به سوی خاموش شدن چراغ اقتصاد

ساعت 24 - پیش از ورود منگنه و دیگر تکنولوژی‌هایی که برگ‌های پرشمار یک کتاب یا جزوه را به هم پیوند می‌داد «شیرازه‌بندی» می‌گفتند. هنگامی که یک کتاب شیرازه‌اش از هم می‌پاشید، برگ‌هایش و صفحه‌هایش چنان در هم می‌شد که یافتن و چسباندن آن و به عبارت دیگر سر و ته کار را به هم آوردن دشوار می‌شد و این وضعیت نامساعدی بود.

به همین دلیل است که‌اندرزهایی بر پایه این رخداد پدیدار شده و بزرگان و مهتران به کوچک‌ها و کهتران می‌گویند کاری نکن شیرازه کارت از هم بپاشد. با وجودی که این مساله بارها و بارها در شکل‌های گوناگون به مدیران سیاسی و اقتصادی کشور در سال‌های پس از جنگ گفته شده اما به نظر می‌رسد گوش شنوا نبوده یا اراده‌ای برای اجرای توصیه‌های کارشناسی در حوزه اقتصاد در هیچ دولتی فراهم نشده است.

حالا اما به اینجا رسیده‌ایم که کسب‌وکار ایرانیان در سطح خانواده، در سطح بنگاه و نیز در سطح کلان به سوی از هم پاشیدن شیرازه‌اش حرکت می‌کند. مروری بر خبرهای ناامیدکننده اقتصادی نشان می‌دهد دولت چهاردهم در باتلاقی قرار گرفته که هر حرکت درست یا نادرست آن به سوی فرو رفتن بیشتر است. دولت می‌خواهد مساله یارانه بنزین را حل کرده و به قول رییس دولت عدالت بر یارانه را حاکم کند که موجب می‌شود نسبت قیمت‌ها به هم بخورد و حامل‌های انرژی در مصرف جابه‌جا شوند.

به‌طور مثال آیا این یک تصمیم اقتصادی است که بنزین وارداتی با قیمت‌های جهانی عرضه شود اما تولیدکنندگان داخلی بنزین را وادار کنیم به قیمت دستوری کالای خود را بفروشند؟ آیا می‌شود تصور کرد وقتی قیمت بنزین معمولی هر لیتر 3هزار تومان است شهروندان بسیار پردرآمد کشور هم حاضر شوند بنزینی خریداری کنند که 25برابر قیمت بنزین داخلی است. این است که شیرازه کار از هم پاشیده شده و شرایط بسیار سخت امروز به شرایط خطرناک تبدیل خواهد شد.

آیا می‌توان جلوی از هم پاشیدن شیرازه اقتصاد را گرفت؟ بله، اما این شرط دارد؟ شرط این است که حکمرانان سیاست در کشور حاضر شوند ابعاد و پیامدهای اصلاح ساختار حکمرانی را بپذیرند و قدم اول نیز این باشد که سیاست خارجی تهاجمی را تعدیل کنیم. اگر چنین شود می‌توان امیدوار بود که در یک دوره میان‌مدت و با به‌ کار گرفتن عنصر عقلانیت، آینده‌نگری و ترجیح منافع سرزمینی بر منافع سیاسی یک گروه اقلیت به جایی برسد اما اگر چنین اراده‌ای وجود نداشته باشد دیگر بخش‌های اقتصاد نیز با پاشیده شدن شیرازه‌شان مواجه خواهند شد. امروز نوبت بنزین است، فردا نوبت نان، روز دیگر نوبت دارو، چند وقت دیگر نوبت نهاده‌های دامی و… اگر فرمان دست کسانی باشد که تاکنون بوده است باید اعتراف کرد به خاموش شدن چراغ اقتصاد حرکت خواهیم کرد.