ناکامی ایران و موفقیت ترکیه در مدیریت پسماند
ساعت 24 - مدیران جمهوری اسلامی اعتراف می‌کنند که حتی از پس مدیریت پسماند در ایران هم بر نیامده‌اند. به جز اعتراف اخیر رییس مجلس ایران در ناتوانی حل مشکل پسماند، ضرب‌الاجل ابراهیم رئیسی برای یافتن دفن‌گاه زباله برای آمل و نیز قول وزیر کشور دولت سیزدهم برای حل یکساله مشکل دفن‌گاه سراوان بی‌نتیجه بوده است.
به تازگی محمدباقر قالیباف، رییس مجلس ایران در صحن علنی گفته است: «مسائل بسیار ساده‌ای که هیچ‌گونه مشکل پولی یا کمبود تکنولوژی در آن نداریم، هنوز حل نشده است. پسماند یکی از آن‌هاست. اگر نتوانیم بحث زباله را حل کنیم، چه چیزی را می‌خواهیم حل کنیم؟»
مدیریت پسماند در ایران حتی به معضلی منجر به اعتراض مردم و مداخله پلیس منجر شدهاست. از سوی دیگر اخیرا ناتوانی در مدیریت پسماند شکل عجیبی به خود گرفته و شهرهای شمالی ایران زباله‌های خود را در شهر دماوند رهاسازی کرده‌اند. این در حالی است که ایران در «مدیریت کنترل‌شده پسماند» در سال ۲۰۲۴ رتبه جهانی ۱۲۱ را داشته است.
رئیس مجلس ایران گفته فقط شهر اصفهان تفکیک زباله از مبدا را انجام می‌دهد و در سایر نقاط ایران دچار بحران هستیم.
با این حال در همسایگی ایران، همسر رئیس‌جمهور ترکیه از سال ۲۰۱۷ جنبشی را در میان مردم خود به جریان انداخت که با عنوان «زباله صفر» توانست در اوایل سال ۲۰۲۳ در سازمان ملل به تصویب برسد و روز ۳۰ مارس به همین عنوان نامگذاری شد. Related
ده کشوری که بیشترین پسماندهای صنعتی را از اتحادیه اروپا وارد می‌کنند
ایران دفن‌گاه زباله شده است
کمیسیون «کشاورزی، آب و منابع طبیعی و محیط زیست» ایران به تازگی گزارشی تحت عنوان «وضعیت مدیریت پسماندها در کشور با رویکرد رسیدن به شرایط مناسب مدیریت پسماندها خصوصا در استان‌های ساحلی و کلانشهرها» ارائه کرده‌است.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی که روزگاری نه چندان دور خود شهردار پایتخت بود و مسئولیت مدیریت پسماند تهران را برعهده داشت در همین جلسه گفته‌است : «اگر نتوانیم بحث زباله را حل کنیم، چه چیزی را می‌خواهیم حل کنیم؟»
او زمانی در تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم از تولید برق توسط زباله‌سوز شهرداری تهران گفت؛موضوعی که هیچ‌گاه کیفیت واقعی آن مشخص نشد.
براساس گزارشی که در مجلس ایران قرائت شده، اشغال زمین برای دفن، آلودگی آب‌های زیرزمینی ناشی از نفوذ شیرابه، تولید گازهای گلخانه‌ای و عدم استفاده از منابع بازیافت سالیانه خسارتی بالغ بر ۱۰۷ هزار میلیارد تومان به محیط زیست وارد می‌شود و این به جز هزینه‌های درمان ناشی از انواع بیماری‌های با منشا مربوط به دفن نادرست زباله است.
براساس این گزارش روزانه ۵۸هزار تن پسماند در ایران تولید می‌شود که ۷۵درصد از آن به صورت غیراصولی دفن می‌شود.
