دغدغه اصلی نبود برق و گاز است

ساعت 24 - قطعی برق در ۴ ماه گذشته باعث شده بسیاری از صنایع معدنی با کاهش تولید مواجه شوند. به طوری که صنایع فولاد در این مدت ۳۰ درصد کاهش تولید داشته‌اند! برخی انتقاد می‌کنند که دریافت یارانه انرژی از سوی شرکتهای معدنی و صنعتی یکی از عوامل بروز بحران است اما در پاسخ باید گفت که بسیاری از فعالان این عرصه مخالفتی با افزایش قیمتها ندارند بلکه دغدغه اصلی آن‌ها نبود برق و گاز است.

در ادامه باید گفت که صنایع معدنی در سال‌های اخیر مکلف به ساخت نیروگاه تجدیدپذیر شده‌اند اما این مساله در حد طرح باقی‌مانده و البته معدنی‌ها در پاسخ به این مساله هم اعلام می‌کنند که ما موظف به ساخت نیروگاه نیستیم و دولت است که باید نیاز انرژی را تامین کند. اما محدودیت‌های ناشی از قطع برق و گاز می‌تواند مانع از این بشود که شرکت‌های صادراتی بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند. از طرف دیگر کشور به افزایش درآمدهای صادراتی کالاهایی مانند صنایع فولاد و معدن نیاز دارد و باید نیاز ارزی به گونه‌ای تامین شود. امروز ایران در شرایطی با مشکل تامین انرژی مواجه شده که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری چندانی هم در حوزه صنعت صورت نگفرته است و بر اساس برنامه‌ها پیش نرفته ایم. به عبارت دیگر ایران در حال حاضر کمتر از ۳۵ میلیون تن فولاد تولید می‌کند درحالی که باید طبق برنامه ۲۰ ساله تولید فولاد ایران به ۵۰ میلیون تن می‌رسید. حال اگر سرمایه‌گذاری در این بخش طبق هدف‌گذاری انجام می‌شد امروز کشور بیشتر با مساله ناترازی انرژی روبرو بود. این مسایل ما را به این مهم می‌رساند که دولت در بخش زیرساختی نتوانسته مقدمه توسعه را فراهم کند. کارشناسان در این خصوص مطرح می‌کنند که بروز این مشکلات همه ناشی از عدم تعامل دولت ها با بخش خصوصی در سال‌های گذشته بوده است. در حال حاضر موضوع ناترازی گاز هم به تهدیدی بزرگ برای صنایع انرژی تبدیل شده است. به طوری که قبلا گفته می شد سالانه حداقل ۵ میلیارد دلار عدم نفع قطعی گاز برای صنایع فولادی است. هرچند شرکت ملی گاز بارها این موضوع را رد کرده است اما این شرکت نمی تواند درباره خسارتی که قطعی گاز به این صنایع وارد می‌کند شانه خالی کند. به ویژه اینکه بسیاری از این شرکتها در بورس هستند و سهامداران آن‌ها می‌تواند تحت تاثیر سیاست‌های حوزه انرژی قرار بگیرند. البته امسال شرایط بسیار پیچیده شده است به دلیل اینکه ۱٫۲ میلیارد لیتر ذخیره نفت گاز نیروگاه‌ها در شهریور ۱۴۰۳ کمتر از شهریور ۱۴۰۲ بوده است. بنابراین دولت تصمیم گرفته است در زمستان امسال قطعی برق را نیز اجرایی کند. رکود اقتصادی علیرضا سادات کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه در حال حاضر اقتصاد ایران با رکود همراه است، گفت: این مساله باعث شده میزان تقاضا برای محصولات صنایع فولاد و به تبع آن مواد معدنی کاهش یابد. این مساله باعث می‌شود که شرکت ها به بازارهای جهانی بیشتر وابسته باشند. اما در مقطع کنونی تقاضا در کشورهایی مانند چین نیز کاهش یافته است. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌های فولادی میزان تولید خود را کاهش داده‌اند. به همین دلیل قطعی گاز و حتی برق تاثیر چندانی بر عملکرد آن‌ها نخواهد داشت، زیرا به صورت خودخواسته آن‌ها تولید خود را تا حدودی کاهش داده‌اند. او با تاکید بر اینکه بازار جهانی در آینده احتمالا تحت تاثیر سیاست‌های ترامپ با تحرکات جدیدی همراه خواهد بود، تصریح کرد: در این شرایط به طور قطع محدودیت‌های ناشی از قطعی برق و سهمیه بندی گاز می‌تواند مانع از این باشد که شرکت‌های صادراتی بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند. از طرف دیگر کشور به افزایش درآمدهای صادراتی کالاهایی مانند صنایع فولاد و معدن نیاز دارد. به همین دلیل در این زمینه نیز مشکلاتی بروز خواهد کرد. دلایل عدم سرمایه‌گذاری صنایع فولاد در برق ایران در شرایطی با مشکل تامین انرژی مواجه شده که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری چندانی در حوزه صنعت نداشته است. به عبارت دیگر ایران در مقطع کنونی کمتر از ۳۵ میلیون تن فولاد تولید می‌کند درحالی که باید طبق برنامه ۲۰ ساله تولید فولاد ایران به ۵۰ میلیون تن می‌رسید. به طور قطع اگر سرمایه‌گذاری در این بخش مطابق هدف‌گذاری انجام می‌شد امروز کشور بیشتر با مساله ناترازی انرژی مواجه بود. بنابراین دولت در بخش زیرساختی نتوانسته