اقتصادایران دردام رشدهای پایین

درآمد سرانه یکی از شاخص‌های کارآمد و قابل قبول در دنیای امروز برای ارزیابی قدرت اقتصادی کشورها به‌شمار می‌آید. اگر کشورهایی مثل کویت و قطر را که دارای جمعیت‌های اندک و درآمدهای نفت و گاز قابل اعتنا هستند کنار بگذاریم رشد درآمد سرانه کشورها و البته کیفیت این رشد نشان می‌دهد اقتصاد یک کشور در مقایسه با دیگران در کجا ایستاده است..

با توجه به اینکه صندوق بین‌المللی پول تولید ناخالص ایران در سال آینده میلادی را رقمی بالغ بر 463‌میلیارد دلار پیش‌بینی کرده است و با توجه به جمعیت نزدیک به 90میلیونی ایران درآمد سرانه ایران سال آینده به سختی به 5200دلار می‌رسد.

این میزان تولید سرانه ایران در مقیاس با ترکیه و عربستان بسیار پایین است. در صورتی که درآمد حاصل از صادرات نفت ایران را کنار بگذاریم نشان می‌دهد کیک اقتصاد ایران کوچک شده است. این عدد البته با استناد به اطلاعاتی است که از سوی نهادهای حکومتی به صندوق بین‌المللی پول داده‌اند. کمتر از نصف 8درصد در حالی که براساس برنامه هفتم قرار است رشد اقتصادی ایران به‌طور میانگین 8درصد در سال باشد با این پیش‌بینی انجام‌شده از سوی بانک جهانی در این مدت یعنی در سال2025 رشد اقتصادی کمتر از نصف 8درصد هم نخواهد شد.

در این صورت آیا اقتصاد ایران آنقدر توانایی دارد این میزان عقب‌ماندگی رشد را در سال‌های بعد جبران کند. صندوق بین‌المللی پول با ترسیم چشم‌انداز مثبت از اقتصاد ایران در سال۲۰۲۵ رشد اقتصادی 1/‏3 و تورم 5/‏29‌درصدی و ذخایر ارزی در دسترس 8/‏33‌میلیارد دلاری را برای ایران در این سال پیش‌بینی کرده است. نکته ناراحت‌کننده این است که رشد 1/‏3‌درصدی ایران در سال یادشده از میانگین رشد کشورهای منطقه نیز پایین‌تر است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است تولید ناخالص داخلی ایران در سال2025 نسبت‌به سال2024 با افزایش 29‌میلیارد دلاری مواجه شود و به 463‌میلیارد دلار برسد. اقتصاد ایران در این سال 1/‏3‌درصد رشد خواهد کرد که البته کمتر از متوسط رشد 9/‏3‌درصدی است که برای منطقه پیش‌بینی شده است.

با این حال اقتصاد ایران در این سال بیشتر از کشورهایی مثل الجزایر، قطر و اردن رشد خواهد کرد. بخش غیرنفتی اقتصاد ایران در این سال با رشد 1/‏3‌درصدی مواجه خواهد شد و بخش نفتی نیز رشد 3/‏2‌درصدی را تجربه خواهد کرد. نفت در محاق مطابق پیش‌بینی صورت‌گرفته از سوی صندوق بین‌المللی پول رشد بخش نفتی ایران 3/2‌درصد خواهد بود که برای کسب درآمدهای بیشتر ناکافی است و احتمال دارد به میزان پیش‌بینی‌شده بودجه1404 هم نرسد. صندوق بین‌المللی پول تولید نفت ایران در سال 2025 را 1/‏3‌میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده و انتظار دارد تولید گاز ایران نیز به معادل 2/‏5‌میلیون بشکه در روز نفت برسد. ایران با مجموع تولید 3/‏8‌میلیون بشکه در روز، دومین تولیدکننده بزرگ نفت و گاز در منطقه خاورمیانه در این سال خواهد بود.

