ارگ بم جدید و چینی زاسیون خودروسازی

ساعت 24 - این روزها شهروندان ایرانی دیگر چشمشان به دیدن شمار قابل‌اعتنایی از خودروهای چینی در خیابان‌های پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ خیره نمی‌شود و برایشان عادی شده است که ببینند سهم خودروهای چینی در خیابان‌های پایتخت روندی فزاینده دارد و سهم خودروهای اروپایی مثل انواع مدل‌های پژو کاهش می‌یابد‌.

می‌توان با جرات گفت پس از رانده شدن کمپانی‌های بزرگ تلویزیون‌سازی که به چینی‌زاسیون این صنعت منجر شده بود، در سال‌های تازه‌سپری‌شده با همکاری سه شرکت بزرگ مستقر در شهر ارگ جدید کرمان صنعت اتومبیل‌سازی ایران نیز به‌سوی چینی‌زاسیون می‌رود.

آمارهای در دسترس نشان می‌دهد بنگاه کرمان‌خودرو در سال1402 معادل 750‌میلیون دلار واردات داشته و با این میزان واردات سهمی برابر با 13/‏‏1درصد از ارزش واردات انجام‌شده 100‌شرکت اول واردکننده بوده است.

این شرکت در میان 100شرکت اول وارد‌کننده، هشتم بوده است. آمار ارائه‌شده از سوی گمرک نشان می‌دهد کارخانه کوروش موتور آریا که این واحد نیز در شهر جدید ارگ بم مستقر است با واردات رقمی برابر با 634میلیون دلار نهمین وارد‌کننده بزرگ در میان 100وارد‌کننده اول بوده است.

سهم این واحد اقتصادی از ارزش کل واردات نزدیک به یک‌درصد گزارش شده است. سرانجام به کارخانه صنایع مدیران‌خودرو می‌رسیم که با واردات یک‌میلیارد دلاری در سال‌1402 توانسته است پنجمین شرکت بزرگ در میان 100‌شرکت وارد‌کننده قرار گیرد. سهم این واحد اقتصادی 15/‏‏1‌درصد کل ارزش واردات 100‌بنگاه اول بوده است. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد این سه کارخانه که از یک خانواده بوده‌اند و هر سه در کرمان قرار دارند 63/‏‏3‌درصد از کل ارزش واردات 100‌شرکت اول واردکننده را به خود اختصاص داده‌اند. آمار ارائه‌شده از سوی گمرک نشان نمی‌دهد که قیمت هر دلار تخصیص داده به این سه بنگاه با قیمت کدام بازار بوده اما یکی از ذی‌نفعان کرمان‌خودرو با صراحت گفته که بیشتر این دلارها با ارز نیمایی بوده که در سال1402 با دلار آزاد تفاوت قیمت قابل‌اعتنایی داشته است.

آیا این میزان تجارت با کارخانه‌های خودروساز چینی- ‌به اضافه تجارت‌های بزرگ دیگر- ‌نمی‌تواند یکی از دلایل دوستی بین چین و جمهوری اسلامی باشد؟ تجربه نشان داده است وقتی دو کشور به هر دلیل باهم تجارت گسترده دارند احتمال اینکه باهم منازعه داشته باشند کمتر از دو کشوری است که تجارت گسترده باهم ندارند. چینی‌زاسیون صنعت خودروسازی با پیشگامی سه شرکتی که ریشه در یک نهاد مشهور دارند که نامش با برخی اصلاح‌طلب‌های نامدار کرمانی مترادف است پدیده قابل‌توجهی است. کاسبان تحریم لزوما از یک جناح سیاسی نیستند و افرادی از هر دو جناح رانت‌خواری میکنند.