بورس هراسان وخرده پاهای گریزان
ساعت 24 - در پایان معاملات دیروز شاخص کل بورس اوراق بهادار با ریزشی 36 هزار واحدی به 2 میلیون و 688 هزار واحد رسید. همچنین نیز شاخص کل هم‌وزن با ریزشی 7 هزار واحدی به ارتفاع 792 هزار واحد رسید.
ارزش معاملات خُرد در بازار دیروز مورخ 21 اسفندماه 1403، مبلغ 5 هزار میلیارد و 500 میلیون تومان بود. حقیقی‌ها در روز جاری حدود 1 میلیارد تومان به بازار سهام تزریق کردند. در بازار دیروز 80 نماد در محدوده مثبت و 385 نماد در محدوده منفی و در بازار فرابورس 115 نماد در محدوده مثبت و 283 نماد در محدوده منفی معامله شدند.
در شرایطی که بورس ریزش‌های مکرر را تجربه می‌کند بازار ارز و طلا به روند صعودی خود ادامه می‌دهد. هر گرم طلا بین 6/5 و هفت میلیون تومان در نوسان است و سکه امامی خود را به کانال ۸۰ میلیون تومان نزدیک می‌کند. دلار هم بین 93 و 94 هزار تومان در رفت و برگشت است.
یکی از سایت‌های امنیتی در توئیتی خطاب به تندروهای مجلس و عوامل استیضاح عبدالناصر همتی نوشت: «وحشت همین روزها بود که حنجره پاره کردیم آقایان همتی را استیضاح نکنید! لاقل پیش از عید نوروز استیضاح نکنید! اما آن‌ها برنتافته و به ما تاختند و شدیم پروژه‌ای و مرفه بی‌درد و حامی دولت.»
همان زمان که بحث استیضاح مطرح شد، این بحث در محافل کارشناسی قوت گرفت که هر فردی با هر دیدگاه و گرایشی که مسئولیت وزارت اقتصاد را برعهده بگیرد نمی‌تواند جهش‌هایی که ناشی از فشار تحریم‌ها و عدم روابط مالی با جهان است را کنترل کند. این جهش‌ها در صورتی قابل کنترل و مدیریت است که ابتدا شرایط ایران در سطح بین‌الملل به وضعیت قابل قبولی برسد.
سیاست‌های ارزی، پولی و مالی، هرسمت‌وسویی که داشته باشد قادر به اصلاح شرایط نخواهد بود. همان‌طور که در دولت سیزدهم نیز این جهش‌ها قابل کنترل نبود و از شروع به کار دولت سیزدهم تا اردیبهشت امسال که ناگزیر به برگزاری زودهنگام شدیم، قیمت هر گرم طلا از یک میلیون و 79 هزار تومان به سه میلیون و 319 هزار تومان رسید و 207 درصد رشد قیمت داشت؛ یعنی سه برابر شد. سکه امامی هم از 10 میلیون و 748 هزار تومان به 40 میلیون و 359 هزار تومان افزایش یافت که 275 درصد رشد را نشان می‌دهد یا به عبارتی قیمت 3/7 برابر شده است.
قیمت دلار هم از 24 هزار و 300 تومان در خرداد 1400 به 57 هزار و 400 تومان رسید که 136 درصد رشد داشته یا 2/3 برابر افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که دولت سیزدهم زمانی کار خود را شروع کرد که جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا شده بود و به اذعان مسئولان دولت سیزدهم، فروش نفت ایران افزایش قابل توجهی پیدا کرده بود. یعنی در زمان رشد درآمدهای ارزی هم کنترل قیمت‌ها اتفاق نیفتاد و حتی با وجود آنکه اعضای کابینه سیاست‌هایی همسو با جریانی که امروز منتقد عبدالناصر همتی است را دنبال می‌کردند نیز توان مهار رشد قیمت را نداشتند.
اما در آن زمان وزیر اقتصاد استیضاح و برکنار نشد. با وجود آنکه دولت سیزدهم 32 ماه فرصت در اختیار داشت تا سیاست‌های ارزی و پولی را اصلاح کند تا جلوی این جهش‌ها را بگیرد، نتوانست قیمت‌ها را مهار کند. امروز منتقدان عملکرد همتی چگونه انتظار دارند تنها در 6 ماه سیاست‌های دولت بتواند اقتصاد را به سامان برساند.