عربستان با تولید 2/‏12‌میلیون بشکه در روز در رتبه نخست از این نظر قرار خواهد داشت. صادرات نفت ایران در این سال 6/‏1میلیون بشکه در روز و میزان صادرات گاز معادل 400‌هزار بشکه در روز پیش‌بینی شده است. اطلاعات ارائه‌شده به صندوق بین‌المللی پول از سوی ایران در اندازه‌گیری نرخ تورم خوشبینی‌ها را دامن زده است. در حالی که در داخل کشور اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند نرخ تورم در دامنه 3 تا 40‌درصد باشد براساس پیش‌بینی این نهاد بین‌المللی روند کاهشی نرخ تورم در ایران در سال2025 نیز ادامه خواهد یافت و اقتصاد ایران در این سال تورم 5/‏29‌درصدی را تجربه خواهد کرد که پایین‌ترین نرخ تورم طی چهارسال گذشته است.

نرخ تورم ایران در این سال با وجود روند کاهشی خود بیش از سه برابر متوسط نرخ تورم پیش‌بینی‌شده برای کشورهای نفتی خاورمیانه در این سال خواهد بود. بالاترین نرخ تورم کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در سال2025 برای ایران پیش‌بینی شده است. قطرِ کوچک به‌اندازه ایران پیش‌بینی شده است مجموع تجارت خارجی ایران در سال2025 به بیش از 240‌میلیارد دلار برسد. صندوق بین‌المللی پول صادرات 128‌میلیارد دلاری و واردات 115‌میلیارد دلاری را برای ایران در این سال پیش‌بینی کرده است. صادرات پیش‌بینی‌شده برای کشور کوچک قطر در این سال نیز برابر با ایران یعنی 128‌میلیارد دلار است. اما واردات قطر در این سال بسیار کمتر از ایران و در حدود 82‌میلیارد دلار پیش‌بینی شده است. پیش‌بینی تراز مثبت 9/‏13‌میلیارد دلاری ایران در 2025 صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد تراز حساب‌های جاری ایران در سال2025 مثبت باقی بماند و به 9/‏13‌میلیارد دلار برسد که بیشتر از بسیاری از کشورهای منطقه خواهد بود. تراز حساب‌های جاری ایران در این سال بیشتر از کشورهایی مثل الجزایر، بحرین، عراق، کویت و عربستان خواهد بود. این گزارش تراز حساب‌های جاری عربستان در سال2025 را منفی 7/‏20‌میلیارد دلار پیش‌بینی کرده است که کمترین رقم برای این کشور طی سال‌های اخیر است. ذخایر ارزی در دسترس ایران 8/‏33‌میلیارد دلار ذخایر ارزی ایران طی سال‌های اخیر و با وجود تحریم‌های آمریکا روندی صعودی داشته است. صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود ذخایر ارزی در دسترس ایران برای سال2025 را 8/‏33‌میلیارد دلار پیش‌بینی کرده است. ذخایر ارزی در دسترس ایران بیشتر از کل ذخایر ارزی کشورهایی مثل جمهوری آذربایجان، بحرین و عمان، اردن و تونس خواهد بود. بدهی خارجی ایران، کمترین در منطقه ایران طی سال‌های اخیر کمترین میزان بدهی خارجی را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا داشته است. براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول در سال2025 نیز میزان بدهی خارجی ایران معادل 8/1‌درصد تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی شده است که کمتر از هر کشور دیگر در منطقه خواهد بود. بحرین رکورددار بدهی خارجی در این سال خواهد بود. بدهی خارجی این کشور معادل 202‌درصد تولید ناخالص داخلی‌اش پیش‌بینی شده است. بدهی خارجی عربستان در این سال 8/‏32‌درصد تولید ناخالص داخلی آن پیش‌بینی شده که با توجه به اقتصاد 1100‌میلیارد دلاری عربستان رقم قابل‌توجهی است. این شاخص نیز شوربختانه برای روزگار ایران مناسب نیست و نشان می‌دهد تحریم‌ها و بی‌اعتباری برای استفاده از فاینانس هنوز روبه راه نیست.