جنوب ایران در ویرانی و دود

ساعت 24 - دیروز همزمان با سومین دور مذاکرات حساس ایران و آمریکا، صدا و تصاویر انفجار مهیب بندر شهید رجایی، کشور را تکان داد. در حالی که در ابتدا تصور می‌شد این انفجار به پالایشگاه‌ها و مخازن سوخت مرتبط باشد، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی این موضوع را رد کرد. خیلی زود تصاویر و ویدیوهای متعدد نشان ‌داد که مرکز حادثه اسکله بندر رجایی بوده است.

گمرک ایران اعلام کرده که انفجار در محوطه کانتینری رخ داده و احتمالاً به دپوی کالاهای خطرناک یا مواد شیمیایی مربوط است، اما نوع دقیق مواد هنوز مشخص نشده است.

تا لحظه تنظیم این خبر، با وجود حضور تیم‌های امدادی و نیروهای امنیتی در محل و تحقیقات جهت مشخص شدن ابعاد این حادثه هنوز نتیجه‌ای اعلام نشده است. حتی پنج کشته و ۵16 مجروح برجا مانده از این حادثه هم به نظر بسیاری از صاحبنظران عدد نهایی هزینه‌های جانی نیست و در روزهای آتی باید منتظر تغییر و افزایش آن بود.

گمانه‌زنی‌های در خصوص شمایل انفجار

انفجار دیروز در بندر شهید رجایی بندرعباس چنان مهیب بود که همان تصاویر اولیه نشان می‌داد خسارات گسترده‌ای به بار آورده و صدها نفر را مصدوم کرده است. اما شدت و ابر قارچی ‌شکل و رنگ خاص دود آن خیلی زود توجه‌ها را به خود جلب کرد؛ دود غلیظ با رنگ‌های نارنجی و تیره از نظر کارشناسان سرنخ‌های مهمی درباره ترکیبات شیمیایی دخیل در انفجار دیروز بود.

انفجار مشابهی با همین مشخصات رنگ دود، در سال 2020 بیروت را لرزاند و به سرخط خبرها تبدیل شد. در آن انفجار مشخص شد که عامل بروز چنین حادثه مهیبی احتراق مقادیر زیادی نیترات آمونیوم بوده است.

احتراقی که گفته می‌شد اسرائیل عامل آن بود و بنا داشت مواد اولیه تسلیحات حزب‌الله را از میان بردارد.

در این میانه و در حالی که اسرائیل در کنار گروه‌های تندروی داخلی، روند مذاکرات را تایید نمی‌کنند، این حادثه از منظر بسیاری نشانه مثبتی نیست. هر چند ارتش اسرائیل هرگونه دخالت در انفجار بندرعباس را تکذیب و مقامات رسمی، از جمله مدیر روابط عمومی شرکت بناگستر و گزارش‌های صداوسیما عمدی بودن آن را رد کردند.

خبرنگار صداوسیما در گزارش خود گفت که «انفجار ناشی از مخزن آمونیاک نبوده است. انفجار ناشی از یک کانتینر بوده ». هرچند هنوز مشخص نیست درون کانتینر چه چیزی بوده است.

اما خبر‌آنلاین در تحلیل دود ناشی از انفجار دیروز در گزارشی نوشت: «رنگ نارنجی دود، که در برخی تصاویر انفجار دیده شده، می‌تواند به حضور ترکیبات نیتروژن‌دار یا مواد صنعتی مانند رنگ‌ها و رزین‌ها مربوط باشد. نیترات آمونیوم، ماده‌ای که در انفجار بیروت دود نارنجی تولید کرد، به دلیل تشکیل اکسیدهای نیتروژن در دمای بالا چنین رنگی ایجاد می‌کند».

با این حال، دود تیره و غلیظ گزارش‌ شده نیز احتمال سوختن پلاستیک‌ها، محصولات پتروشیمی، یا دیگر مواد قابل‌اشتعال موجود در کانتینرها را تقویت می‌کند. وجود دود تیره می‌تواند نتیجه احتراق ناقص در محیطی با اکسیژن محدود باشد، که در آتش‌سوزی‌های صنعتی رایج است.

