شمشیر ارزی بالای سر صادرکنندگان

ساعت 24 - با راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا بسیاری از کارشناسان نسبت به بروز شوک‌های ارزی و سیاست‌های دولت در قبال مرکز مبادله هشدار دادند. هشداری که به‌سرعت نمایان شد و شاهد فاصله‌گرفتن نرخ دلار در بازار رسمی و بهای آن در بازار آزاد بودیم. بدون‌تردید تداوم این سیاست از رغبت صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی می‌‌‌‌‌‌کاهد. د

بدون‌تردید تداوم این سیاست از رغبت صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی می‌‌‌‌‌‌کاهد. درهمین‌‌‌‌‌‌حال از میزان صادرات کشور نیز به‌‌‌‌‌‌خصوص از مراجع رسمی خواهد کاست. درهمین‌‌‌‌‌‌حال باید تاکید کرد؛ نوسانات قابل‌توجه ارزی که طی هفته‌های اخیر شاهد آن بودیم، عملا امکان برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی برای تولید و تجارت را از فعالان صنعتی و تجاری کشور سلب کرده‌است. وعده‌‌‌‌‌‌های ارزی محقق نمی‌شوند

فروش ارز چند نرخی و شدت‌گرفتن فاصله قیمتی میان قیمت دلار در بازار آزاد و بهای دلار نیمایی، به‌‌‌‌‌‌خصوص در نبود فضای نظارتی کافی از سوی مراجع مسوول به گسترش رانت منتهی شد. به این ترتیب قرار بر برچیده‌شدن سامانه نیما شد. سامانه مبادلات ارز تجاری با هدف ایجاد مکانیزم عرضه و تقاضا ارز پا به عرصه تجاری کشور گذاشت. طبق مصوبه‌کارگروه ارز حاصل از صادرات همه صادرکنندگان موظف شدند ارز حاصل از صادرات خود را از اول بهمن‌‌‌‌‌‌ماه صرفا در بازار ارز تجاری مرکز مبادله به‌فروش برسانند. مسوولان و سیاستگذاران وعده‌‌‌‌‌‌دادند که این‌بار سیاست مداخلات قیمتی دولت تکرار نخواهد شد. با این‌‌‌‌‌‌وجود تشدید تنش‌های سیاسی در سطح بین‌المللی به‌شدت‌گرفتن بهای ارز در هفته‌های پایانی سال‌1403 و روزهای نخست سال‌1404 منجر شد.

بااین‌‌‌‌‌‌وجود قیمت ارز در مرکز مبادله تجاری، تغییر چندانی نداشت. نگاه کلی به آمار‌ها حکایت از آن دارد که قیمت دلار در تاریخ هجدهم فروردین ماه امسال از مرز 105‌هزار و 500‌تومان نیز فراتر رفته‌است. در این روز قیمت فروش دلار در مرکز مبادله ‌برابر 70‌هزار و 760‌تومان ثبت شده‌است، یعنی فاصله قیمتی میان دلار در بازار آزاد و سامانه رسمی به بیش از 49‌درصد افزایش‌یافته‌است. به بیان دقیق‌تر شاهد تکرار سناریو سامانه نیما در مرکز مبادله ارز و طلا هستیم. درهمین‌‌‌‌‌‌حال باید خاطرنشان کرد؛ فاصله میان کم‌ترین و بیشترین نرخ دلار کشف‌شده در مرکز مبادله ارز و طلا طی ماه‌های گذشته بسیار محدود بوده‌است. این نوسان محدود به روشنی در نمودار قابل‌رویت است، درحالی‌که بهای دلار در بازار آزاد طی همین بازه زمانی نوسانات قابل‌توجهی را پشت‌سر گذاشته‌است. عدم‌تبعیت دو مسیر یادشده حکایت از ناکارآمدی عملکرد مرکز مبادله در خریدوفروش ارز تجاری دارد. سیاست مقدم بر اقتصاد

فعالان عرصه تجارت کاهش فاصله میان قیمت دلار در بازار آزاد و نرخ ارز در مرکز مبادله را خواستار بودند. بااین‌‌‌‌‌‌وجود در حال‌حاضر این فاصله تابعی از شرایط سیاسی است. هرگاه پالس‌‌‌‌‌‌های سیاسی حاکم بر اقتصاد قیمت دلار را در بازار آزاد کاهش دهد، فاصله قیمتی میان نرخ دلار در بازار آزاد و مرکز مبادله، منطقی می‌شود. هرگاه قیمت دلار تحت‌تاثیر هر علتی افزایش یابد، فاصله دو نرخ ارز موردبحث، فاصله قابل‌توجه و غیرمنطقی به خود خواهد گرفت.

