بازی ترکیه برای دور زدن ایران از مسیر «زنگزور»
ساعت 24 - کریدور زنگ زور حالا دیگر فقط یک مسیر ارتباطی و دالان حمل و نقل نیست و به نظر می‌رسد که تبدیل به یک بهانه جدی برای وزن‌کشی و زورآزمایی در منطقه قفقاز جنوبی نیز شده است. زورآزمایی که حالا روسیه، ترکیه، باکو و ارمنستان در کنار ایران از اصلی‌ترین بازیگران آن هستند.
موضوع کریدور زنگزور به‌عنوان آغازگری بر تنش‌های تازه در منطقه؛ یک شاهراه ارتباطی در منطقه‌ای بین ارمنستان و نخجوان است. نخجوان نیز یک منطقه خودمختار متعلق و در اختیار دولت باکو است که به صورت زمینی با خاک اصلی ارتباطی ندارد و توسط ارمنستان از آن جدا شده است. این کریدور از بخش جنوبی ارمنستان، یعنی استان سیونیک (که گاهی زنگزور نامیده می‌شود)، عبور می‌کند.
در این میان باید توجه کرد نظم فعلی مرزهای شمالی ایران از بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پابرجا مانده و اکنون تلاش ترکیه و باکو با همکاری روسیه برای برهم‌زدن این نظم، اقدا‌می بی‌سابقه در قفقاز تلقی می‌شود. ترکیه اما از دوره عثمانی تا آغاز حکومت شوروی در صحنه قفقاز حضوری فعال داشت. ظهور شوروی مانع از پیشروی ترکیه (دولت نوظهور بعد از جنگ جهانی اول) به قفقاز شد. ما بازی ترکیه با فروپاشی شوروی در منطقه قفقاز ابعاد دیگری به خود گرفت. او که در دوره حضور شوروی به ناتو پیوسته بود حالا تلاش داشت که این بازی را به نوع دیگری پیش ببرد. معرفی ترکیه این بار در قفقاز و آسیای مرکزی با عنوان الگوی مناسب توسعه و پیشرفت و همکاری با غرب؛ ظرفیت تاثیرگذاری این کشور در شکل‌گیری کشورهای تازه استقلال یافته را برای بازی آمریکا در منطقه افزایش می‌داد. جنگ دوم قره باغ در سال ۲۰۲۰ موجب تشدید بحران در قره باغ و قفقاز جنوبی شد. اما این بار بازی برای ترکیه و اردوغان متفاوت بود و ایران نیز با ایستادگی بر غیرقابل تغییر بودن مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی پای می‌فشرد. چیزی که از آغاز فروپاشی شوروی و بحران‌های منطقه‌ای، از جمله در قفقاز منجر به تنش در منطقه شده بود.
در مقابل اما ترکیه با کمک‌های تسلیحاتی و مشاوره‌های نظا‌می از عوامل تاثیرگذار در پیروزی باکو در بازپس‌گیری اراضی اشغالی قره باغ و پیرامون آن شد. این مساله در کنار حضور فعال ترکیه در بخش‌های اقتصادی باکو و در صنعت نفت و گاز و خطوط لوله در کنار شرکت‌های چند ملیتی، و سرمایه‌‌گذاری در ساختمان و شبکه‌های ارتباطی و حتی در عرصه‌های فرهنگی-علمی موجب وابستگی شدید دولت باکو به رابطه با ترکیه شد که در کنار دریافت تسلحیات از اسرائیل در ازای صادرات نفت (بیش از نیمی از واردات نفت اسرائیل از باکو است)، علی‌اف برای خود متحدانی یافت که یکی عضو ناتو و همسایه ایران و دیگری دشمن ایران و فلسطینیان از خارج از منطقه، موجب ناآرا‌می و بی‌ثباتی قفقاز جنوبی شده‌اند.
در این میان اما ترکیه و باکو که درصدد دستیابی به فضایی تازه برای ارتباط نخجوان با خاک اصلی هستند به طور آشکار در پی نقشه‌های زیادی برای تصرف جنوب ارمنستان و از بین بردن مرز مشترک ایران با ارمنستان دارند. این همان مساله‌ای است که گذرگاه زنگزور را برای ایران و ارمنستان به یک راه ارتباطی نادرست و برای ترکیه که سودای رسیدن به کاسپین را دارد به یک مسیر اصلی تبدیل می‌کند، مسیری که مرز تاریخی ایران و ارمنستان را از بین می‌برد و اساسا به قدرت ایران لطمات جدی وارد خواهد کرد.
اما چرا ترکیه به این طرح اهمیت می‌دهد؟ کافی است به نقشه منطقه قفقاز نگاهی بیندازیم.ترکیه با ایران و ارمنستان مرزهای گسترده دارد و تنها در یک نقطه محدود به نخجوان وصل می‌شود اما ابدا مرز مشترکی با خاک اصلی باکو ندارد. اکنون ترکیه برای اتصال به باکو باید ترانزیت کالا را از ایران و یا ارمنستان انجام دهد و حتی اگر بخواهد از نخجوان به خاک اصلی باکو وصل شود باز هم نیازمند ایران و یا ارمنستان است. ترکیه اگر بتواند با دالان جعلی زنگزور، مرز ایران و ارمنستان را مخدوش کند در واقع مسیر خود به سوی خاک اصلی باکو و دریای خزر را باز کرده است. این مسیر دسترسی مستقیم ترکیه به ترکمنستان و احتمالا منابع سرشار گازی این کشور را نیز باز می‌کند. پس با این شرایط دیگر عجیب نیست اگر دولت اردوغان تلاش دارد که به قیمت تنش با ایران و ارمنستان، دالانی جعلی را برای منافع خود بازگشایی کند. در واقع این دالان، کریدور زنگزور را نه فقط برای ترکیه باز می‌کند و ایران را دور می‌زند بلکه ترکیه را در موقعیت دست بالا قرار می‌دهد، کریدوری با مسیر قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان، ترکیه به سمت اروپا!در این کریدور ایران به طور کامل حذف می‌شود و بار دیگر در یکی از اصلی ترین مسیرهای ارتباطی با اروپا نادیده گرفته خواهد شد. البته که بررسی طرح و برنامه‌های دولت ترکیه نشان می‌دهد که این کشور مدتهاست در تلاش است مسیر کریدورها را با دور زدن ایران اجرا کند و کافی است به همین سه کریدور توجه کنیم تا متوجه اهمیت مرز ایران و ارمنستان و هم چنین اهمیت باز ماندن این مرز و مقاومت در برابر دالان جعلی زنگزور شویم.
توسعه ایرانی
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.