رهبران اروپا از بازگشت ترامپ نگران هستند؟
ساعت 24 - انتخاب مجدد دونالد ترامپ بهعنوان رئیسجمهور آمریکا توجه بسیاری را در اروپا به خود جلب کرده و اجلاس بوداپست که با حضور دهها رهبر اروپایی برگزار میشود، فرصت مناسبی برای بحث و گفتوگو در این زمینه است.
دور اول ریاستجمهوری ترامپ شاهد تیرگی چشمگیر روابط اروپا با آمریکا بود. او از این که کشورهای اروپایی بیشتر برای امنیت خود هزینه نمیکردند، خشمگین بود.
علاوه بر این ترامپ از کسری تجاری آمریکا با اروپا، به شدت ناراضی بود و بهویژه از آلمان که قدرت اصلی اتحادیه اروپا محسوب میشود، در هر دو مورد ناراحت بود. کافی است از آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان، درباره این موضوع سوال کنید. با این اوصاف، بازگشت ترامپ به ریاستجمهوری چه تاثیری بر قاره اروپا، و به طور خاص بر اوکراین خواهد داشت؟
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، برای شرکت در نشست «جامعه سیاسی اروپا» به پایتخت مجارستان سفر کرده است. این اجلاس پس از تهاجم روسیه به اوکراین و به ابتکار امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، به منظور ایجاد فضایی برای بررسی چالشهای مشترک این قاره راهاندازی شد.
در اینجا نگرانی اصلی این است که دولت جدید آمریکا جریان کمکهای نظامی به اوکراین را کاهش دهد یا حتی متوقف کند. ایالات متحده با فاصلهای زیاد از دیگران، بزرگترین اهداکننده کمکهای مالی و نظامی به اوکراین بوده است. اروپا برای پر کردن این خلا به مشکل برمیخورد.
ترامپ ادعا کرده است که میتواند جنگ روسیه و اوکراین را در طی یک روز پایان دهد. اما مشخص نیست که آیا او در این روند، پیروزی اوکراین را در نظر خواهد گرفت یا نه.رهبران اروپایی از جمله کییر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، امانوئل مکرون و همین طور اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، بارها تعهد دادهاند که در کنار اوکراین بایستند. زلنسکی در اجلاس بوداپست از آنها میخواهد که به وعده خود پایبند بمانند.
نه تنها آینده کمکهای نظامی آمریکا نامشخص است، بلکه کمکهای آلمان، دومین اهداکننده بزرگ به اوکراین نیز در هالهای از ابهام قرار دارد. دولت ائتلافی سهحزبی آلمان چهارشنبه شب فروپاشید. علاوه برهمه اینها، میزبان نشست روز پنجشنبه کسی نیست جز ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان که حامی پروپاقرص ترامپ است. او همچنین به دلیل روابط نزدیکش با مسکو، اکراه در اعمال تحریمهای ضد روسیه و امتناع از ارائه تسلیحات دفاعی به اوکراین شناخته میشود.
اوربان بارها از اتحادیه اروپا خواسته که خواهان «آتشبس فوری و بدون قید و شرط» بین اوکراین و روسیه شود. این خواسته برخلاف اصرار متحدان غربی اوکراین است که معتقدند کییف باید بتواند برای هرگونه مذاکره، شرایط خود را تعیین کند. اوربان ترامپ را در اردوگاه به اصطلاح «صلحطلب» خود قرار داده است. با این همه، زلنسکی و دیگر حاضران در بوداپست امیدوارند تا جایی که ممکن است روابط دوستانهای با دولت جدید ترامپ برقرار کنند.
