زمانی برای «وقت‌کشی» برای مذاکره تازه نداریم!
ساعت 24 - مکانیسم ماشه حالا دیگر فقط سایه‌ای محو و مبهم و ترسناک پیش روی ایران نیست بلکه با نزدیک شدن به ماه‌های آخر امکان اجرای آن از همیشه به ما نزدیک‌تر شده و از جلوه تنها سایه نیز خارج می‌شود. شرایط جدید در حالی به وجود می‌آید که نشست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ شب سه‌شنبه ۲۷ آذر برگزار شد.
رزماری دی‌کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی ابتدا هجدهمین گزارش آنتونیو گوترش درباره اجرای این قطعنامه و توافق هسته‌ای ایران را قرائت کرد.
در همین جلسه بسیار مهم و حساس بود که «جیمز کاریوکی» سفیر و معاون نمایندگی انگلیس در سازمان ملل گفت که «بریتانیا و شرکای ما در E۳ مصمم به دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک هستند. ما به تعامل با ایران برای یافتن راهی سازنده ادامه خواهیم داد. اما بگذارید روشن بگویم؛ با نزدیک شدن به موعد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در اکتبر آینده (سال ۲۰۲۵)، در مقطع حساسی قرار داریم. ما هر گام دیپلماتیک لازم را برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای از جمله فعال‌سازی مکانیزم ماشه، در صورت لزوم برخواهیم داشت.»
اشاره این مقام انگلیسی اما اولین و شاید از معدود اظهارات روزهای اخیر نبوده؛ کما این که 16 آذر ماه و در میانه تحولات خاورمیانه و در شرایطی که همه توجه‌ها به سوریه معطوف بود، نمایندگان انگلیس، آلمان و فرانسه در سازمان ملل در نامه‌ای به شورای امنیت، از آمادگی خود برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه به منظور بازگشت قطع‌نامه‌های شورای امنیت خبر دادند و حتی مدعی شدند: «تهران باید برنامه هسته‌ای خود را کاهش دهد تا فضای سیاسی مساعد برای پیشرفت معنادار و یافتن راه‌حل از طریق مذاکره ایجاد کند. »
نمایندگان سه کشور اروپایی طرف برجام، در ادامه نامه خود درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران نیز گفتند:«ما بر عزم خود برای استفاده از همه ابزار‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، از جمله استفاده از مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) در صورت لزوم تاکید می‌کنیم». همچنین به گفته کشورهای اروپایی «افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در ایران هیچ توجیه غیر‌نظامی ندارد» و تلاش می‌کنند «با تهدید به فعال‌کردن مکانیسم ماشه، تهران را تحت فشار قرار دهند. »
دست تروئیکای اروپایی روی ماشه
البته که به دنبال ارسال نامه تروئیکای اروپایی عضو برجام و اعلام آمادگی برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه، خبرگزاری رویترز نیز به نقل از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که «ایران با درخواست آژانس برای افزایش اقدامات نظارتی در فردو موافقت کرد. »
این در حالی است که 22 آذر ماه یعنی 5 روز پیش از برگزاری نشست شورای امنیت سازمان ملل نیز یک بار دیگر سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان به شورای امنیت سازمان ملل متحد اطلاع دادند که در صورت لزوم آماده هستند سازوکار موسوم به بازگشت فوری همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را که به «مکانیسم ماشه» نیز شناخته می‌شود آغاز کنند.
به این ترتیب تنها در یک ماه اخیر دستکم سه بار تروئیکای اروپایی به ایران اولتیماتوم داده که آماده بازگرداندن همه تحریم‌های مربوط به قطعنامه 2231 علیه ایران است.
اما سوال مهم‌تر این است که چرا مساله مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌ها چنین مورد توجه و تاکید قرار گرفته است؟ شاید بتوان بخشی از این تاکیدها را مربوط به زمانبندی خاص برجام دانست.
روحانی چه چیز را می‌دانست؟
در این بین اشاره حسن روحانی در روز دوشنبه ۲۶ آذر ماه و در جلسه دوره‌ای با وزیران و معاونانش در دولت‌های یازدهم و دوازدهم را باید از موارد کلیدی برای درک بهتر تاکید اروپایی‌ها بر مکانیسم ماشه دانست. رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم در این نشست اما موضعی شبیه به سخنان سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه و عضو هیات مذاکره‌کننده ایران در توافق هسته‌ای را تکرار کرد و در بخش پایانی سخنانش درباره برجام گفت: «اگر در چند ماه آینده بتوانیم تا مهر ۱۴۰۴ برجام را با تدبیر لازم حفظ کنیم، کار بزرگی انجام گرفته است.»
موعدی که روحانی به آن اشاره کرده موعد پایان قطعنامه ۲۲۳۱ است که پس از توافق هسته‌ای و در ادامه آن در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد. براساس این تصویب اگر این قطعنامه به طور خودکار پایان یابد، همه چیز از بین خواهد رفت، اما به گفته عراقچی «احتمالا قبل از آن، اگر توافقی نشود، ما با شرایط بحرانی مواجه خواهیم بود. »
این یعنی موعد مهر ۱۴۰۴ برای ایران شبیه شمشیری دو‌لبه است. از یک سو اگر شرایط فعلی بدون هیچ تغییری به مهر ۱۴۰۴ برسد، قطعنامه ۲۲۳۱ به پایان خود رسیده و اعضای توافق هسته‌ای دیگر نمی‌توانند از این سازوکار علیه ایران برای بازگشت تحریم‌ها استفاده کنند و در این وضعیت اساسا غربی‌ها باید از نقطه صفر برای تحریم علیه ایران بازی را آغاز کنند و دست به تدوین قطعنامه علیه ایران بزنند و دوباره تلاش کنند تا سایر کشورها برای تصویب با آنان همراه شوند.
توسعه ایرانی
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.