چرا کریدور زنگزور برای روسیه اهمیت دارد؟

ساعت 24 - در سه سال اخیر این ذهنیت در ایران شکل گرفت که آذربایجان و ترکیه تبانی کرده‌اند تا "دالان تورانی – ناتویی – صهیونیستی" در آن سوی مرز ایران را ایجاد کنند و به این وسیله تغییرات ژئوپلیتیک جدیدی را در منطقه رقم بزنند.

اما احتمالاً به این فرضیه مهم توجه نشد که چه بسا گرداننده بازی ژئوپلیتیک در آن سوی مرز، روسیه باشد و روس‌ها قصد دارند فصل نهایی استراتژی جدید خود در قفقاز جنوبی را عملیاتی کنند. در واقع از ابتداء مشخص بود که بازیگران دیگر به دلیل محدودیت‌های جدی ژئوپلیتیکی قادر نیستند قاعده بازی را به نفع خود تغییر دهند. این بدان معناست که ایجاد کریدوری در جنوب ارمنستان با طراحی روسیه در حال پیگیری است نه ناتو، غرب و یا صهیونیست ها. در اصل کریدور زنگزور در کنار اهمیتش برای آذربایجان و ترکیه، گذرگاه ضروری و استراتژیک برای روسیه نیز است و مسکو اجرای آن را در راستای استراتژی کلان خود در منطقه می‌بیند.

مزایای ایجاد گذرگاه تحت نظارت روسیه در جنوب ارمنستان فارغ از تاثیر احتمالی آن بر آینده مرز مشترک ایران – ارمنستان به شرح زیر است: 1- قفقاز جنوبی دستخوش دگرگونی ژئوپلیتیکی است و روسیه به رغم تصورات غیر واقعی محافل آکادمیک هنوز دست برتر را در این منطقه حساس دارد. کنترل کریدور زنگزور را هم باید در چارچوب اهداف ژئوپلیتیکی روسیه دید. 2- روسیه برای متنوع سازی ارتباطات حمل و نقلی خود به مسیرهای جدید نیاز دارد.

در مورد کریدور زنگزور ایجاد پیوستگی ریلی ارزان قیمت با بنادر ترکیه در دریای مدیترانه و دسترسی به بندرعباس در پی ناامنی برای تردد کشتی‌های تجاری روسیه در دریای سیاه و تحریم‌های غرب قابل تامل است. 3- کنترل کریدور زنگزور به لحاظ حقوقی اهرم مهمی برای تداوم حضور نظامی روسیه در ارمنستان به شمار می‌رود و روسیه هرگز از این امتیاز استثنایی صرف نظر نخواهد کرد.

4- روسیه با کنترل گذرگاه زنگزور تحرکات اتحادیه اروپا، آمریکا و ترکیه را یک جا زیر نظر خواهد گرفت و در صورت لزوم دسترسی آن‌ها به آسیای مرکزی را سد خواهد کرد. 5- ارمنستان در نظر روسیه حلقه مهمی برای حفظ اوراسیا و به عبارتی دروازه اوراسیا محسوب می‌شود و لذا کنترل مرزهای آن با ایران و ترکیه از مسایل کلیدی برای روسیه هستند. درست به همین دلیل با وجود خروج مرزبانان روس از فرودگاه زوارتنوتس ایروان حفاظت از مرزهای ارمنستان با ایران و ترکیه در دست نیروهای مرزبانی روسیه باقی ماند.