنای لغوی، «شرکت» به مفهوم همکاری، مشارکت و سهیم بودن افراد در امری مشترک اشاره دارد. این مفهوم در تعریف حقوقی شرکت نیز مشاهده می‌شود، با این تفاوت که در تعریف حقوقی، شرکت به یک واحد حقوقی و اقتصادی مشخص اطلاق می‌شود که امکان شکایت از کارفرما اینترنتی یا حضوری را برای فرد فراهم می‌کند.

ویژگی شرکت

شرکت به‌ عنوان یک واحد حقوقی - اقتصادی دارای ویژگی‌های مشخصی است که عبارت‌اند از:

1. چند طرفی بودن:

شرکت متشکل از دو یا چند شریک است و حداقل دو نفر برای تشکیل شرکت لازم هستند.

شرکا با هم متحد شده و منابع (سرمایه، کار و مهارت) خود را ادغام می‌کنند.

2. ادغام منابع:

شرکا منابع خود را (سرمایه، کار و مهارت) با هم ترکیب می‌کنند.

این ادغام منابع برای انجام فعالیت اقتصادی مشترک است.

3. فعالیت اقتصادی مشترک:

شرکا برای انجام یک فعالیت اقتصادی واحد با هم متحد می‌شوند.

این فعالیت اقتصادی می‌تواند در زمینه تولید، خدمات، بازرگانی و غیره باشد.

4. تقسیم سود و زیان:

سود و زیان حاصل از فعالیت اقتصادی مشترک بین شرکا تقسیم می‌شود.

نحوه تقسیم سود و زیان بر اساس قرارداد شرکت و قوانین تجاری تعیین می‌شود.

این ویژگی‌ها موجب تمایز شرکت به‌عنوان یک واحد حقوقی - اقتصادی از سایر اشکال همکاری و مالکیت مشترک می‌شود.

شرایط تشکیل شرکت

برای تشکیل یک شرکت، شرایط اساسی زیر باید رعایت شوند:

1. تعدد شرکا:

حداقل تعداد شرکا برای تشکیل شرکت، دو نفر است.

البته در برخی اشکال شرکت مانند شرکت سهامی عام، تعداد شرکا می‌تواند بیشتر باشد.

2. سرمایه:

شرکا باید سرمایه‌ای را برای تشکیل و فعالیت شرکت تامین کنند.

سرمایه می‌تواند به‌صورت نقدی، ملکی، فکری و غیره باشد.

3. عقد قرارداد شرکت:

شرکا باید قرارداد شرکت را با شرایط و ضوابط مشخص منعقد کنند.

این قرارداد باید به‌صورت رسمی و طبق قوانین تجاری تنظیم شود.

4. ثبت شرکت:

شرکت باید پس از عقد قرارداد، در مراجع قانونی ثبت شود.

ثبت شرکت موجب اکتساب شخصیت حقوقی برای شرکت می‌شود.

5. پروانه کسب و فعالیت:

بسته به نوع فعالیت شرکت، پروانه کسب و فعالیت از مراجع ذی‌ربط باید اخذ شود.

رعایت این شرایط اصلی لازمه تشکیل قانونی و رسمی یک شرکت است.

مراحل ثبت شرکت

مراحل ثبت شرکت در ایران به شرح زیر است:

1. تهیه و تنظیم اساسنامه و قرارداد شرکت:

شرکا باید اساسنامه و قرارداد شرکت را با رعایت قوانین و مقررات تجاری تهیه و تنظیم کنند.

این سند باید شامل مشخصات شرکا، موضوع فعالیت، میزان سرمایه و نحوه تقسیم آن باشد.

2. تایید اساسنامه و قرارداد توسط اداره ثبت شرکت‌ها:

اساسنامه و قرارداد شرکت باید توسط اداره ثبت شرکت‌ها مورد بررسی و تایید قرار گیرد.

3. پرداخت هزینه‌های ثبت شرکت:

شرکا باید هزینه‌های ثبت شرکت را که شامل هزینه‌های اداری، حق‌الثبت و مالیات است، پرداخت کنند.

