دونالد ترامپ زیر تیغ تحلیل اکو نومیست

ساعت 24 - دونالد ترامپ در سخنرانی‌ای که در باغ رز کاخ سفید انجام داد، اعلام کرد که تعرفه‌های جدیدی تحت عنوان «تلافی‌جویانه» علیه تقریباً تمام شرکای تجاری آمریکا وضع خواهد شد. قرار است بر واردات از چین ۳۴ درصد، از هند ۲۷ درصد، از ژاپن ۲۴ درصد و از اتحادیه اروپا ۲۰ درصد تعرفه وضع شود.

بسیاری از اقتصادهای کوچک با نرخ‌های بسیار بالا مواجه خواهند شد و برای همه کشورهایی که هدف قرار گرفته‌اند، حداقل تعرفه ۱۰ درصدی در نظر گرفته شده است. با در نظر گرفتن تعرفه‌های فعلی، مجموع تعرفه‌های اعمال‌شده بر چین به ۶۵ درصد می‌رسد. کانادا و مکزیک از این تعرفه‌های جدید مستثنی شده‌اند و این تعرفه‌ها شامل تعرفه‌هایی که به‌طور خاص برای برخی صنایع مثل تعرفه ۲۵ درصدی خودرو یا تعرفه وعده‌داده‌شده بر نیمه‌رساناها در نظر گرفته شده، نمی‌شود. با این تصمیم، نرخ کلی تعرفه‌های آمریکا از دوران رکود بزرگ نیز فراتر می‌رود و به سطح قرن نوزدهم بازمی‌گردد.

روز «رهایی» یا روز ترک نظم جهانی؟ ترامپ از این روز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روزهای تاریخ آمریکا یاد کرد. او تا حدی درست می‌گوید. «روز رهایی» مورد نظر او نشان‌دهنده کناره‌گیری کامل آمریکا از نظم جهانی تجارت و روی آوردن به سیاست‌های حمایت‌گرایانه است. حالا برای کشورهایی که از این تصمیمات نسنجیده و ویرانگر رئیس‌جمهور آمریکا متاثر شده‌اند، پرسش اصلی این است که چگونه می‌توان میزان خسارت را به حداقل رساند. تقریباً تمام چیزهایی که ترامپ این هفته درباره تاریخ، اقتصاد و جزئیات فنی تجارت بیان کرد، کاملاً توهم‌آمیز و بی‌اساس بود. برداشت او از تاریخ، کاملاً وارونه است. او مدت‌هاست که دوران اواخر قرن نوزدهم را ستایش می‌کند؛ دورانی با تعرفه‌های بالا و مالیات بر درآمد پایین. اما تحقیقات معتبر نشان می‌دهند که تعرفه‌ها در آن زمان مانعی برای رشد اقتصادی بوده‌اند.

او اکنون ادعای عجیبی را هم مطرح کرده‌است: اینکه حذف تعرفه‌ها باعث رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ شد و تعرفه‌های اسموت-هاولی (Smoot-Hawley) آن‌قدر دیر اعمال شدند که دیگر نتوانستند اوضاع را نجات دهند. در حالی که واقعیت این است که همان تعرفه‌ها رکود اقتصادی را بدتر کردند؛ همان‌طور که امروز هم تعرفه‌ها به همه اقتصادها آسیب خواهند رساند. در واقع این مذاکرات تجاری سخت و مداوم طی ۸۰ سال بعدی بودند که تعرفه‌ها را کاهش دادند و باعث افزایش رفاه جهانی شدند. در زمینه اقتصاد، ادعاهای ترامپ کاملاً بی‌پایه‌اند. رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید برای کاهش کسری تجاری آمریکا نیاز به تعرفه داریم، چون به‌زعم او این کسری معادل انتقال ثروت به خارجی‌هاست. اما هر اقتصاددانی که در دولت خودش حضور دارد می‌تواند به او بگوید که این کسری تجاری کلی به این دلیل شکل می‌گیرد که آمریکایی‌ها کمتر از آنچه کشورشان سرمایه‌گذاری می‌کند پس‌انداز می‌کنند و نکته مهم این است که این واقعیت دیرینه هیچ‌گاه باعث نشده اقتصاد آمریکا در سه دهه گذشته از دیگر کشورهای گروه هفت عقب بماند.

بنابراین هیچ دلیلی وجود ندارد که تعرفه‌های جدید او بتوانند این کسری را از بین ببرند. اصرار بر برقراری توازن تجاری با تک‌تک شرکای تجاری کاملاً غیرمنطقی است. مثل این است که ایالت تگزاس ادعا کند اگر با هر کدام از ۴۹ ایالت دیگر آمریکا توازن تجاری برقرار کند، ثروتمندتر خواهد شد، یا اینکه یک شرکت بخواهد مطمئن شود هر تامین‌کننده‌اش حتماً یکی از مشتریانش هم باشد. درک ترامپ از جزئیات فنی تجارت نیز بسیار ضعیف بود. او ادعا کرد که تعرفه‌های جدید بر پایه ارزیابی تعرفه‌های سایر کشورها علیه آمریکا، همراه با دستکاری نرخ ارز و سایر تحریفات ادعایی مثل مالیات بر ارزش افزوده تعیین شده‌اند. اما به‌نظر می‌رسد مقام‌های دولتی در واقع از فرمولی برای تعیین تعرفه‌ها استفاده کرده‌اند که کسری تجاری دوجانبه آمریکا را به نسبت واردات کالا از هر کشور محاسبه کرده و آن را نصف کرده‌اند؛ فرمولی که تقریباً به همان اندازه بی‌منطق است که بخواهید کسی را بر اساس تعداد حروف صدادار اسمش مالیات بدهید. این مجموعه‌ای از حماقت‌ها، آسیبی بیهوده و غیرضروری به آمریکا وارد خواهد کرد. مصرف‌کنندگان باید هزینه بیشتری بپردازند و با گزینه‌های کمتری روبه‌رو خواهند شد. گران‌تر شدن قطعات مورد نیاز تولیدکنندگان آمریکایی، در حالی که آن‌ها را از فشار رقابت خارجی رها می‌کند، باعث کاهش بهره‌وری آن‌ها خواهد شد و آن‌ها را ناکارآمد می‌سازد.

در حالی که بازارهای آتی سهام سقوط کردند، سهام شرکت نایکی—که کارخانه‌هایی در ویتنام دارد (با تعرفه ۴۶ درصد)—با کاهش ۷ درصدی روبه‌رو شد. آیا ترامپ واقعاً فکر می‌کند وضعیت آمریکایی‌ها بهتر می‌شود اگر خودشان کفش‌های ورزشی‌شان را بدوزند؟