شرکت توسعه نیشکر را ارزان نفروشید

فعالان اقتصادی و نیز سیاستمداران و همچنین علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی نیک می‌دانند شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی آن بدون تردید یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های صنعتی- کشاورزی است که در جمهوری اسلامی زاد و رشد کرده و اکنون یکی از ستون‌های اصلی تامین شکر در داخل است.

این مجموعه عظیم از سال1368 و با اجرای برنامه اول توسعه در دستور اجرا قرار گرفت. برپایه طرح تهیه شده این طرح 84‌هزار هکتار از اراضی خوزستان را در پهنه این استان در اختیار گرفت. ساخت هفت کارخانه شکر و کارخانه‌های صنعتی دیگر که توانایی سالانه تا 700‌هزار تن شکر را دارند برای این طرح در نظر گرفته شد. اجرای این طرح از نظر سیاسی- اجتماعی کار آسانی نبود. شماری از روستاهای خوزستان در ذیل اراضی زراعی این واحد بزرگ قرار می‌گرفت که رفع تعارض با روستاییان کار آسانی نبود. منتقدان این طرح هنوز نیز باور دارند شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان به محیط‌زیست استان آسیب می‌رساند و نیز منتقدانی هستند که باور دارند این طرح به دلایل گوناگون صرفه اقتصادی ندارد. با این همه و با همه مجادله‌های سیاسی بر سر مدیریت این شرکت که برای خوزستان یک عنصر بااهمیت است و نیز پافشاری‌ها برای اینکه این طرح به سرانجام نرسد در همه سال‌های دهه70 نام این مجموعه را با سیاست درهم آمیخته است. بسیاری از کارشناسان باور دارند یک مدیریت کارآمد و غیرسیاسی می‌تواند این بنگاه را در بالاترین سطح نگه دارد و از واردات سالانه 500‌هزار تن و بیشتر شکر جلوگیری کند.

اما حالا وزیر اقتصاد دولت چهاردهم خبر داده که سهام این بنگاه کوه‌پیکر قرار است در بورس عرضه و مالکیت سهام آن از اختیار دو بانک ملی و صادرات بیرون شود. وزیر اقتصاد خبر داده که ارزش قیمت کشف شده شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی 50‌هزار‌میلیارد تومان است.

این عدد از چند جهت باید در کانون توجه قرار گیرد. یک سوی داستان این است که قیمت دلاری این بنگاه بزرگ با لحاظ کردن دلار 80‌هزار تومانیعدد بزرگی نیست.

این عدد به نظر می‌رسد با توجه به اینکه سطح زیر کشت آن تا 84‌هزار هکتار است می‌تواند بحث‌برانگیز باشد. نگارنده نمی‌داند الان قیمت اراضی زراعی با تاسیساتی که این شرکت دارد و میلیون‌ها متر در آن زهکشی شده و نیز سهمیه آبی که دارد هر هکتار چقدر است. اما می‌توان حدس زد این اراضی بسیار با قیمت هستند.

خصوصی‌سازی یک شرکت کوه‌پیکر اگر با هدف درآمدزایی برای دولت انجام شود باید در قیمت‌گذاری واقعی جوری رفتار شود که احتمال حراج کردن آن به ذهن‌ها نیاید. اما اگر خصوصی‌سازی برای این است که بهره‌وری از این دارایی بزرگ مردم ایران افزایش یابد بهتر است کار را فراتر از عرضه به داخلی‌ها دیده و عرضه سهام را برای شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مهیا کند. این شرکت بزرگ را بزرگوارانه عرضه کنید.