شینا انصاری، معاون رییس جمهور ایران و رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در همین جلسه مجلس گفته‌است ۹۳درصد از پسماند شهری به صورت غیربهداشتی و تلنباری در زمین دفع می‌شود.
به گفته او سالانه قریب به ۲۱ میلیون تن پسماند عادی، ۱۵۰ هزار تن پسماند عفونی بیمارستانی، ۳۵ میلیون تومان پسماند صنعتی، ۱۷۰ میلیون تن پسماند کشاورزی، ۸ میلیون تن پسماند خطرناک و ویژه و ۱۵۰ میلیون تن نخاله‌های ساختمانی تولید می‌شود.
یکی از بزرگترین دفن‌گاه‌های ایران «آرادکوه» در جنوب تهران است که بارها به عنوان منشا بوی بد مسیر فرودگاه تا تهران درباره آن بحث شدهاست.
ناسا (سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا)، مهر۱۴۰۱، در گزارشی، تصویری از منطقه آرادکوه منتشر کرد و این منطقه را، یکی از بزرگترین مناطق تولید گاز متان در خاورمیانه توصیف کرد. موضوعی که علیرضا زاکانی، شهردار تهران در واکنش به آن گفت: «ناسا دروغ می‌گوید. »
اما به جز گزارش ناسا، داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، تایید کرد که ابر ساطع‌کننده متان در جنوب تهران قابل کتمان نیست.
از آرادکوه مهمترین و بزرگترین سایت مدیریت پسماند در ایران در قبال زباله‌های بیمارستانی نیز هیچ عملکرد شفافی در دسترس نیست.
علاوه براین، زباله‌سوز سایت آرادکوه در بهترین شرایط فقط ۲۰۰ تن از زباله تهران را پردازش می‌کرد که چیزی حدود ۵درصد از ۷هزار تن زباله این شهر است. گفته می‌شود فقط برخی شهرهای ایران از جمله تهران، نوشهر، شیراز و مشهد زباله‌سوز دارند. Related
استفاده جنجالی از تصاویر «خامنه‌ای، پوتین و کیم جونگ اون» برای تشویق فرانسوی‌ها به تفکیک زباله‌ها فریبا، «ملکه زباله‌ها» در سوئد محاکمه شد
دفن‌گاه‌های موقتی که دائمی شده‌اند
بسیاری از دفن‌گاه‌هایی که اینک هیچ یک از مدیران و هیچ کدام از دولت‌های جمهوری اسلامی توان رویارویی با آن را ندارند دفن‌گاهی موقتی بوده‌اند که به مرور زمان دهه‌ها از عمر آن‌ها گذشته و تبدیل به یک معضل پیچیده‌شده‌اند. دفن‌گاه آرادکوه تهران ۶۹ سال قبل فعالیت خود را آغاز کرد.
دفن‌گاه سراوان در جنوب رشت که در هر ثانیه ۱۵ لیتر شیرابه روانه زمین و رودخانه‌های همجوار خود می‌کند به عنوان یک دفن‌گاه موقت تعریف شد. این دفن‌گاه براساس تصمیمی که در تیر ۱۳۶۳ گرفته شد با اختصاص ۵ هکتار از زمین‌های جنگلی به طور موقت آغاز به کار کرد ولی طی ۴۰ سال به ۲۵هکتار گسترش یافت. البته در عین حال در همین محل با صرف ۷میلیاردتومان تصفیه‌خانه‌ای برای جلوگیری از ورود شیرابه زباله‌ها ساخته شد که با رانش کوه زباله عملا این سرمایه‌گذاری تخریب و زیر زباله‌ها مدفون شد.
این دفن‌گاه موقتی در فروردین ۱۴۰۱ موجب اعتراض مردمی شد که از بوی متعفن و آثار آن به تنگ آمده بودند. جلوگیری از ورود کامیون‌های حمل زباله توسط مردم کار را به دخالت پلیس کشاند. پس از آن، احمد وحیدی، وزیر کشور وقت، در محل حاضر و قول داد ظرف یکسال مشکل را حل می‌کند. اما هنوز مشکل سراوان پابرجاست.