4. اخذ شناسه ملی و شناسه اقتصادی:

پس از ثبت شرکت، آن به‌عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل شناخته می‌شود و شناسه ملی و شناسه اقتصادی دریافت می‌کند.

5. صدور آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی:

اداره ثبت شرکت‌ها آگهی ثبت شرکت را در روزنامه رسمی کشور منتشر می‌کند.

6. صدور سند ثبت و اسناد هویتی شرکت:

پس از طی این مراحل، سند ثبت شرکت و سایر اسناد هویتی آن صادر می‌شود.

این فرایند به‌طورکلی مراحل ثبت شرکت در ایران را نشان می‌دهد.

شرکت مدنی

شرکت مدنی قراردادی است که طبق آن دو یا چند نفر به‌منظور تحصیل نفع مشترک اموال یا حقوقی را به طور مشاع با یکدیگر به کار می‌اندازند.

در شرکت مدنی، شرکا از نظر حقوقی شخصیت مستقلی ندارند و شرکت محسوب نمی‌شود.

در مجموع، شرکت مدنی یک قرارداد ساده میان چند شخص حقیقی برای تحصیل نفع مشترک است، بدون اینکه شخصیت حقوقی مستقلی داشته باشد و در آن مواردی مثل مبلغ سختی کار چقدر است اهمیت می‌یابد.

ویژگی‌های شرکت مدنی

شرکت مدنی دارای ویژگی‌های اصلی زیر است:

1. فقدان شخصیت حقوقی مستقل:

شرکت مدنی به‌عنوان یک واحد مستقل حقوقی شناخته نمی‌شود.

شرکای مدنی فاقد شخصیت حقوقی مستقل هستند و به‌صورت مشترک عمل می‌کنند.

2. سرمایه در قالب سهم‌الشرکه:

سرمایه شرکت مدنی به‌صورت سهم‌الشرکه است که شرکا در آن سهیم هستند.

میزان سهم‌الشرکه هر شریک به‌صورت مشخص تعیین می‌شود.

3. مسئولیت متضامن و نامحدود شرکا:

مسئولیت شرکای مدنی در قبال بدهی‌های شرکت متضامن و نامحدود است.

هر شریک به میزان کامل در قبال تعهدات شرکت مسئول است.

4. انحلال با خروج یا فوت هر شریک:

انحلال شرکت مدنی با خروج یا فوت هر یک از شرکا صورت می‌گیرد.

با انحلال، شرکت مدنی از بین می‌رود و شرکا باید به تسویه‌حساب بپردازند.

5. تصمیم‌گیری با اتفاق آرا:

تصمیم‌گیری‌های مهم در شرکت مدنی با اتفاق آرای شرکا انجام می‌شود.

در صورت عدم اتفاق‌نظر، نمی‌توان تصمیمی اتخاذ کرد.

در مجموع، شرکت مدنی یک قرارداد ساده میان چند فرد است که فاقد شخصیت حقوقی مستقل بوده و دارای ویژگی‌های ذکر شده است

مزایای شرکت مدنی

شرکت مدنی دارای مزایای زیر است:

1. سرعت و سادگی تاسیس:

تاسیس شرکت مدنی نسبت به سایر اشکال شرکت‌ها سریع‌تر و ساده‌تر است.

نیازی به ثبت رسمی و اخذ مجوزهای قانونی پیچیده نیست.

2. انعطاف‌پذیری در مدیریت:

شرکای مدنی می‌توانند به‌صورت مستقیم در تصمیم‌گیری‌های شرکت مشارکت کنند.

تقسیم مسئولیت‌ها و مدیریت امور بین شرکا انعطاف‌پذیرتر است.

3. حفظ استقلال شخصی:

شرکت مدنی به‌عنوان یک واحد حقوقی مستقل شناخته نمی‌شود.

شرکا حفظ استقلال شخصی خود را در کنار فعالیت شرکتی دارند.

4. هزینه‌های پایین راه‌اندازی:

هزینه‌های تاسیس و اداره شرکت مدنی نسبت به سایر اشکال شرکت‌ها پایین‌تر است.

عدم نیاز به ثبت رسمی و اخذ مجوزهای قانونی پیچیده، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.

5. امکان‌پذیرش شرکای جدید:

با توافق شرکای موجود، امکان‌پذیرش شرکای جدید در شرکت مدنی وجود دارد.

