مذاکرات ایران چه با هریس و چه با ترامپ آغاز خواهد شد

ساعت ۲۴ - نهایتا گفت‌وگوهای دولت پزشکیان، چه با هریس و چه با ترامپ آغاز خواهد شد. «دولت پزشکیان یک سیاست خارجی نوین را ترسیم کرده که خطوط اصلی آن کاملا روشن و مشخص است. لذا اگر غرب و به‌ویژه آمریکا چشمان باز و درک واقع‌بینانه‌ای داشته باشند و ضمنا از اراده لازم و جدی برای تنش‌زدایی برخوردار باشند، به‌راحتی می‌توانند مذاکرات با دولت پزشکیان را آغاز کرده و به نتیجه مطلوب و برد‌-‌برد برای همه طرفین برسانند.

من تفاوت چندان جدی و استراتژیکی بین این دو قائل نیستم؛ چون هر دو نامزد حزب دموکرات و جمهوری‌خواه باید اصول استراتژیک ایالات متحده را پیاده کنند و تفاوت بین این دو، فقط در پیاده‌کردن تاکتیک‌هاست.

اما موضوع مهم اینجاست که اگر به روند تحولات و معادلات یک سال گذشته در خاورمیانه بعد از عملیات طوفان‌الاقصی نگاه کنیم، می‌بینیم که به شکل ناخواسته، تاکید دارم به شکل ناخواسته، یک همسویی و اشتراک نظر بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در مدیریت و کنترل تنش در غرب آسیا شکل گرفته است و تهران و واشنگتن، هر دو به‌صراحت تاکید دارند که به دنبال تشدید تنش، گسترش درگیری در منطقه و بروز یک جنگ فراگیر نیستند؛ چون منافع هر دو کشور در کنترل وضعیت کنونی است.

پس هم منافع و امنیت جمهوری اسلامی ایران و نیز آمریکا ایجاب می‌کند که هم در ماه‌های پایانی دولت بایدن و هم به‌محض آغاز به کار دولت جدید در آمریکا، تلاش جدی برای پایان‌دادن به جنگ‌افروزی‌های نتانیاهو، چه با پیروزی دونالد ترامپ و چه با پیروزی کاملا هریس شکل بگیرد؛ چون اگر دولت جدید در کاخ سفید هم نتواند نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را کنترل کند و دایره تنش در خاورمیانه تشدید پیدا کند تا جایی که پای ایران به این منازعه کشیده شود، قطعا به سود آمریکا نخواهد بو‌د.

به‌هرحال آمریکا وضعیت شکننده خود را در منطقه می‌داند و از طرف دیگر دلیلی هم نمی‌بیند که بخواهد با کشاندن پای ایران به این تنش، هزینه‌های گزافی را روی دست خود بگذارد؛ چون همان‌گونه که می‌دانیم، سناریوی ایدئال نتانیاهو، وقوع درگیری مستقیم ایران و آمریکاست. بی‌شک، هم کاملا هریس و به‌ویژه دونالد ترامپ، دلیلی برای آغاز درگیری مستقیم آمریکا با ایران و پرداخت هزینه‌ها و تبعات سنگین آن نمی‌بینند.

این نکته را هم نباید فراموش کرد که اولویت جدی سیاست خارجی آمریکایی‌ها در شرایط فعلی، چه با پیروزی دونالد ترامپ و چه با پیروزی کاملا هریس، پایان‌دادن فوری به جنگ در اوکراین است و بعد از آن، سیاست مهار چین در دستور کار کاخ سفید خواهد بود که به عنوان جدی‌ترین رقیب آمریکا در‌حال افزایش قدرت و نفوذ اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک در جهان است.

لذا باید آمریکا تمرکز و توان خود را روی این موضوعات بگذارد و حل معادلات در خاورمیانه، اولویت‌های بعدی دولت جدید در آمریکا خواهد بود. باید دید که نحوه همکاری و میزان اشتراک نظر و همسویی دولت جدید آمریکا با جمهوری اسلامی ایران برای پایان‌دادن به جنگ‌افروزی‌های نتانیاهو و حل‌وفصل تحولات جاری غرب آسیا چقدر خواهد بود در سایه آن است که می‌توان ارزیابی دقیق‌تری درباره مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم بین ایران و آمریکا و شانس موفقیت برای حصول توافق داشت.

احمد دستمالچیان دیپمات ایرانی - روزنامه شرق