درهمین‌‌‌‌‌‌حال نوسانات قابل‌توجه قیمت ارز در ماه‌های اخیر عملا امکان برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی برای آینده تولید و تجارت را با چالش جدی مواجه ساخته‌است. این نوسانات درحالی‌‌‌‌‌‌است که تولید و تجارت نیازمند ثبات هستند. براساس آمار مجموع تجارت خارجی کشور در سال‌گذشته از 130‌میلیارد دلار عبور کرده‌است. همچنان تراز تجاری کشور منفی است، هرچند رشد صادرات‌برابر 15.6‌درصد و رشد واردات‌برابر 8‌درصد گزارش شده‌است. بدون‌تردید تثبیت سیاست‌های ارزی می‌تواند تاثیر بسزایی بر بهبود تجارت خارجی کشور ایفا کند. بازی از پیش باخته صادرکنندگان

محمد لاهوتی، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در ارزیابی عملکرد مرکز مبادله ارز و طلا برای قیمت‌گذاری دلار صادراتی و تاثیر آن بر توسعه‌تجارت اظهار کرد: بررسی نوسانات نرخ دلار و تاثیر آن بر تجارت باید از منظرهای متفاوتی موردبررسی قرار گیرد. فاصله میان نرخ دلار در مرکز مبادله و همچنین بهای فروش آن در بازار آزاد و شدت‌گرفتن فاصله قیمتی میان دو نرخ یادشده در برخی دوره‌‌‌‌‌‌های زمانی، بر کسی پوشیده نیست. بااین‌‌‌‌‌‌وجود باید تاکید کرد تا زمانی‌که سیاست ارز چند نرخی در کشور ادامه دارد، فاصله میان نرخ دلار رسمی و نرخ ارز در مرکز مبادله، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. در چنین شرایطی این سوال مطرح می‌شود که فاصله میان قیمت دلار در بازار آزاد و بهای رسمی آن، تاچه میزان قابلیت مدیریت دارد؟

رئیس کنفدراسیون صادرات گفت: روند صعودی بهای دلار در هفته‌های پایانی سال‌1403 و تداوم آن برای روزهای نخستین امسال، تحت‌تاثیر شرایط سیاسی و بین‌‌‌‌‌‌المللی ایران و کشورهای منطقه بود. تهدید و پاسخ‌‌‌‌‌‌هایی که به آن داده می‌شد خود را به شکل نوسانات ارزی، نمایان می‌کرد. در شرایطی که نااطمینانی بر فضای اقتصادی ما سایه‌انداخته‌است، شاهد رشد تقاضا برای طلا و ارز خواهیم بود که بخش بزرگی از آن غیرمصرفی و تنها تحت‌تاثیر شرایط و اخبار است. لاهوتی گفت: متاسفانه باید اقرار کرد؛ قیمت دلار در موقعیت کنونی به‌شدت تابع اخبار سیاسی شده و واقعی نیست.ارقامی که به‌عنوان نرخ دلار منتشر می‌شود ناشی از جو روانی و اخبار مثبت یا منفی است که منتشر می‌شود. این شرایط نه‌‌‌‌‌‌تنها برای صادرکننده مطلوب نیست بلکه فرصت ماندگاری در بازار را از تجار خواهد گرفت. نوسانات موردبحث کنونی تاثیر منفی بسزایی بر روند تجاری کشور خواهدداشت. تولیدکنندگان و صادرکنندگان در چنین فضایی با توجه به نوسانات قابل‌توجه حاکم بر فضای سیاسی و نرخ ارز، عملا امکان برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی برای آینده خود را ندارند. همین موضوع نیز ریسک برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی را برای آن‌ها افزایش خواهد داد.

این فعال عرصه تجارت گفت: چنانچه قیمت دلار افزایش یابد، قیمت کالا در بازار داخلی متناسب با آن تعدیل می‌شود، اما در شرایطی که نرخ ارز به‌‌‌‌‌‌طور ناگهانی کاهش می‌‌‌‌‌‌یابد، این تغییرات به‌سرعت در بازار منعکس نمی‌شود و همین موضوع نیز چالش‌هایی را برای تجار و تولیدکننده به‌‌‌‌‌‌وجود خواهد آورد. به‌علاوه آنکه شاهد کاهش نقدینگی و کاهش گردش مالی صنایع خواهیم‌بود.

دنیای اقتصاد