نشست فصلی آژانس بین المللی در سال تازه میلادی

ساعت 24 - اولین نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال جدید میلادی آغاز شد. مطابق معمول چند سال اخیر، مسئله ایران از محورهای گفت‌وگو بود: رایزنی درباره میزان پایبندی به تعهدات هسته‌ای در چارچوب برجام و پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بر مبنای گزارش فصلی رافائل گروسی،‌ دبیرکل آژانس.

گزارشی که به نظر در آن پرسش‌های بی‌پاسخ و سردرگمی‌های آژانس هم در زمینه پادمان و هم در باره توافق هسته‌ای به قوت خود باقی‌مانده‌اند.

برای هر دو طرف در بر همان پاشنه پیشین می‌چرخد: آژانس تمنای پاسخ پرسش‌هایش را دارد تا پرونده را جلو ببرد اما ایران می‌گوید آنچه که آقای گروسی در گزارشش آورده، ادعاهایی تکراری و بی‌پایه است.

از نشست فصلی طوفانی دور پیش که به صدور یک قطعنامه تند و شاید سرنوشت‌ساز انجامید تا حالا، نه تنها پیشرفتی در حل اختلافات حاصل نشده که بر مبنای گزارش آقای گروسی حالا بر حجم اورانیوم با غنای بالا به‌ویژه اورانیوم ۶۰ درصد افزوده شده است، پرسش‌های آژانس درباره ردپای اورانیوم در یکی آزمایشگاه‌های هسته‌ای ایران بی‌پاسخ مانده، یا دست‌کم پاسخ ایران آژانس را راضی نکرده، و البته مناقشه سیاسی بر سر مجوز بازرس‌های مجرب اروپایی آژانس هم هنوز حل و فصل نشده است.

تصمیمی تلافی‌جویانه از طرف تهران که به باور بسیاری جز بهای گزاف برای ایران آورده‌ای نداشته و تنها موجب بالا رفتن تنش با طرف‌های اروپایی برجام شده است. Skip

در قطعنامه دور پیشین، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مدیرکل خود ماموریت داد یک گزارش جامع، ورای گزارش‌های همیشگی، درباره پرونده ایران تهیه کند تا اعضا بتوانند آن را سندی برای تصمیم‌گیری حیاتی درباره ایران قرار دهند.

اگر رافائل گروسی آن گزارش را در نشست فعلی به شورا ارائه کرده بود، احتمالا این جلسه یکی از حیاتی‌ترین گفت‌وگوها و تضارب آرا درباره سرنوشت پرونده هسته‌ای ایران می‌شد. تاخیر در ثبت این گزارش اما این موضوع را به نشست بعدی موکول کرد.

چند دیپلمات اروپایی به بی‌بی‌سی گفتند اگر موارد اختلافی که باقی است در گزارش جامع آقای گروسی هم بیاید، حرکت طرف‌‌های اروپایی به سوی فعال کردن مکانیسم ماشه اصلا بعید نیست.

مکانیسمی که در چارچوب برجام تعیین شده است و تنها و تنها به اقدام یکی از اعضا در صورت نیاز احتیاج دارد تا فعال شود، بدون به اصلاح وتوی دیگر اعضا.

به زبان ساده یعنی تا زمانی که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل ضامن برقراری برجام خواهد بود. اگر تا آن زمان از مکانیسم ماشه استفاده نشود، تحریم‌ها طبق برجام لغو خواهند شد: آنچه که به‌ویژه هم ایالات متحده آمریکا و هم طرف‌های اروپایی می‌گویند تا زمانی که برنامه هسته‌ای ایران به حد و حدود برجام بازنگشته است نباید اتفاق بیفتد.

یک دیپلمات عالی‌رتبه اروپایی اما به ما گفت با آمدن دولت تازه آمریکا شرایط حتی غامض‌تر هم شده است چون درباره رویکرد دولت دونالد ترامپ درباره ایران سردرگمی هست: دونالد ترامپ به دنبال سیاست فشار حداکثری علیه ایران است اما به توافقی تازه با ایران هم تمایل نشان می‌دهد.

ایران اما صراحتا رد کرده است که تا زمانی که آمریکا از فشار حداکثری پا پس نکشیده است،‌ سر میز مذاکره با آمریکا بنشیند: کشوری که از نظر تهران مقصر تام و تمام برهم خوردن توافق هسته‌ای است.متحدان اروپایی هم تاکید می‌کنند که از هیچ مذاکره حتی غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن باخبر نیستند.