این ویژگی انعطاف‌پذیری بیشتری را در ساختار شرکت ایجاد می‌کند.

بنابراین، شرکت مدنی به دلیل ساده‌بودن، انعطاف‌پذیری و هزینه‌های پایین، گزینه مناسبی برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است.

ساختار شرکت مدنی

ساختار شرکت مدنی به شرح زیر است:

1. اعضای شرکت (شرکا):

شرکت مدنی حداقل دو شریک دارد.

شرکا می‌توانند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند.

نقش و سهم هر یک از شرکا در شرکت مشخص می‌شود.

2. قرارداد شرکت:

تاسیس شرکت مدنی بر اساس قرارداد شرکت بین شرکا انجام می‌شود.

قرارداد شرکت شامل موارد مانند هدف شرکت، سرمایه، سهم‌الشرکه، حقوق و تعهدات شرکا است.

3. مدیریت شرکت:

مدیریت شرکت مدنی به طور مشترک توسط همه شرکا انجام می‌شود.

شرکا می‌توانند یک یا چند نفر را به‌عنوان مدیر شرکت انتخاب کنند.

تصمیم‌گیری‌های مهم شرکت باید با رضایت همه شرکا اتخاذ شود.

4. سرمایه شرکت:

سرمایه شرکت مدنی از طریق سهم‌الشرکه هر یک از شرکا تامین می‌شود.

سهم‌الشرکه ممکن است به‌صورت نقدی، جنسی یا خدماتی باشد.

5. مسئولیت شرکا:

شرکا در شرکت مدنی به طور نامحدود مسئول تعهدات شرکت هستند.

این بدان معنی است که شرکا با تمام دارایی‌های شخصی خود پاسخگوی تعهدات شرکت هستند.

بنابراین، ساختار شرکت مدنی شامل اعضای شرکت (شرکا)، قرارداد شرکت، مدیریت شرکت، سرمایه شرکت، و مسئولیت شرکا است.

انحلال شرکت مدنی

در مورد انحلال شرکت مدنی، موارد زیر باید در نظر گرفته شوند:

1. شرایط انحلال شرکت:

طبق قرارداد شرکت مدنی، چه شرایطی برای انحلال شرکت پیش‌بینی شده است؟ (مانند اتمام مدت، توافق شرکا، ورشکستگی، فوت یا خروج یکی از شرکا)

2. نحوه انحلال و تصفیه شرکت:

چگونه و طی چه مراحلی فرایند انحلال و تصفیه شرکت انجام خواهد شد؟

چه کسی یا چه نهادی مسئول انجام تصفیه و نحوه تقسیم دارایی‌های شرکت خواهد بود؟

3. تقسیم دارایی‌های شرکت:

پس از پرداخت بدهی‌های شرکت، دارایی‌های باقیمانده چگونه بین شرکا تقسیم خواهد شد؟

آیا تقسیم دارایی‌ها بر اساس سهم‌الشرکه هر شریک خواهد بود یا بر اساس معیارهای دیگری؟

4. مسئولیت‌های شرکا پس از انحلال:

پس از انحلال شرکت، چه مسئولیت‌هایی متوجه شرکا خواهد بود؟ (مانند پاسخگویی به تعهدات شرکت)

این موارد باید در قرارداد شرکت مدنی یا قوانین حاکم بر آن به طور روشن تعیین شود تا در زمان انحلال شرکت، چگونگی تسویه و نحوه تقسیم دارایی‌ها مشخص باشد.

شرکت تجاری

شرکت تجاری به سازمانی گفته می‌شود که برای انجام فعالیت‌های تجاری و کسب سود تشکیل می‌شود.

بر اساس تعریف قانونی، شرکت تجاری به سازمانی گفته می‌شود که برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و کسب سود تشکیل شده است.

انواع شرکت‌های تجاری

طبق قوانین تجاری ایران، شرکت‌های تجاری می‌توانند در قالب یکی از انواع شرکت‌های زیر تشکیل شوند:

1. شرکت سهامی:

حداقل 5 نفر سهامدار دارد.

سرمایه شرکت به سهام تقسیم شده است.

