نگاهی به فصل جدید فوتبال ایران

ساعت 24 - بیست و چهارمین دوره رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران، از پنج‌شنبه ۲۵ مرداد آغاز خواهد شد. ۱۶ باشگاه‌ فوتبال لیگ برتر ایران از ۱۳ خرداد ۱۴۰۳ فرصت داشتند یا تیم‌های خود را برای قهرمانی و کسب سهمیه‌های آسیایی آماده کنند یا برای بقا.

برگزاری رقابت‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، شاید تا حدودی نگاه‌ها را از چگونگی آماده‌سازی این تیم‌ها دور کرد، اما تغییری در هزینه‌های هنگفت به گفته بسیاری منتقدان بی‌مورد، بعضی باشگاه‌های متمول و صاحب‌نام، به وجود نیاورد. مهم‌ترین اتفاقات فصل نقل و انتقالات را دو بازیکن پیشین پرسپولیس رقم زدند؛ رامین رضاییان که سابقه بازی با پیراهن پرسپولیس را داشت، از سپاهان به استقلال رفت تا به اعتقاد برخی، شانس خود را برای «ماندگار شدن» از روش معکوس و به سبک یاغی‌های سابق فوتبال ایران امتحان کند. علیرضا بیرانوند دروازه‌بان ملی‌پوش پرسپولیس، نیز که برای قهرمانی تیمش در پایان فصل گذشته گریسته بود، با فسخ یک طرفه قراردادش (درست مانند سال قبل از آن)، به تراکتور پیوست. نگاهی به عملکرد باشگاه‌ها در فصل نقل و انتقالات نشان می‌دهد تیم‌های استقلال، تراکتور، پرسپولیس و سپاهان همچنان پرهزینه‌ترین و تنها مدعیان قهرمانی فصل آینده هستند. هرچند که فولاد خوزستان نیز با حضور یحیی گل‌محمدی روی نیمکت خود، یکی از جاذبه‌های لیگ خواهد بود. استقلال شروعی پر سروصدا در فصل نقل و انتقالات نداشت. کمتر از یک هفته پس از پایان لیگ برتر فوتبال ایران، رسانه‌ها از جدایی احتمالی جواد نکونام، سرمربی استقلال، به دلیل آن‌چه «تمدید نشدن مجوز مربیگری‌اش از سوی نهادهای امنیتی» نامیده بودند خبر دادند. در همان زمان، موضوع کنار گذاشته شدن حسین حسینی، دروازه‌بان و کاپیتان استقلال، به دلیل در آغوش کشیدن «دختر جیمی جامپ» در ورزشگاه اراک مطرح شد. در پایان اما هر دو براساس آن‌چه خبرگزاری‌های ایران، «صادر شدن مجوز حضور در استقلال» می‌‌خواندند، در این تیم ماندنی شدند. شاید برای هواداران استقلال جذب رامین رضاییان، مدافع و بال راست تیم ملی و باشگاه سپاهان، یک پیروزی در جدال لفظی و کری‌خوانی‌های متداول با رقیب سنتی باشد. اما بعید است ستاره ۳۴ ساله‌ای که فراز و فرودهای پرشماری را در کنار حواشی مرسوم در زندگی‌اش تجربه کرده، مدت مدیدی برای استقلال بدرخشد. خریدهای جواد نکونام نشان می‌دهد که او احتمالا قرار است در فصل جاری هم با همان رویه فصل گذشته، یعنی استفاده از روش دفاع و ضدحمله و قناعت به پیروزی‌های حداقلی استفاده کند. استقلال در فصل نقل و انتقالات، بیش از هر چیز، تمرکزش را روی خط دفاعی و گوش‌های چپ و راست خود متمرکز کرد. میلاد زکی‌پور مدافع چپ فصل گذشته سپاهان، که حدود ۴ سال تجربه بازی در استقلال را داشت، بار دیگر به این تیم برگشته است. سامان فلاح ۲۳ ساله با قابلیت بازی در قلب خط میانی نیز از گل‌گهر به استقلال آمد.

