درس‌هایی از بهترین اقتصاد اروپا در سال 2024

ساعت 24 - دوازده سال پیش، اسپانیا نماد شکست اقتصادی بود. به نظر می‌رسید که دولت و بانک‌های کشور در یک دور باطل گرفتار شده‌اند و به برنامه‌های نجات مالی وابسته‌اند. جوانان کشور را ترک می‌کردند یا به خاطر نبود فرصت‌های شغلی دائماً در حال اعتراض بودند. از سوی دیگر نه تنها فرودگاه‌های این کشور متروکه شده بود، بلکه با ترکیدن حباب ساخت و ساز، خانه‌های نیمه ساخته انبوهی هم بر روی دست مردم و شرکت‌ها مانده بود.

اما حالا اوضاع به طور قابل توجهی تغییر کرده است. به نظر می‌رسد که این کشور در مسیر تبدیل شدن به بهترین اقتصاد در جهان در سال 2024 است؛ زیرا با توجه به معیارهای مختلفی نظیر رشد تولید ناخالص داخلی، تورم، بیکاری، سیاست مالی و عملکرد بازار سهام، شاهد هستیم که اقتصادی این کشور هم از منظر رشد و هم از لحاظ ایجاد فرصت‌های شغلی از ایالات متحده هم سریع‌تر عمل کرده و اکنون تبدیل به نمادی از حسرت سایر کشورهای ثروتمند شده است. چرا اسپانیا؟ در همین رابطه و طبق گزارشی که به تازگی مجله اکونومیست منتشر کرده، یونان و ایرلند که یک دهه پیش دچار بحران بودند، در سال 2024 عملکرد خوبی داشته‌اند. دانمارک نیز به خاطر موفقیت داروهای ضد چاقی شرکت نوو نوردیسک، از رشد اقتصادی خوبی برخوردار است. اما اسپانیا بهترین پاسخ را به کسانی می‌دهد که می‌گویند اروپا محکوم به رکود است. اقتصاد این کشور در حال بهره‌برداری از اصلاحات گذشته است. این موضوع درس‌هایی برای سایر نقاط قاره ارائه می‌دهد، اما همچنین باید به عنوان یک هشدار نیز برای سیاستگذاران اسپانیایی عمل کند. یکی از درس‌ها این است که باید بر خدمات تمرکز کرد و نباید به تولیدات صنعتی وابسته شد. اگرچه تولید صنعتی در اسپانیا به‌اندازه آلمان کاهش نیافته، بخشی از آن به خاطر هزینه‌های پایین‌تر انرژی بوده، اما هنوز هم رکود را تجربه کرده است. اما گردشگری از پایین‌ترین سطح خود در دوران همه‌گیری کرونا بهبود یافته و کشور در حال ارتقاء در زنجیره ارزش است. در واقع آمارها نشان می‌دهد خدمات غیرگردشگری از حدود 5.5 درصد تولید ناخالص داخلی قبل از همه‌گیری کرونا به بین 7 تا 8 درصد اکنون افزایش یافته است.

جهان صنعت درس دیگری که می‌توان از اقتصاد اسپانیا آموخت؛ امکان جذب جوانانی است که از کشور مهاجرت کرده‌ بودند. به طوریکه از سال 2019، نیروی کار خارجی‌ متولد این کشور حدود 1.2 میلیون نفر افزایش یافته که عمدتاً از آمریکای لاتین هستند. بسیاری از این مهاجران در شغل‌های کم‌درآمد و کم‌مهارت مشغول به کار هستند. با این حال، این وضعیت هنوز بهتر از کشورهایی مانند بریتانیا و کانادا است که شاهد رونق مشابهی در مهاجرت بوده‌اند اما کاهش تولید ناخالص داخلی به ازای هر نفر را تجربه کرده‌اند. معجزه سرمایه‌گذاری اسپانیا همچنین از سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی استقبال کرده است. در تاریخ 10 دسامبر، استلانتیس به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های خودروسازی جهان و CATL که تولیدکننده باتری چینی است، اعلام کردند که یک کارخانه جدید باتری در زاراگوزا خواهند ساخت. همچنین شرکت چری اینترنشنال به عنوان یک خودروساز چینی نیز، بارسلونا را به عنوان محل اولین کارخانه تولید خود در اروپا انتخاب کرده است. مهم‌ترین نکته این است که اسپانیا نشان داده که اصلاحات ساختاری می‌تواند پاداش‌های بلندمدت به همراه داشته باشد. بخش زیادی از موفقیت اخیر این کشور به تصمیمات بعد از بحران مالی برای اصلاح بانک‌ها و بازار کار بازمی‌گردد. بخش مالی تجمیع شده و اصلاحات بازار کار قراردادها را آسان‌تر و کارفرمایان را تشویق به استخدام کارکنان دائمی‌تر کرده است. البته از این نکته نباید غافل ماند که اسپانیا نباید با خیال راحت به مسیر فعلی ادامه دهد. زیرا گردشگری و مهاجرت باعث افزایش قیمت مسکن شده و رشد سرمایه‌گذاری و بهره‌وری همچنان غیرقابل دسترس است. از سوی دیگر یک دولت ائتلافی بزرگ و آسیب‌پذیر نمی‌تواند اصلاحات بیشتری را که برای افزایش رشد بلندمدت لازم است، از جمله در آموزش و خدمات، دنبال کند.

در واقع این دولت به قوانین پیچیده‌ای روی آورده که هزینه‌ها را برای کسب‌وکارها افزایش می‌دهد. همچنین باید پولی برای افزایش هزینه‌های دفاعی پیدا کند که فقط 1.3 درصد تولید ناخالص داخلی است و بسیار کم به نظر می‌رسد. با تمامی این احوال اسپانیا نشان می‌دهد که اقتصادهای اروپایی می‌توانند بر چالش‌های سخت کنونی غلبه کنند؛ به این شرط که مسیر خود دچار ایستایی نشوند.