مسئولیت سهام‌داران محدود به میزان سرمایه‌ای است که پرداخت کرده‌اند.

2. شرکت با مسئولیت محدود:

حداقل 2 و حداکثر 50 نفر شریک دارد.

سرمایه شرکت به سهام تقسیم نشده است.

مسئولیت شرکا محدود به میزان سرمایه‌ای است که پرداخت کرده‌اند.

3. شرکت تضامنی:

حداقل 2 نفر شریک دارد.

مسئولیت شرکا در قبال بدهی‌های شرکت نامحدود و تضامنی است.

شرکا می‌توانند مدیریت شرکت را بر عهده بگیرند.

4. شرکت مختلط سهامی:

ترکیبی از شرکت سهامی و شرکت تضامنی است.

برخی از شرکا مسئولیت محدود و برخی نامحدود دارند.

قوانین و مقررات مربوط به هر یک از این انواع شرکت‌ها در قانون تجارت ایران تعریف شده است.

ویژگی‌های شرکت تجاری

شرکت‌های تجاری به‌طورکلی دارای ویژگی‌های زیر هستند:

1. هدف کسب سود: هدف اصلی تشکیل شرکت‌های تجاری، کسب سود و منفعت مالی است.

2. تشکیل حقوقی: شرکت‌های تجاری به‌عنوان یک موجودیت حقوقی مستقل از اعضای آن شناخته می‌شوند و دارای حقوق و تعهدات مستقل هستند.

3. سرمایه مشترک: شرکت‌های تجاری برای انجام فعالیت‌های خود، از سرمایه مشترک اعضای خود استفاده می‌کنند.

4. مدیریت تخصصی: معمولاً شرکت‌های تجاری توسط مدیران متخصص و حرفه‌ای اداره می‌شوند.

5. محدودیت مسئولیت اعضا: در اکثر انواع شرکت‌های تجاری، مسئولیت اعضا در قبال بدهی‌های شرکت محدود به میزان سرمایه پرداختی آن‌هاست.

6. پایداری و استمرار: شرکت‌های تجاری به طور معمول برای مدت طولانی فعالیت می‌کنند و تغییر در اعضای آن تاثیری بر استمرار فعالیت آن ندارد.

7. انتقال قابلیت: سهام یا سهم‌الشرکه شرکت‌های تجاری قابل انتقال است و می‌تواند در بازار خریدوفروش شود.

این ویژگی‌ها باعث می‌شود شرکت‌های تجاری به‌عنوان یک ابزار مناسب برای انجام فعالیت‌های اقتصادی شناخته شوند.

مزایای شرکت تجاری

شرکت‌های تجاری دارای مزایای متعددی هستند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

1. جمع‌آوری سرمایه: شرکت‌های تجاری امکان جمع‌آوری سرمایه از طریق فروش سهام را فراهم می‌کنند. این امر می‌تواند به تامین منابع مالی برای انجام فعالیت‌های گسترده‌تر کمک کند.

2. تقسیم ریسک: در شرکت‌های تجاری، ریسک بین شرکا تقسیم می‌شود و هر شریک فقط به میزان سهم‌الشرکه خود مسئول است.

3. استمرار فعالیت: شرکت‌های تجاری به‌عنوان یک موجودیت حقوقی مستقل، قادر به ادامه فعالیت خود هستند و تغییر در اعضای آن تاثیری بر استمرار فعالیت آن ندارد.

4. مدیریت تخصصی: در شرکت‌های تجاری، مدیریت امور شرکت به دست متخصصان قرار می‌گیرد که این امر می‌تواند به ارتقای کارایی و اثربخشی شرکت کمک کند.

5. انتقال سهام: امکان خرید و فروش سهام شرکت‌های تجاری در بازار سرمایه باعث می‌شود که صاحبان سهام بتوانند به آسانی سرمایه خود را وارد و خارج کنند.

6. مزایای مالیاتی: در برخی موارد، شرکت‌های تجاری می‌توانند از مزایای مالیاتی خاصی برخوردار شوند.

این مزایا شرکت‌های تجاری را به ابزاری کارآمد برای فعالیت‌های اقتصادی تبدیل می‌کند.