همواره بر این موضوع تاکید شده که تغییر یک مقام مسئول به تنهایی نمی‌تواند راهگشا باشد. به جای استیضاح و برکناری باید به ریشه‌های مشکل پرداخت و آن را حل کرد. سال‌ها تجربه کردیم اما نیاموختیم که نرخ ارز و طلا در دوره‌هایی که در مضیقه ارزی هستیم افزایش می‌یابد. چه دولت طرفدار بازارگرایی باشد و چه معتقد به دخالت مستقیم دولت باشد، در مواجهه با درهای بسته اقتصاد، تاب نمی‌آورد و قادر به کنترل اوضاع نخواهد بود.
وقتی بازار طلا و ارز چنین آشفته و آماده جهش‌های مداوم است، بازار سرمایه هم نمی‌تواند قد علم کند و ناگزیر با سرمایه‌گریزی مواجه می‌شود. ریزش‌هایی که این روزها به دنبال مشکلات تورمی بازارها، اتفاق افتاده، میل به ماندگاری در بورس و داشتن سهام با بازدهی‌های 20 تا 30 درصدی را کم کرده است.
نااطمینانی‌های اقتصادی و سیاسی یکی از مهم‌ترین دلایل درجا زدن بورس تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است که باعث کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و محدودیت در دسترسی به منابع مالی بین‌المللی شده و این موضوع اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را کاهش داده و باعث خروج سرمایه از بورس شده است.
بی‌ثباتی‌های سیاسی نیز نگرانی‌ها درباره آینده سیاسی ایران و تاثیر آن بر اقتصاد را افزایش داده و سرمایه‌گذاران را به جای بورس، به سمت بازارهایی با نقدشوندگی بالاتر و ریسک کمتر مانند طلا و ارز سوق داده است.
همچنین تورم بالا در ایران باعث کاهش قدرت خرید مردم و افزایش هزینه‌های تولیدشده و این موضوع سودآوری شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داده و ارزش سهام آن‌ها را کاهش داده است. ضمن آنکه در شرایط تورمی، بانک‌ها نرخ بهره را افزایش می‌دهند تا مردم را به سپرده‌گذاری تشویق کنند که این موضوع باعث جذب سرمایه‌های خرد به سمت بانک‌ها و دوری از بورس شده است.
در این میان سودآوری پایین بسیاری از شرکت‌های حاضر در بورس به دلیل مشکلات ساختاری، مدیریت ناکارآمد و وابستگی به واردات باعث کاهش جذابیت سهام این شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران شده و عدم شفافیت در گزارش‌دهی مالی شرکت‌های بورسی و انتشار دیرهنگام اطلاعات، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داده و بازار مسکن و طلا به دلیل حفظ ارزش در برابر تورم، مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است و این بازارها به عنوان گزینه‌های امن‌تر و با نوسانات کمتر، سرمایه‌ها را از بورس دور کرده‌اند. نوسانات شدید در بازار ارز نیز باعث شده تا سرمایه‌گذاران به جای بورس، به دنبال سودهای سریع در این بازار باشند.
دخالت‌های دولت در بازار سرمایه و تصمیمات ناگهانی نیز از دیگر عواملی است که در ریزش‌های بورس تاثیرگذار است، مانند محدودیت‌های معاملاتی که باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران شده است و عدم وجود یک برنامه جامع و بلندمدت برای توسعه بازارسرمایه، باعث شده تا بورس نتواند به‌عنوان یک گزینه پایدار برای سرمایه‌گذاری مطرح شود و پس از ریزش شدید بورس در سال‌های گذشته، بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد دچار هراس از زیان شده‌اند و دیگر تمایلی به بازگشت به بورس ندارند و انتظارات منفی درباره آینده اقتصاد ایران و بورس، باعث شده است تا سرمایه‌گذاران به جای ورود به بورس، به دنبال گزینه‌های کم‌ریسک‌تر باشند.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.