چرا افتتاح نیروگاه هسته‌ای ترکیه به تاخیر افتاد؟
افتتاح اولین واحد از تاسیسات آق‌قویو، نخستین نیروگاه هسته‌ای ترکیه، که قرار بود روز ۲۹ اکتبر انجام شود، تا سال ۲۰۲۵ به تعویق افتاده است.دلیل تاخیر این بود که شرکت آلمانی «زیمنس انرژی» محموله‌های مربوط به این نیروگاه را در تاریخی که وعده داده بود، تحویل نداد.
آلپ ارسلان بیرقدار، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه، در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی اعلام کرد که بیش از ۹۰ درصد از روند ساخت واحد اول نیروگاه تکمیل شده است.بیرقدار شرکت زیمنس انرژی را متهم کرد که به دلیل رویکردش در قبال تجهیزات و قطعات مورد استفاده در پست‌های انتقال برق، روند ساخت‌وساز را کند کرده است و گفت: «این شرکت حتما باید بابت این موضوع غرامت بپردازد. »
وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه به سوالات بخش ترکی بی‌بی‌سی در مورد این موضوع پاسخی نداده است. «تحویل قطعات از چین در ماه دسامبر تکمیل خواهد شد»
شرکت هسته‌ای آق‌قویودر بیانیه‌ای در پاسخ به بخش ترکی بی‌بی‌سی اعلام کرد که با شرکت زیمنس انرژی توافق کرده بود تا یک «پست توزیع یکپارچه با عایق گازی» برای انتقال برق تولیدی در نیروگاه احداث کند.
این شرکت توضیح داد که زیمنس انرژی در ژوئیه ۲۰۲۳ حدود ۴۰ درصد از قطعاتی را که متعهد به تحویل آن شده بود، ارسال کرد. اما به دلیل عدم دریافت مجوزهای صادرات از آلمان، تحویل ۶۰ درصد باقی‌مانده انجام نشد. در این بیانیه آمده است که به دلیل ناتوانی شرکت زیمنس انرژی در عمل به تعهداتش، در ژانویه ۲۰۲۴ قراردادی با یک تامین‌کننده جایگزین از چین امضا شده است.
شرکت آق‌قویو افزود: «در ژوئیه ۲۰۲۴، با مشخص شدن این که زیمنس انرژی به صورت غیرقابل توجیهی تحویل قطعات را به تعویق انداخته، تصمیم گرفته شد تا حدود ۴۰ درصد از تجهیزاتی که قبلا در پست نصب شده بود، برچیده شود و سایت برای نصب تجهیزات ارسالی از سوی تامین‌کننده جدید آماده شود. »
بر اساس این بیانیه، شرکت زیمنس انرژی در ماه اکتبر اعلام کرد که آماده است «بخشی از قطعات باقی‌مانده تجهیزات ناتمام» را تحویل دهد.
اما شرکت هسته‌ای آق‌قویو می‌گوید: «واضح بود که استفاده مجدد از قطعات تامین‌کننده اصلی باعث تاخیر بیشتر در برنامه نصب پست توزیع و تاثیر بر کل جدول زمانی پروژه می‌شد. »
این شرکت افزود که تامین‌کننده چینی اولین محموله خود را در ماه اوت ۲۰۲۴ تحویل داده، نصب پست در ماه سپتامبر آغاز شده و تحویل قطعات باقی‌مانده تا دسامبر ۲۰۲۴ تکمیل خواهد شد. «ما هیچ چیزی را عمدا به تاخیر نمی‌اندازیم»
یکی از سخنگوی‌های شرکت زیمنس انرژی به بخش ترکی بی‌بی‌سی گفت که این شرکت بیش از یک سال پیش، آخرین محموله خود را برای ساخت نیروگاه هسته‌ای آق‌قویو تحویل داده است. او گفت که در این مدت، به دلیل دریافت نکردن مجوزهای گمرکی و صادراتی لازم از آلمان، تحویل قطعات متوقف شده است.
کریستین بروخ، مدیرعامل زیمنس انرژی، در کنفرانس خبری سالانه شرکت در پاسخ به سوال بخش ترکی بی‌بی‌سی گفت که مجوزهای لازم، اخیرا دریافت شده است.
«ما هیچ چیزی را عمدا به تاخیر نمی‌اندازیم. ما در حال حاضر با مشتری در حال مذاکره هستیم که آیا می‌خواهند تحویل انجام شود یا نه، و اگر قرار است انجام شود، در چه زمانی. ما همیشه متعهد به انجام تعهدات قراردادی خود بوده‌ایم. [دریافت مجوزهای گمرکی] روندی کاملا طبیعی است.» امضای قرارداد در سال ۲۰۱۰
اولین توافق‌ها برای احداث نیروگاه هسته‌ای آق‌قویو، که در منطقه گلنار در استان مرسین واقع شده، در ماه مه ۲۰۱۰ امضا شد. بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷، مجوزهای لازم از وزارت محیط زیست، موسسه انرژی اتمی ترکیه و سازمان تنظیم بازار انرژی دریافت شد. ساخت واحد اول در سال ۲۰۱۷ آغاز شد و بتن‌ریزی اولیه آن در آوریل ۲۰۱۸ صورت گرفت.بین سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۲، کارهای ابتدایی برای سه واحد دیگر آغاز شد.
