دکتر طبیبیان: پزشکیان در بزنگاه راستی آزمایی است
ساعت 24 -دکتر محمد طبیبیان، اقتصاددان نامدار ایران در تازه‌ترین نوشته‌اش در صفحه تلگرامی‌اش وفای به‌عهد از سوی دولت‌ها را در کانون توجه قرار داده است. او درباره وفای به عهد و نیز اینکه دولت پزشکیان باید به کدام عهد خود وفا کند نکاتی را طرح کرده که در ادامه می‌خوانید: این روز‌ها برای بسیاری افراد از فعالان بخش خصوصی گرفته تا سایرین این پرسش مطرح است که چشم‌انداز عملکرد و تصمیم‌گیری دولت چهاردهم چیست پزشکیان در بزنگاه راستی آزمایی قراردارد
ابهام در این زمینه منجر به حس سر‌درگمی و بلاتکلیفی در مورد تصمیم بنگاه‌ها، فعالان اقتصادی سرمایه‌گذاران و خانوارها شده است. با توجه به اطلاعات محدود موجود، اینجانب در مورد چنین پرسشی چه پاسخی ارائه می‌کنم؟
طبیبیان نوشته است: ابتدا دو مفهوم از نظریه اقتصاد را معرفی می‌کنم و سپس بر همان مبنا به این پرسش پاسخ خواهم داد. قول یا وعده معتبر و نامعتبر. این مفهوم از زمینه نظریه‌بازی‌ها است. برای روشن شدن مفهوم از یک مثال استفاده می‌کنیم. فرض کنید می‌خواهید منزل خود را اجاره دهید. مشتری همه نوع تعهد و قول و وعده در مورد پرداخت به موقع اجاره را مطرح می‌کند. قسم‌های سنگین به میان می‌کشد در مورد مواظبت از منزل و حتی پرهیز از زدن یک میخ به دیوار. در مورد حسن خلق و شرافت ذاتی خود مثال‌ها می‌زند اما به محض اینکه قرار‌داد منعقد و در منزل مستقر شد همه این قول‌ها باد هوا است. این قول از ابتدا معتبر نبوده چون با تغییر شرایط (در این مورد عقد قرار‌داد اجاره) انگیزه حفظ قول منتفی است. هر نوع تغییر شرایط این ویژگی را دارد. تعجب نکنید که اگر یک جوینده قدرت سیاسی همه نوع وعده بدهد بسیار خاضع و فروتن باشد اما پس از مستقر شدن بر مسند قدرت دچار کبر و خودپسندی شود و حتی بگوید شما را فریب دادم یا شما چه حقی دارید. این نیز مصداق همان نوع قول نامعتبر به دلیل تغییر شرایط از یک زمان (دوره نیاز به حمایت و رای شما) به زمان دیگر (مستقر شدن بر قدرت). راه چاره در مورد اول (مثال اجاره دادن منزل) گرفتن تضمین کافی و قابل اعمال و در مورد بعدی فقط نظام سیاسی انتخابی حزبی با مقام دارای مدت محدود است. رجحان‌های اظهار شده یا نمایان شده از نظر اقتصاد به گفته فرد نمی‌شود اتکا کرد، بلکه عمل نشان‌دهنده نیت است. برای مثال اگر فردی بگوید من چای را به قهوه ترجیح می‌دهم اما در شرایط مختلف قیمت این دو، پیوسته قهوه را انتخاب کند مشخص است که رفتارش مبین ترجیح قهوه است و کلامش در مورد ترجیح چای اعتباری ندارد. در مورد شرایط موجود، بارها تجربه کرده‌ایم که قدرت‌جوها پس از موفقیت قول‌های خود را فراموش کرده‌اند و کمتر دیده شده سعی کافی هم برای پیگیری انجام داده باشند. مکرر قول‌ها نامعتبر از آب در‌آمده و از آن جدی‌تر رجحان بیان شده کلامی با رجحان ظاهر شده از عمل نیز متفاوت بوده است. بر این مبنا دو نمایه را برای دولت جدید معرفی می‌کنم: یکم؛ رفع فیلترینگ و افزایش سرعت اینترنت این اقدام یک اقدام بُرد- بُرد برای مردم و برای سیستم سیاسی است. برای مردم برد است چون دسترسی به اطلاعات خصوصا اطلاعات حرفه‌ای و علمی آموزشی و کسب و کار تسهیل می‌شود. همچنین ایجاد کسب و کارهای اینترنتی ممکن و زمینه فعالیت اقتصادی برای جوانان باز‌می‌گردد. برای سیستم سیاسی بُرد است چون مردم مجبور به استفاده از فیلترشکن نیستند هم وقت و انرژی کمتر مصرف می‌شود هم اطلاعات کاربران در اختیار ارائه‌کنندگان فیلترشکن قرار نمی‌گیرد. این فیلترشکن‌ها به تمام اطلاعات موجود روی گوشی یا کامپیوتر دسترسی دارند و می‌توانند آن را در دست طرف‌های ناباب قرار دهند. تمثیلی که می‌توان در مورد فیلتر کردن حکومتی و استفاده مردم از فیلترشکن به کار برد مانند پدر خانواده‌ای است که همه کوچه‌ها را روی عبور و مرور خانواده خود ببندد به جز کوچه دزدها. دلیل دیگر اینکه رفع فیلتر برای حکومت یک بُرد است اینکه به هدف مورد نظر از این کار نرسیدند و اکثرا ظاهرا خود مقامات هم از فیلترشکن استفاده می‌کنند. گفته می‌شود سیم‌کارت بدون فیلتر در اختیار برخی قرار دارد. این دیگر عجیب است و تصویر یک شاکله آپارتاید را به یاد می‌آورد. نهایتا اینکه افزایش سرعت اینترنت موجب افزایش کارآیی در استفاده از سامانه‌هایی می‌شود که دستگاه‌های حکومتی خود چپ و راست ایجاد کرده‌اند. دوم؛ روابط دیپلماتیک خارجی کارگشا امروزه بدون روابط دیپلماتیک پیشبرد اهداف اقتصادی و بهرمند شدن از امکانات جهان به نحو وافی مقدور نیست. روابط دیپلماتیک برای دست دادن و تعارف کردن نیست. برای تسریع روابط سازنده است. نخست‌وزیر الیزابت اول درست گفته بود و در تاریخ ثبت شده؛ «دولت علیاحضرت ملکه نه دوست دائمی دارد نه دشمن دائمی، فقط منافع دائمی». اگر شبکه بانکی بین‌المللی روی بنگاه‌ها و عاملین بخش خصوصی باز نشود بازار‌های بین‌المللی هم باز نمی‌شود. قاچاق فقط و فقط به نفع قاچاقچیان از رییس تا مرئوس است و لاغیر. تجارت شفاف و آبرومندانه و دارای منفعت اقتصادی فقط تجارت شفاف و قانونی است. برای روان بودن این دو، یعنی پول و کالا، نیز روابط دیپلماتیک لازم است.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.