آیا دلار تضعیف شده است؟

ساعت 24 - تولید ناخالص داخلی کل جهان در سال ۲۰۲۴ تقریباً به ۱۱۰ تریلیون دلار آمریکا رسید و ایالات متحده به تنهایی در بیش از یک چهارم این رقم سهم دارد.

تلاش برای کاهش نقش دلار در مبادلات تجاری و مالی میان کشورها، به خصوص در میان کشورهای موسوم به «جنوب جهانی»، بارها تکرار شده است و به عنوان مثال لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، در برهه‌ای خواستار برقراری ارزی مشترک برای بلوک کشورهای عضو بریکس شد.

عبدالناصر همتی، وزیر برکنارشدهٔ امور اقتصادی و دارایی در دولت مسعود پزشکیان، نیز بهمن‌ماه ضمن اشاره به کاهش سهم دلار در ذخایر جهانی ارزهای خارجی، «سیاست‌های اشتباه آمریکا در تحریم کشورها» را عامل «تضعیف جایگاه دلار» در جهان دانسته بود.

بررسی‌های گروه داده‌کاوی رادیوفردا نشان می‌دهد که اگرچه سهم دلار در میان ذخایر رسمی ارزهای جهانی نسبت به سال ۲۰۱۹ با کاهشی اندک در سه ماههٔ دوم سال ۲۰۲۴ به ۵۸.۲ درصد رسیده است، اما دلار همچنان سهم غالب را در میان ذخایر ارزهای خارجی را دارد و سه برابر بیشتر از یورو در ذخایر ارزهای جهانی سهم دارد.

آمارهای منتشر شده توسط جامعهٔ جهانی ارتباطات مالی بین بانکی (سوئیفت)، نیز نشان می‌دهد که اکثر پرداخت‌ها در سوئیفت به دلار آمریکا انجام می‌شود و هیچ ارز دیگری به نقش دلار در پرداخت‌های بین‌المللی نزدیک نیست.

سوئیفت یک شبکهٔ مراودهٔ بین‌المللی پول است که بانک‌ها و مؤسسات مالی مختلف از آن برای انتقال پول به یکدیگر استفاده می‌کنند.

در سال ۲۰۲۴ به طور میانگین هر ماه ۶۰ درصد از پرداخت‌های انجام‌شده توسط سوئیفت به دلار بوده است و یورو با ۱۳ درصد و ین ژاپن با ۵.۵ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. دلار همچنین سهم خود از معاملات سوئیفت را نسبت به سال ۲۰۱۴ حدود ۱۵ درصد افزایش داده است.ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ همچنان با تولید ناخالص داخلی‌ای حدود ۲۹ تریلیون دلاری بزرگ‌ترین اقتصاد جهان بود. چین با حدود ۱۸.۵ تریلیون دلار پس از آمریکا در جایگاه دومین اقتصاد بزرگ جهان قرار داشت.

تولید ناخالص داخلی کل جهان در سال ۲۰۲۴ نیز تقریباً به ۱۱۰ تریلیون دلار آمریکا رسید و ایالات متحده به تنهایی در بیش از یک چهارم این رقم سهم دارد. در میان ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان نیز ایالات متحده سهمی ۳۳ درصدی از کل تولید ناخالص داخلی دارد.

آمریکا از دورهٔ بین دو جنگ جهانی اول و دوم تاکنون همواره بزرگ‌ترین اقتصاد جهان بوده است. در حالی که پیش‌بینی‌های قبلی برآورد می‌کردند که چین در دهه ۲۰۲۰ از ایالات متحده پیشی خواهد گرفت، پیش‌بینی‌های جدیدتر نشان می‌دهند که اقتصاد ایالات متحده تا دهه ۲۰۳۰ همچنان با اختلاف قابل توجهی در صدر خواهد ماند.