در آوریل ۲۰۲۳ با تکمیل بخش زیادی از ساخت‌وساز واحد اول، «سوخت هسته‌ای تازه» راکتور به این نیروگاه منتقل شد. رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر وقت ترکیه، و دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور وقت روسیه، در ماه مه ۲۰۱۰ توافق آق‌قویو را امضا کردند
منبع تصویر، Getty Images توضیح تصویر، رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر وقت ترکیه، و دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور وقت روسیه، در ماه مه ۲۰۱۰ توافق آق‌قویو را امضا کردند
مدیریت این پروژه ۲۰ میلیارد دلاری که با سرمایه‌گذاری عمده روسیه در حال ساخت است، بر عهده شرکت هسته‌ای آق‌قویو است که تحت قوانین ترکیه فعالیت می‌کند.
این اولین پروژه انرژی هسته‌ای است که ترکیه و روسیه با مدل «ساخت - مالکیت - بهره‌برداری» اجرا می‌کنند.
در این مدل، مسئولیت ساخت نیروگاه، بهره‌برداری از آن تا پایان عمر مفیدش، و برچیدن آن پس از اتمام دوره فعالیت، بر عهده شرکت هسته‌ای آق‌قویو به عنوان زیرمجموعه روس‌اتم، شرکت دولتی انرژی هسته‌ای روسیه، است.
بر اساس اطلاعات موجود در وب‌سایت شرکت آق‌قویو، «طول عمر طراحی شده» نیروگاه ۶۰ سال است و امکان تمدید آن تا ۲۰ سال بعد از آن هم وجود دارد.
پیش‌بینی می‌شود این نیروگاه که در آن ۲۵ هزار نفر مشغول به کار هستند، پس از راه‌اندازی کامل چهار واحد تولید برق با مجموع ظرفیت ۴۸۰۰ مگاوات، سالانه ۴۰ میلیون کیلووات ساعت برق تولید کند.
مقام‌های ترکیه اعلام کرده‌اند که با آغاز بهره‌برداری کامل از نیروگاه آق‌قویو، این تاسیسات ۱۰ درصد از کل نیاز برق ترکیه را تامین خواهد کرد. بر اساس توافقی که در ماه مه ۲۰۱۰ بین ترکیه و روسیه امضا شد، ترکیه متعهد شد ۷۰ درصد برق تولیدی در واحدهای اول و دوم و ۳۰ درصد برق تولیدی در واحدهای سوم و چهارم را به مدت ۱۵ سال از شرکت هسته‌ای آق‌قویو خریداری کند.
این شرکت همچنین مجاز خواهد بود ۳۰ درصد باقی‌مانده از تولید واحدهای اول و دوم و ۷۰ درصد باقی‌مانده از تولید واحدهای سوم و چهارم را از طریق خود یا تامین‌کنندگان انرژی در بازار آزاد برق به فروش برساند.
با آغاز بهره‌برداری از پروژه، ترکیه به مدت ۱۵ سال بابت هر کیلووات ساعت انرژی۳۵/۱۲ سنت به روس‌اتم پرداخت خواهد کرد. برخی تحلیلگران این رقم را ۲ تا ۳ برابر میانگین جهانی می‌دانند. نگرانی‌های ایمنی
گروهی از کارشناسان، سازمان‌های مدنی و نمایندگان مجلس که روند ساخت نیروگاه آق‌قویو را دنبال می‌کنند، می‌گویند این تاسیسات، تهدیدی برای محیط زیست و مردم منطقه است.
سوال‌هایی که آن‌ها مطرح می‌کنند این است که آیا آق‌قویو با استانداردهای ایمنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازگار است، و سوخت هسته‌ای که سال گذشته به این نیروگاه تحویل شد تحت چه شرایطی منتقل شده و چگونه نگهداری می‌شود.
تیمی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه سپتامبر ۲۰۲۲ به دعوت ترکیه به مدت ۱۲ روز از تاسیسات آق‌قویو بازدید کرد. این تیم اعلام کرد که موسسات ترکیه که در زمینه انرژی هسته‌ای و تابشی فعالیت می‌کنند، «متعهد به بهبود مستمر حفاظت از انسان‌ها و محیط زیست» هستند. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز در ماه آوریل ۲۰۲۳ در مراسم انتقال اولین محموله سوخت هسته‌ای به این نیروگاه شرکت کرد. پی‌ریزی واحد چهارم نیروگاه در سال ۲۰۲۲ انجام شد
منبع تصویر، Getty Images توضیح تصویر، پی‌ریزی واحد چهارم نیروگاه در سال ۲۰۲۲ انجام شد
در ماه آوریل ۲۰۲۳، «پلتفرم ضد هسته‌ای» در مقاله‌ای با عنوان «نباید سوخت هسته‌ای به آق‌قویو منتقل شود» خواهان توقف فرآیند انتقال سوخت به این نیروگاه شد.