مقدمه توسعه صنعت را فراهم کند. حتی شرایطی را به وجود نیاورده که بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در صنعت برق مشکل ناترازی را برطرف کند. درواقع دولت در سال‌های گذشته با بسیاری از سرمایه‌گذاران این صنعت تعامل نداشته است. برای نمونه آن‌هایی که از صندوق توسعه ملی تسهیلات ارزی دریافت کرده بودند با جهش نرخ ارز به دردسر افتادند. چراکه دولت آن‌ها را مکلف کرده بود ارز باید با قیمت روز بازپرداخت شود. از طرف دیگر سرمایه‌گذاران قدیمی نیز با مشکل قیمت‌گذاری برق مواجه بودند و نتوانستند به حاشیه سود مناسب برسند. کاهش تولید صنایع محمدطلا مظلومی با اشاره به اینکه امسال نیز مانند سال گذشته قطعی گاز خواهیم داشت، گفت: دولت امسال نیز مانند سال گذشته قطعی گاز صنایع را در اولویت قرار خواهد داد. به همین دلیل این مساله می‌تواند روی کاهش تولید این صنایع تاثیر بگذارد. اما موضوعی که امسال در لایحه بودجه ۱۴۰۴ مورد توجه قرار گرفته افزایش سرمایه‌گذاری صنایع در توسعه انرژی است. در همین زمینه دولت حمایت هایی نیز در دستور کار قرار داده است. اما مشکل قطعی گاز نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است که باید با حمایت دولت انجام شود. او افزود: در سال‌های اخیر ایران توانسته از طریق سازمانی‌های منطقه‌ای روابط خود را با کشورهای آسیایی توسعه دهد. کشورهای شرق آسیا به انرژی و سوخت وابسته هستند. به همین دلیل ایران می‌تواند با جذب سرمایه از این کشورها سوخت آن‌ها را به صورت پایدار تامین کند. این موضوع می‌تواند تامین گاز صنایع را نیز به صورت پایدار تامین کند. مظلومی با تاکید بر اینکه از طرف دیگر بسیاری از صنایع ایران می‌توانند در قبال سرمایه‌گذاری که در بخش انرژی ایران می‌شود محصولات خود را به این بازارها عرضه کنند، تصریح کرد: این مساله می‌تواند چالش ورود به بازارهای جدیدی توسط صنایع را نیز برطرف کند. چراکه در سال‌های اخیر بسیاری از صنایع ایرانی به این دلیل نمی توانستند محصولات خود را به بازارهای جدید صادر کنند که امکان بازگشت ارز از طریق سیستم بانکی را نداشتند. همین محدودیت‌ها مانع تولید بیشتر نیز شده‌است. در سال‌های اخیر با افزایش ناترازی انرژی در ایران موضوع دریافت انرژی یارانه‌ای توسط صنایع نیز مورد سوال قرار گرفته است. به عبارت دیگر چرا صنایع ایران باید انرژی را به صورت یارانه‌ای دریافت کنند درحالی که آن‌ها در بورس کالا قیمت محصولات خود را با نرخ فوب خلیج فارس تعیین می‌کنند. به عبارت بهتر این شرکت‌ها تنها با انرژی یارانه‌ای توان صادرات دارند و در صورتی که یارانه از آن‌ها گرفته شود توان صادرات دیگر نخواهند داشت. به همین دلیل موضوع اصلاح نرخ یارانه‌ها برای صنایع باید جزو اولویت‌ها قرار داشته باشد. البته برخی مدیران همین صنایع مدعی هستند که حاضرند انرژی را با قیمت آزاد خریداری کنند اما دولت با قطعی برق و گاز آن‌ها را زیر فشار قرار ندهد یا آن‌ها را مکلف به راه‌اندازی نیروگاه نکند. چراکه موضوع سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی تنها منوط به سرمایه‌گذاران اولیه نیست، بلکه نگهداری از نیروگاه نیز نیازمند تیم تکنسین دارد. به همین دلیل بسیاری از شرکتهای زنجیره معدن تا فولاد تمایل چندانی برای سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند. محدودیت گازی کارخانجات سیمان به ۸۰ درصد رسید در خصوص محدودیتهای گازی دبیر انجمن سیمان با اشاره به اینکه نگرانیم اصلاً به ما سوخت مازوت نرسد، گفت: دولت باید فکر اساسی برای تامین سوخت کارخانجات سیمان کند تا چرخه فعالیت آن‌ها مختل نشود. علی اکبر الوندیان با اشاره به اینکه محدودیت گازی کارخانجات سیمان از 15 مهرماه آغاز شده است، گفت: این محدودیت گازی از ابتدا 20 درصد و امروز به 80 درصد رسیده است. وی با بیان اینکه در حال حاضر گاز برخی از کارخانجات سیمان قطع شده است، افزود: تعدادی از واحدهای تولیدی سیمان به دلیل نزدیکی به کلان شهرها مجاز به استفاده از مازوت هم نیستند و محدودیت گازی آن‌ها به بیش از 50 درصد رسیده است. دبیر انجمن سیمان تصریح کرد: البته نکته مهم دیگر اینجاست امسال واحدهای سیمان نتوانسته‌اند مازوت کافی ذخیره سازی کنند و باید فقط با 50 درصد ذخیره مازوتی که دارند فعالیت خود را انجام دهند. اخیراً هم اعلام شده خودمان از بندرعباس یا بندر ماهشهر مازوت مورد نیاز را تامین کنیم که این موضوع برای افزایش 2 تا 3 برابری هزینه‌های حمل و نقل را دارد