پیامهای تبریکآمیز پراحساس رهبران اروپایی در رسانههای اجتماعی، این مسئله را به وضوح نشان داده است. اما ترامپ میداند که بیشتر آنها به رقیب دموکرات او، کامالا هریس، تمایل داشتند. پیشبینیها این بود که رقابت انتخاباتی آمریکا بین دو نامزد بسیار نزدیک باشد و مقامهای اتحادیه اروپا اکنون تاکید میکنند که این بار نسبت به سال ۲۰۱۶، زمانی که از پیروزی ترامپ غافلگیر شدند، آمادهتر هستند. انزواطلبی ترامپ این قاره برای امنیت خود متکی به آمریکا است. این وابستگی از پایان جنگ جهانی دوم تا امروز ادامه داشته است. اروپا خواهان حمایت آمریکا در جلوگیری از توسعهطلبی روسیه و کمک در دفاع از اوکراین است.اما مشکل اینجاست که ترامپ طرفدار ناتو، ائتلاف نظامی اروپایی-آمریکایی نیست (و این مودبانهترین شکلی است که میتوان درباره موضع او درباره این پیمان صحبت کرد).آمریکا بزرگترین شریک تجاری این اتحادیه است. اما ترامپ با سیاستهایش برای حمایت از صنایع داخلی آمریکا مشهور است. او میگوید عاشق اعمال تعرفه بر واردات است.
این موضوع برای اقتصاد کُند وکساد اروپا خبر بدی است، مانند آلمان که وابسته به صادرات است و صنعت خودروسازی آن با مشکلات زیادی روبرو است. کمیسیون اروپا اعلام کرده است که در صورت لزوم آماده اقدامات تلافیجویانه است، اما ترجیح میدهد از جنگ تجاری با ترامپ اجتناب کند. یکپارچگی اعضای اتحادیه، مشکلی دیگر است. ترامپ با سیاست «اول آمریکا»، مثل ولادیمیر پوتین در روسیه یا شی جینپینگ در چین، که هر یک در صحنه جهانی برنامههای ملیگرایانه خود را دنبال میکنند، ترجیح میدهد با یک اروپای متحد و قدرتمند روبرو نشود. ترجیح آنها تفرقهانداختن و حکومت کردن است.
در اجلاس بوداپست، ویکتور اوربان تنها طرفدار ترامپ نیست. نخست وزیر اسلواکی و تا حدی نخست وزیر ایتالیا نیز از او حمایت میکنند. تمایل آنها به ترامپ باعث جدا افتادنشان از بقیه اتحادیه میشود. بروکسل نگران است که با انتخاب دوباره ترامپ، دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم در مسیر برقراری روابط دوجانبه بهتر با ترامپ گام بردارند و این کار را به بهای از دست رفتن اتحاد اعضا انجام دهند. چنین کاری اتحادیه اروپا را تضعیف میکند. اما یک دیپلمات اتحادیه اروپا که نخواست نامش فاش شود تا بتواند بدون محدودیت درباره این موضوع صحبت کند، باور دارد که عکس این مسئله نیز ممکن است صادق باشد. و به من گفت: «در مورد برگزیت هم در بروکسل نگران بودیم.»
«فکر میکردیم کشورهای دیگر اتحادیه اروپا به دنبال بریتانیا از اتحادیه خارج خواهند شد. اما عکس آن اتفاق افتاد. کشورهای اتحادیه اروپا بیشتر با هم یکپارچه شدند. دونالد ترامپ شاید همین اثر را روی ما بگذارد. ما را به هم نزدیکتر کند. ما را مجبور به خوداتکایی بیشتری کند. »کمی پیش از روز انتخابات آمریکا، دونالد توسک، نخست وزیر لهستان که خودش پیش از این یکی از چهرههای مهم در بروکسل بود، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «آینده اروپا دیگر به انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا بستگی ندارد، بلکه عمدتا به خود اروپا وابسته است.»
شاید این درست باشد. و شاید هم نباشد.
یک نگرش دیگر، که تا حدی بین سیاستمداران سنتی اروپا رواج دارد، این است که پیروزی ترامپ میتواند به تقویت ملیگرایان راستگرای اروپا در این قاره منجر شود. آنها درباره پوپولیستهای اروپایی صحبت میکنند که مانند ترامپ معتقدند صدای واقعی مردم هستند: مردمی که از اقتصاد، مهاجرت و وضعیت کشور خود ناراضیاند و خواهان تغییر فوری هستند.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.