دیدیه‌اندون، بازیکن ۳۰ ساله تیم ملی فوتبال گابن، با سابقه بازی در ساندرلند انگلیس و الریاض عربستان به عنوان‌هافبک دفاعی که توانایی بازی در قلب خط میانی را هم دارد با استقلال قرارداد بست. همچنین آلمدین زیلیکیچ، مدافع و بال چپ بوسنیایی، نیز به عنوان یکی دیگر از خریدهای مطرح استقلال شناخته می‌شود. عباس شرفی، هافبک وسط ۲۱ ساله پیکان، را می‌توان از خریدهای آینده‌دار استقلال دانست. او هم به عنوان‌هافبک دفاعی و هم پشت مهاجمان بازی کرده است. علیرضا کوشکی ۲۴ ساله هم از گل‌گهر برای حضور در پست گوش راست به استقلال آمد. تا اینجا به نظر می‌رسد که استقلال خط دفاعی، خط میانی و کناره‌های زمین را لبریز از نیروهای جوان و باتجربه کرده باشد. اما دو عنصر هجومی نیز در این تیم به چشم می‌خورند: محمدحسین اسلامی جوان ۲۳ ساله که از ذوب‌آهن به استقلال آمد و قابلیت بازی در پست هافبک هجومی و مهاجم را دارد و دیگری گائل رومئو کاکوتا ۳۳ ساله و اهل کنگو. گائل کاکوتا از سال ۲۰۰۶ که پیراهن تیم زیر ۱۶ سال فرانسه را بر تن کرد تا پایان رده جوان‌ها (زیر ۲۱ سال) برای تیم‌های پایه فرانسه به زمین رفت. اما سال ۲۰۱۷ پیراهن تیم ملی جمهوری دموکراتیک کنگو را برتن کرد. کشوری که خانواده‌اش از آن‌جا به فرانسه مهاجرت کرده بودند. او سال ۲۰۰۹ به چلسی پیوست، اما برای این تیم چندان فرصت بازی پیدا نکرد. دو سال بعد او را به فولام منتقل کردند و در کمتر از ۵ سال رکورد ۶ انتقال قرضی را به ثبت رساند. گائل کاکوتا سابقه بازی در تیم‌های لانس، سویا و رایو والکانو را نیز دارد. شماری او را پرحاشیه می‌دانند اما در عین حال در خط میانی بسیار زهردار است و با ضربات ناگهانی و پاس‌های دقیقش شناخته می‌شود. پرسپولیس اوسمار ویرا برزیلی که فصل گذشته لیگ برتر را به عنوان کمک مربی یحیی گل‌محمدی آغاز کرد و از نیم فصل به عنوان سرمربی، هدایت این تیم را در دست گرفت، پس از به قهرمانی رساندن پرسپولیس، از این تیم خداحافظی کرد. این‌که چرا یک مربی، پس از قهرمانی در لیگ برتر فوتبال ایران و به دست آوردن شانس حضور در لیگ نخبگان آسیا باید این تیم را ترک کند و به تیم بوریرام تایلند برود، بحثی جداگانه می‌طلبد. پنجم تیر ۱۴۰۳ پرسپولیس اعلام کرد که با خوان کارلوس گاریدو اسپانیایی به توافق رسیده و با این مربی سابق الوداد کازابلانک مراکش، اسماعیلی مصر و کاستیون اسپانیا، قرارداد بسته است. پیش از این اما پرسپولیس بخشی از توان دفاعی‌ و هجومی‌اش را از دست داده بود؛ علیرضا بیرانوند، دانیال اسماعیلی‌فر، علی نعمتی و وحدت حنانوف در دروازه و خط دفاعی و مهدی ترابی در خط میانی و هجومی، از شاخص‌ترین بازیکنان جدا شده از پرسپولیس بودند. پرسپولیس برای تقویت خط دروازه خود الکسیس گندوز فرانسوی - الجزایری ۲۸ ساله با سابقه بازی در سن‌آتین فرانسه و الاتحاد و شباب بولدوز الجزایر را به خدمت گرفت.

ایوب عملود ۳۰ ساله مراکشی با سابقه ۲ بازی ملی و پنج سال حضور در الوداد کازابلانکا مراکش در دفاع راست جذب شد. فرشاد احمدزاده ۳۱ ساله که فصل گذشته صحبت‌هایی از پیوستن او به استقلال مطرح بود بار دیگر به پرسپولیس و خط میانی این تیم برگشت و میلاد سرلک و مرتضی پورعلی‌گنجی نیز که به دلیل خدمت سربازی و مصدومیت از این تیم کنار رفته بودند بار دیگر قراردادشان را با پرسپولیس امضا کردند. علی علیپور، مهاجم پیشین پرسپولیس، پس از ۵ فصل حضور در باشگاه‌های پرتغالی و زدن تنها ۱۱ گل بار دیگر به خط حمله پرسپولیس اضافه شد. پرسپولیس همچنین دو بازیکن جوان را از دو تیم ناشناخته به خدمت گرفته است؛ عرفان شیروانی ۲۰ ساله با سابقه بازی در هلال احمر گراش ایمان سبز و شهر راز در دفاع راست و عرفان ملاپور ۲۲ ساله با سابقه بازی در آریو اسلامشهر به عنوان مدافع چپ، جذب شده‌اند. به نظر می‌رسد پرسپولیس اگر چه در خط میانی تیم کاملی دارد، اما از دو ضعف بزرگ در طول فصل رنج خواهد برد؛ کمبود مدافع تخصصی میانی و البته میانگین سنی بالا. تراکتور؛ هزینه بالا برای حضور در جمع مدعیان دراگان اسکوچیچ، سرمربی سابق تیم ملی ایران، دوباره بازگشته و قرار است در رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران روی نیمکت تراکتور بنشیند. پیش از آن‌ که خریدهای جدید باشگاه تراکتور که با جیبی پرپول‌تر از فصول قبل وارد بازار نقل و انتقالات شده‌اند را مرور کنیم، باید بدانیم دراگان اسکوچیچ در این فصل مردی را درون دروازه خواهد دید که یکی از مخالفان جدی حضورش در تیم ملی ایران و از موافقان جانشینی کارلوس کی‌روش به جای این مربی کروات بود: علیرضا بیرانوند. بیرانوند با فسخ یک طرفه و پرحرف و حدیث، از پرسپولیس به تراکتور پیوست. دعاوی حقوقی مدیران باشگاه پرسپولیس با او همچنان در فدراسیون فوتبال ادامه دارد. مدیران پرسپولیس مدعی هستند که بیرانوند قرارداد خود را به صورت غیرقانونی فسخ کرده است. برخی رسانه‌ها در ایران مبلغ قرارداد علی‌رضا بیرانوند با تراکتور را ۶۰ میلیارد تومان برای یک سال و برخی رسانه‌های این عدد از فراتر از ۹۰ میلیارد تومان اعلام می‌کنند. دانیال اسماعیلی‌فر مدافع راست ۳۱ ساله فصل قبل پرسپولیس و مهدی ترابی بال و هافبک هجومی ۳۰ ساله پیشین پرسپولیس دیگر خریدهای جدید تراکتور هستند. تراکتور همچنین پس از حضور اسکوچیچ، با ایگور پوستونیسکی، هافبک دفاعی کروات و ۲۹ ساله فصل گذشته واراژدین، قرارداد یک ساله بست. او اما تنها خرید تراکتور از بازار فوتبال کرواسی نیست. تومیسلاو اشترکالی ۲۸ ساله در حالی به عنوان مهاجم به این تیم تبریزی پیوسته که سوابق چندان درخشانی در کارنامه‌اش به چشم نمی‌خورد. حضور در باشگاه‌هایی همچون اسلاون بلوپو، آئودا، توندلا و خرواتسکی دراگوولیاتس، تردیدها در مورد عملکرد آینده او را بیشتر می‌کند.