دفن‌گاه سراوان براساس تصمیمی که در تیر ۱۳۶۳ گرفته شد ۵ هکتار از زمین‌های جنگلی این منطقه به طور موقت به دفن زباله اختصاص یافت و طی ۳۹ سال، این دفن‌گاه به ۲۵ هکتار توسعه یافت.
مردم سراوان پس از مدت‌ها دفن غیراصولی، از بوی نامطبوع و تبعات محیط‌زیستی به تنگ‌آمده و در فروردین ۱۴۰۱ در مسیر انتقال زباله تجمع کردند.
وقتی هیچ یک از مسئولان به این اعتراض‌ها توجه نکردند با آغاز اردیبهشت همان سال مسیر ورود کامیون‌ها بسته شد و با این اتفاق نیروی انتظامی مداخله و تعدادی از شهروندان معترض را نیز دستگیر کرد.
با وقوع این حادثه پای وزیرکشور نیز به ماجرا باز شد و او قول مساعد داد که مشکلی با چهار دهه سابقه، ظرف یکسال حل و فصل شود.
دفن‌گاه همجوار با رودخانه کال‌شور و تالاب‌های آن در نیشابور یکی دیگر از مناطقی است که از ۳۰ سال قبل به صورت موقف برای دفع زباله اختصاص داده شده بود ولی عملا به محلی دائمی تبدیل شد. جایی که می‌توانست یک مقصد طبیعت‌گردی برای نیشابور‌ی‌ها باشد.
یکی دیگر از دفن‌گاه‌هایی که در این سال‌ها دردسرساز شد دفن‌گاه آمل بود که در محل دریاچه سد قرار گرفت. ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور پیشین ایران در سال ۱۴۰۱ برای جابه‌جایی آن ضرب‌الاجل یک ماهه تعیین کرد اما دستورش هیچ‌گاه عملی نشد و در نهایت نیز عمرش کفاف نداد تا ببینید دولتش از پس حل این مشکل برنیامده‌است.
اما این همه ماجرا نیست. شیرابه دفن‌گاه‌های آمل، انگیل‌سی بابل، دفن‌گاه آزادشهر جنگل‌های هیرکانی و خاک استان‌های شمالی را قربانی می‌کنند و از سوی دیگر صُفیره در شرق اهواز یا برمشور شیراز نمونه‌های دیگر این دفن‌گاه‌های غیراصولی هستند.
با وجودی که از سال ۱۳۸۳ قانون مدیریت پسماند به تصویب و از سال ۱۳۸۴ آیین‌نامه اجرایی آن تدوین شده هیچ گشایشی در بهبود وضعیت مدیریت پسماند ایجاد نکرده‌است. به نظر می‌رسد نحوه تعیین عوارض پسماند و موثرنبودن آن بر رفتار شهروندان یکی دیگر از مشکلاتی است که حتی بستر تفکیک زباله در مبدا را میسر نمی‌کند.
از سوی دیگر عموما شهرداری‌ها و اعضای شورای شهر از چیزی تحت عنوان مافیای زباله یاد می‌کنند و زباله‌گردها را عامل آشفتگی این عرصه می‌دانند.
براساس گزارش اخیر مجلس تنها در تهران ۱۴هزارنفر زباله‌گرد برآورد شده که ۴هزار و ۷۰۰ نفر از آن‌ها کودک‌اند و بسیاری از آن‌ها از مهاجران اهل افغانستان هستند.
نرگس آذری، مدیر سابق میز محیط‌زیست و شهری مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در توصیف رفتار جمهوری اسلامی با پسماند در گفتگو با روزنامه پیام ما گفته است: «شاهد گران‌ترین و ناکارآمدترین نوع مدیریت پسماند در گیلان هستیم.»
یورونیوز
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.