جمهوری اسلامی و مقاومت در برابر فشارهای ترامپ مقاومت کند؟

نشریه "فارن افرز" آمریکا با انتشار مقاله‌ای تحت عنوان "آیا ایران می‌تواند خود را نجات دهد؟" موقعیت ایران را در برابر فشارهای فزاینده دولت ترامپ مورد بررسی قرار داده و بر این نکته تاکید کرده که ایران با انجام برخی اصلاحات داخلی امیدوار است فشارهای آمریکای ترامپ را با اجرای سیاست مقاومت پشت سر بگذارد.

طی یک سال گذشته، ایران با یک سری شکست‌ها دست و پنجه نرم کرده است. حماس و حزب‌الله، متحدان دیرینه غیردولتی منطقه‌ای تهران، توسط اسرائیل تضعیف شده‌اند. دولت بشار اسد در سوریه به طور ناگهانی سقوط کرده است. در همین حال، بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا، نشان‌دهنده احیای سیاست‌های فشار حداکثری است که از سال 2018 اقتصاد ایران را مختل کرده است.

این چالش‌های پیشرو بسیاری از مقامات و تحلیلگران آمریکایی را به این استدلال واداشته است که جمهوری اسلامی با شکست استراتژیک مواجه شده است. "ریچارد هاس" در ژانویه امسال در "فارن افرز" مدعی شد که "ایران در ضعیف ترین و آسیب پذیرترین وضعیت خود در دهه‌های گذشته است، احتمالا حتی بدتر از زمان جنگ ده ساله اش با عراق یا حتی پس از انقلاب 1979."

بر اساس این دیدگاه، وضعیت کنونی ایران به مخالفان آن فرصت مناسبی برای هدف قرار دادن تاسیسات هسته‌ای اش یا گرفتن امتیازات بزرگ برای یک توافق هسته‌ای جدید، ارایه کرده است.

با این حال، این باور غالب مبنی بر اینکه ایران اکنون در برابر فشارهای ایالات متحده یا حمله اسرائیل مستعدتر است، در خود تهران خریدار زیادی ندارد. جمهوری اسلامی ایران این چالش‌های خارجی را به‌عنوان شکست‌های موقتی می‌بیند، نه نشانه‌های شکست. از نظر ایران، حماس و حزب‌الله، علی‌رغم ضرباتی که متحمل شده‌اند، در درگیری نامتقارن خود علیه اسرائیل برنده ظاهر شده‌اند؛ چون به عنوان سازمان‌های چریکی در برابر یک ارتش متعارف قدرتمند تحت حمایت ایالات متحده جان سالم به در بردند.

حماس حداقل محبوبیت خود را در میان فلسطینی‌ها حفظ کرده است و حزب الله همچنان از حمایت شیعیان در لبنان برخوردار است. در یمن، حوثی‌ها (انصارالله) با حمله به اسرائیل و ایجاد اختلال در کشتیرانی در دریای سرخ، نقش خود را به‌عنوان حامی ثابت آرمان فلسطین و یکی از اعضای کلیدی به اصطلاح محور مقاومت تهران تثبیت کرده‌اند.

با این حال، ایران متوجه است که شبکه شرکای آن امروز به‌اندازه قبل از حملات 7 اکتبر حماس، قدرتمند نیست و مهم تر از آن تهران از سقوط ناگهانی دولت اسد نگران شده است. در نتیجه، اقداماتی را برای تقویت داخلی خود با دادن امتیازاتی محدود به منتقدان داخلی آغاز کرده است.

برای مثال اجرای قانون بحث برانگیز حجاب را معلق نگه داشته و محدودیت‌ها را در پیام رسان‌های اجتماعی (خارجی) کاهش داده است و امکان بحث‌های انتقادی فزاینده درباره سیاست‌های دولت را فراهم کرده است. با انجام این کار، جمهوری اسلامی امیدوار است بتواند خطر ناآرامی‌های داخلی را کاهش دهد و اعتماد عمومی را تقویت کند.

اما این تغییرات داخلی نباید به عنوان منادی بازگشایی بزرگ به سوی غرب تلقی شود. در واقع، هدف اصلاحات اجتماعی سنجیده ایران، تثبیت حمایت در داخل برای مقاومت در برابر فشارهای خارجی است. ترامپ گشایش برای مذاکره با تهران و همچنین تمایل به حمله به این کشور را پیشنهاد کرده است.

با توجه به اینکه مردم پشت تهران هستند یا حداقل مخالفان کمتری دارند، دولت ایران امیدوار است بتواند در مقابل هر آنچه رئیس جمهوری ایالات متحده در سر دارد، مقاومت کند.