روش تامین ارز موبایل لوکس وخودرو، عامل افزایش دلار
ساعت 24 - بررسی‌ها نشان میدهد، یکی از دلایل پنهان افزایش قیمت ارز در بازار غیر رسمی، روش تامین ارز واردات موبایل و خودرو از محل صادرات خود است.
به گزارش تسنیم، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد به تازگی با اشاره به اینکه، بانک مرکزی برای بازگشت ارز صادرات غیرنفتی خیلی تلاش کرده ولی با زور که نمی‌شود خیلی از کار‌ها را انجام داد، اعلام کرده، درصد قابل توجهی از ارز صادرات غیرنفتی ما برنمی‌گردد.
بررسی‌ها نشان میدهد یکی از عوامل مهم و پنهان در افزایش قیمت ارز در بازار غیررسمی، روش تامین ارز واردات برخی کالاهای مصرفی، از جمله موبایل‌های لوکس و خودرو، از محل صادرات خود است. این روش، به‌رغم ظاهر قانونی، تاثیرات قابل توجهی بر نوسانات ارزی و افزایش قیمت‌ها در بازار آزاد داشته است.
روش تامین ارز از محل صادرات خود
در این روش، شرکت‌ها و واردکنندگان، ارز مورد نیاز برای واردات کالاهایی نظیر موبایل‌های لوکس (با قیمت بالای 600 دلار) و خودرو را از محل ارز حاصل از صادرات کالاهای دیگر تامین می‌کنند. به بیان دیگر، صادرکنندگان به جای بازگرداندن ارز به چرخه اقتصادی رسمی کشور از طریق فروش مستقیم به بانک مرکزی، زمینه برای واردات کالاهای لوکس مثل آیفون را انجام میدهند.
یا بر اساس برخی گمانه زنیها در روش واردات در مقابل صادرات خود وقتی پای شرکت ثانوی حوزه‌ای مثل تلفن همراه در میان باشد، بخشی از ارز صادراتشان در خارج کشور باقی‌مانده ، در حلقه بعدی تامین ارز واقعی از بازار غیر رسمی برای واردکنندگان انجام میشود. .
همین ابهام در مورد کوتاژ فروشی یا خالی فروشی ارز صادراتی نیز مطرح شده بود که فرزین رئیس کل بانک مرکزی در گفتگوی اخیر خود به آن پرداخته و یکی از دلایل ایجاد مرکز مبادله طلا و ارز جلوگیری از خالی فروشی ارز صادراتی که در نهایت منجر به فشار به بازار ازاد میشود، عنوان شده بود.
این اقدام که به "تامین ارز از محل صادرات خود" شناخته میشود، عملاً باعث افزایش تقاضا برای ارز در بازار آزاد شده است. در واقع با توجه به جذابیت حداکثری این روش یعنی خروج از صفهای طولانی تخصیص ارز در سامانه نیها و یا مرکز مبادله، واردکنندگان این دست کالاها سراغ شرکتهای صادرکننده‌ای می‌روند که امکان واردات از محل صادرات خود برای آن‌ها وجود داشته باشد. (همچنین توجه کنیم که این رویه با واردات از محل صادرات غیر تفاوت دارد چراکه در روش اخیر صفهای طولانی مدت تخصیص ارز همچنان پابرجاست.)
تاثیر این روش بر بازار آزاد ارز
افزایش تقاضا در بازار آزاد: واردکنندگان موبایل و خودرو، به دلیل محدودیت‌های ارزی رسمی، صرفا مجوز واردات خود از محل صادرات را بدست اورده و تامین به بازار آزاد روی می‌آورند. به عبارت ساده تر از آنجا که مثلا یک شرکت تولید کننده محصولات پتروشیمی پایه تخصصی در عرضه کالایی مثل موبایل ندارد، مجوز صادراتی خود را در اختیار شرکت ثانوی قرار داده و شرکت واردکننده با توجه به امتیاز واردات بدون معطلی صف تخصیص کارسازی و تشریفات واردات خود را با عبور از حلقه محدود کننده تخصیص ارز بانک مرکزی انجام میدهد. بر این اساس به نظر میرسد، این تقاضای اضافی فشار قابل توجهی بر بازار آزاد ایجاد می‌کند و باعث افزایش قیمت ارز میشود.
عدم بازگشت ارز صادراتی به چرخه رسمی: ارز حاصل از صادرات کالاهای مختلف، به جای ورود به سیستم رسمی و کمک به تامین نیازهای ارزی کشور، مستقیماً برای واردات کالاهای لوکس مصرف میشود. این امر باعث کاهش منابع ارزی قابل استفاده در سامانه‌های رسمی مانند سامانه نیما و مرکز مبادله نیز میشود.
تشدید واردات کالاهای مصرفی بادوام: در سال‌های اخیر، واردات کالاهای لوکس و بادوام مانند خودرو و موبایل افزایش چشمگیری داشته است. این واردات بالا، از یک سو باعث خروج بیشتر ارز از کشور میشود و از سوی دیگر به دلیل تامین ارز از بازار آزاد، فشار مضاعفی بر این بازار وارد می‌کند. به عنوان مثال هنوز مشخص نشده واردات میلیارد دلاری آیفون 13 رفرش و ریپک در زمان ممنوعیت ایفون 14 به بعد با چه هدفی صورت گرفته است.
موبایل‌های لوکس و خودرو: نقش محوری در بحران ارزی
واردات موبایل‌های لوکس (با قیمت بیش از 600 دلار) و خودرو‌ها در صدر کالاهایی قرار دارند که با این روش تامین ارز وارد کشور می‌شوند کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به افزایش تقاضا برای این محصولات در بازار داخلی، حجم واردات آن‌ها رشد قابل توجهی داشته است. این روند نه تنها باعث کاهش منابع ارزی کشور شده، بلکه با سازوکار که تشریح گردید، به افزایش شدید نرخ ارز در بازار غیررسمی منجر شده است.
نکته جالب توجه اینکه بانک مرکزی به تازگی اعلام کرده که ارز حاصل از صادرات فولاد و فلزات رنگین صرفا باید در زنجیره ارزش کالاهای مرتبط مصرف شود، بنابراین یکی از منافذ ورود کالای مصرفی از محل ارز صادرات خود مسدود شده است.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.