روند بررسی رای اعتماد به وزیران پیشنهادی

ساعت 24 - روز گذشته معاون پارلمانی رئیس جمهور اعلام کرد که یکشنبه آینده وزرای پیشنهادی دولت به مجلس معرفی می‌شوند. به همین مناسبت در این گزارش به روند قانونی بررسی رای اعتماد به وزرای پیشنهادی در مجلس پرداخته‌ایم.

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، روز گذشته شهرام دبیری معاون پارلمانی رئیس‌جمهور در گفت‌وگویی که تسنیم داشت، اعلام کرد که وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم یکشنبه هفته آینده به مجلس معرفی خواهند شد، به همین بهانه در این گزارش به نحوه بررسی برنامه‌ها و سوابق کاری وزرای پیشنهادی و رای اعتماد به آن‌ها که در مفاد 202 تا 204 آیین‌نامه داخلی مجلس به آن اشاره شده، می‌پردازیم.

مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، نهم مرداد در مجلس شورای اسلامی برگزار شد. طبق ماده 202 آیین‌نامه داخلی، رئیس جمهور 2 هفته پس مراسم تحلیف موظف است ضمن تقدیم برنامه کلی، اسامی وزرای پیشنهادی برای تصدی 19 وزارتخانه را که دارای تجربه و تخصص مرتبط هستند به همراه شرح حال، برنامه‌ها، سوابق و سمت‌های علمی و اجرائی و سایر امتیازات قابل استناد، به مجلس تسلیم کند.

پس از آن رئیس مجلس شورای اسلامی مکلف است نامه معرفی هیئت وزیران و ضمائم آن را در اولین جلسه علنی اعلام وصول و قرائت کند و پس از آن، معرفی‌نامه و مستندات را برای بررسی به کمیسیون یا کمیسیون‌های تخصصی مرتبط ارجاع دهد.

کمیسیون یا کمیسیون‌های مرتبط موظفند ظرف یک هفته ضمن بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی و انطباق مدارک، سوابق و برنامه‌های آن‌ها با اسناد بالادستی، گزارش خود را به هیئت رئیسه مجلس ارائه کنند تا برای اطلاع نمایندگان چاپ و توزیع شود.

لازم به ذکر است گزارش کمیسیون در جلسه علنی و قبل از صحبت مخالفان و موافقان توسط سخنگوی کمیسیون مربوطه قرائت می‌شود.

طبق آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، فرصت سخنگوی هر کمیسیون در جلسه علنی برای ارائه گزارش در مورد هر وزیر 10 دقیقه در نظر گرفته شده است. در صورتی‌که بررسی برنامه وزیر پیشنهادی به بیش از یک کمیسیون تخصصی ارجاع شده باشد، سخنگوی هر کمیسیون حداکثر به مدت 5 دقیقه گزارش خود را ارائه می‌کند.

بنابراین گزارش، ماده 203 آیین‌نامه نیز به روند جلسات علنی برای بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

طبق این ماده یک هفته پس از معرفی دولت، برای بحث و بررسی خط‌مشی و اصول کلی برنامه دولت و اخذ رای اعتماد برای هیئت وزیران جلسات مجلس به‌طور متوالی تشکیل می‌شود.

همچنین با پیشنهاد رئیس و تصویب مجلس، جلسات به صورت صبح و بعد از ظهر برگزار خواهد شد. ضمن اینکه مجلس در این جلسات نطق نخواهد داشت.

طبق ماده 204 آیین‌نامه نیز قبل از تشکیل اولین جلسه بررسی برنامه‌های دولت و اخذ رای اعتماد هیئت وزیران، نمایندگان مخالف و موافق برنامه، خط مشی و اصول کلی و ترکیب هیئت وزیران و نیز نمایندگان مخالف و موافق هریک از وزیران به تفکیک برنامه و هر وزیر، ثبت نام می‌کنند.

طبق این گزارش، هریک از نمایندگان در جلسه علنی و زمان بررسی برنامه‌ها حق دارند تمام یا قسمتی از وقت خود را در اختیار نماینده دیگر قرار دهد.

در شروع بحث در مورد هیئت وزیران، رئیس‌جمهور برنامه دولت را تشریح و ضمن معرفی وزیران از ترکیب هیئت وزیران دفاع خواهد نمود. پس از آن، مجلس، بررسی برنامه دولت و ترکیب هیئت وزیران را با اظهارات پنج نفر از نمایندگان مخالف و پنج نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یک نفر مخالف و یک نفر موافق و هر کدام برای مدت 15 دقیقه انجام خواهند داد.

همچنین مجموع مدت نطق اولیه رئیس‌جمهور و دفاعیات او 2.5 ساعت در نظر گرفته شده است.

لازم به ذکر است که بحث و بررسی برای تک‌تک وزیران به‌ترتیب حروف الفبای وزارتخانه به همین شیوه انجام می‌گیرد و رئیس‌جمهور می‌تواند با استفاده از وقت وزیران در پایان و به طور یکجا از آنان دفاع کند. پس از پایان فرآیند ذکر شده،‌ رای‌گیری به شکل مخفی از نمایندگان به‌عمل می‌آید.

بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، چنانچه مجلس به یک یا چند وزیر رای اعتماد نداد و یا وزارتخانه‌ای به هر دلیل وزیر نداشته باشد، رئیس‌جمهور موظف است با رعایت اصل یکصد و سی و پنجم (135) قانون اساسی حداکثر قبل از سه ماه، فرد یا افراد دیگری را برای اخذ رای اعتماد به مجلس معرفی کند.