این مقاله با امضای ۵۴ سازمان غیردولتی ضد هسته‌ای و نهادهای مدنی از جمله اتحادیه پزشکان ترکیه و کنفدراسیون اتحادیه‌های کارمندان دولتی منتشر شد.
به گفته شرکت هسته‌ای آق‌قویو هر واحد این نیروگاه، به سالانه حدود یک تن اورانیوم نیاز دارد.
طبق توافق میان ترکیه و روسیه، این سوخت از طریق تامین‌کنندگانی تهیه خواهد شد که بر اساس قراردادهای بلندمدت با شرکت مسئول پروژه همکاری می‌کنند.
همچنین توافق شده است که سوخت هسته‌ای تامین‌شده از روسیه پس از استفاده، برای بازیافت به همان کشور بازگردانده شود. بر اساس اهداف تعیین شده اولین واحد نیروگاه باید در سال ۲۰۲۵ عملیاتی شود
منبع تصویر، Getty Images توضیح تصویر، بر اساس اهداف تعیین شده اولین واحد نیروگاه باید در سال ۲۰۲۵ عملیاتی شود
شرکت هسته‌ای آق‌قویو اعلام کرده است که این نیروگاه در برابر «زلزله با بزرگی ۹، طوفان، سیلاب، سونامی تا ارتفاع ۱۰ متر و برخورد هواپیمای ۲۰ تنی با سرعت ۲۰۰ متر بر ثانیه» مقاوم است.
این شرکت همچنین تاکید می‌کند که نیروگاه در منطقه‌ای «ایمن از لحاظ لرزه‌نگاری» ساخته شده است.
برهان‌الدین کوچاماز، نماینده «حزب خوب» ترکیه از استان مرسین، در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ملی گفت: «نگرانی‌ها درباره این نیروگاه که روی یک خط گسل ساخته شده، هر روز بیشتر می‌شود. »
او گفت: «حتی کوچک‌ترین نشت در چنین تاسیساتی می‌تواند تا شعاع ۲۰۰ کیلومتری را مستقیما آلوده کند و تحت تاثیر قرار دهد. نیاز مداوم نیروگاه به سیستم خنک‌کننده از کجا تامین خواهد شد؟ این موضوع همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. »
انجمن‌های محیط زیستی شرق مدیترانه نیز در این زمینه از وزارت محیط زیست ترکیه شکایت کرده‌اند که در حال حاضر در مرحله تجدیدنظر قرار دارد.
این انجمن‌ها می‌گویند این نیروگاه نمی‌تواند از آب مدیترانه، که دمای آن به دلیل بحران اقلیمی در حال افزایش است، به عنوان آب خنک‌کننده استفاده کند و چنین کاری ممکن است به فجایع زیست‌محیطی منجر شود.
شرکت مسئول پروژه می‌گوید آب دریا «برای خنک کردن سیالات فرآیند در کندانسورهای توربین و تجهیزات انتقال حرارت» استفاده می‌شود و «بدون قرار گرفتن در معرض هیچ‌گونه آلودگی شیمیایی» به مدیترانه بازگردانده می‌شود. آق‌قویو متعلق به کیست؟بند پنجم توافق ترکیه و روسیه تصریح می‌کند که سهم سرمایه‌گذاری روسیه در شرکت ساخت پروژه نباید به زیر ۵۱ درصد برسد.
این بند توافق، این سوال را مطرح کرده است که آیا آق‌قویو را می‌توان یک «شرکت ترکیه‌ای» نامید یا نه.
آناستاسیا زوتیوا، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره سابق شرکت هسته‌ای آق‌قویو، در ماه اکتبر ۲۰۲۳ در مصاحبه‌ای با رسانه‌های روسی گفت: «این نیروگاه هسته‌ای متعلق به روسیه است، یک نیروگاه متعلق به ما که در خاک کشور دیگری واقع شده است.»
پس از این اظهارات، بیرقدار، وزیر انرژی ترکیه اعلام کرد که شرکت هسته‌ای آق‌قویو یک «شرکت ترکیه‌ای است که مطابق قوانین مالیاتی و حقوقی جمهوری ترکیه فعالیت می‌کند». او گفت: «ما حقوق اقتصادی و امنیتی بسیار مهمی در آق‌قویو داریم و این پروژه کاملا تحت کنترل ترکیه است.»
در ژوئیه ۲۰۲۴، ترکیب مدیریتی شرکت هسته‌ای آق‌قویو تغییر کرد. آنتون ددوسنکو به‌عنوان رئیس هیئت مدیره جایگزین زوتیوا شد که از سمت خود برکنار شده بود. سرگئی بوتچکیخ هم به عنوان مدیرعامل این شرکت منصوب شد.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.