تراکتور همچنین پوریا پورعلی را در پست هافبک دفاعی از ملوان و علیرضا آرتا را در پست هافبک میانی از گل‌گهر به خدمت گرفته است. سپاهان؛ جوانگرایی و دو تیم کامل ژوزه محمد مانوئل، سرمربی پرتغالی، پس از پایان لیگ برتر فوتبال ایران بیش از یک ماه باشگاه سپاهان را برای پاسخ به ادامه همکاری، در انتظار گذاشت. او در نهایت پذیرفت که یک فصل دیگر به عنوان سرمربی در سپاهان حضور داشته باشد. سپاهان در جریان فصل نقل و انتقالات، تا حدودی تیزهوشانه عمل کرد. برخی از بازیکنان پا به سن گذاشته، ولو موثرش مانند رامین رضاییان و فرشاد احمدزاده را به رقبای تهرانی‌اش داد، اما سعی کرد بازیکنان موثر جدید و البته کمی جوان‌تر جذب کند. روی کاغذ، سپاهان مهره‌هایی سنگین را از دست داده است؛ جز دو بازیکنی که اشاره شد می‌توان به امید نورافکن که به ملوان رفت، میلاد ذکی‌پور که به استقلال بازگشت و شهریار مغانلو که به اتحاد الکلبا پیوست، اشاره کرد. در نقطه مقابل سپاهان خریدهای فوق‌العاده‌ای داشت. در صدر آن‌ها باید به جواد آقایی‌پور در خط حمله و مهدی لیموچی در پست بال راست و چپ اشاره کرد. آقایی‌پور در پایان فصل گذشته با درخشش خود و گل‌هایی که زد باعث بقای استقلال خوزستان شد. همچنین لیموچی از پدیده‌های دو فصل گذشته فوتبال ایران است که توانایی بازی در پست‌های مهاجم سایه و گوش راست و چپ را دارد. هر دو بازیکن ۲۴ ساله هستند و از خریدهای آینده‌دار سپاهان محسوب می‌شوند. این تیم همچنین صالح حردانی ۲۵ ساله را جانشین رامین رضاییان ۳۴ ساله در پست دفاع راست خود کرد. حردانی ی دو فصل گذشته از بازیکنان موثر استقلال در خط دفاعی بود. محمدمهدی محبی، هافبک تهاجمی ۲۵ ساله فصل گذشته مس رفسنجان و از بازیکنان کلیدی این تیم، نیز به سپاهان پیوسته است تا زهر خط میانی این تیم در فاز هجومی بیشتر شود. در خط دفاعی، سپاهان محمدامین حزباوی ۲۱ ساله را جذب کرد؛ بازیکنی که در فهرست مازاد باشگاه السد قطر قرار گرفت و ادعا کرد دلیل این اتفاق، عدم پذیرش تابعیت قطر بوده است. بعدها برخی رسانه‌های داخل ایران از جمله تابناک این ادعای او را زیر سئوال بردند. وحدت حنانوف مدافع راست ۲۵ ساله فصل گذشته پرسپولیس نیز در این فصل برای سپاهان بازی خواهد کرد. سپاهان مانند فصل گذشته، دو تیم کامل در اختیار دارد. هرچند که این «دست پر» در دو فصل اخیر، باعث قهرمانی‌اش در لیگ برتر نشده است. بی بی سی