ورود دولت و کمیسیون امنیت ملی به ماجرای انفجار بندرعباس

دیروز دقایقی پس از ماجرای انفجار، رئیس‌جمهور، اسکندر مومنی، وزیر کشور را مسئول بررسی ابعاد حادثه بندر شهید رجایی کرد.

در متن پیام مسعود پزشکیان در شبکه اجتماعی ایکس آمده است: «ضمن ابراز تاسف عمیق و هم‌دردی با حادثه دیدگان در استان هرمزگان، دستور بررسی وضعیت و علل حادثه را صادر کردم».

مومنی دیروز بلافاصله پس از این دستور به عنوان نماینده ویژه جهت بررسی دقیق ابعاد سانحه، ایجاد هماهنگی‌های لازم و رسیدگی به وضعیت مصدومان به منطقه اعزام شد.

از سوی دیگر دیروز سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به حادثه انفجار در بندر شهید رجایی استان هرمزگان از ورود این کمیسیون به ماجرای حادثه ظهر دیروز خبر داد.

ابراهیم رضایی درباره حادثه بندر شهیدرجایی گفت: «براساس آخرین اخبار شرایط محل انفجار در کنترل نیرو‌های امدادی و امنیتی است و در حال حاضر مهمترین وظیفه ما رسیدگی به وضعیت مصدومان و حادثه دیدگان این انفجار است».

به گزارش ایلنا، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه برخی رسانه‌ها در حال مشابهت‌سازی این انفجار با انفجار بندر بیروت هستند و فرضیه تروریستی بودن این حادثه مطرح شده است، گفت: «همه اینها گمانه زنی‌های رسانه‌ای است و هنوز گروه‌های ارزیاب و کارشناسان ایمنی و امنیتی گزارش اولیه‌ای که ناشی از انفجار حاصل از مواد شیمیایی یا عملیات تروریستی یا موضوع دیگری باشد را ارائه نکرده‌اند».

خبرنگار صداوسیما در گزارش خود گفت که «انفجار ناشی از مخزن آمونیاک نبوده و از یک کانتینر نشات گرفته است». هرچند هنوز مشخص نیست درون کانتینر چه ماده‌ای بوده است

نماینده مردم دشتستان با بیان اینکه در حال حاضر کشور به آرامش و پرهیز از هرگونه ایجاد نگرانی در مردم نیاز دارد گفت: کمیسیون امنیت ملی مجلس برای حادثه دیروز جلسه ویژه خواهد داشت و در صورت نیاز هیاتی از سوی مجلس به بندر شهید رجایی اعزام خواهند شد.

همچنین در پی وقوع انفجار در بندر شهید رجایی، دادستانی کل کشور در اطلاعیه‌ای از فعالان مجازی و رسانه‌های کشور خواست از پرداختن به موضوعاتی که امنیت روانی جامعه را مخدوش می‌کند، پرهیز کنند.

بسیج نیروهای امدادی در بندرعباس

اما در کنار رایزنی‌ها در خصوص علت این حادثه، ابعاد فاجعه‌آمیز آن چنان بود که دیروز نیروهای امدادی و اورژانسی برای رسیدگی به اوضاع بندر شهید رجایی بسیج شدند.

رئیس جمعیت هلال احمر گفت: «در پی وقوع انفجار چند کانتینر در اسکله شهید رجایی و آتش‌سوزی که به وقوع پیوست، پنج فروند بالگرد هلال‌احمر برای کمک به اطفای حریق هوایی به بندرعباس اعزام شد».

پیرحسین کولیوند افزود: «در ساعات اولیه وقوع حادثه، ۴ تیم عملیاتی واکنش سریع هلال‌ احمر اعزام شده بودند و در حال حاضر ۲۰ تیم عملیاتی امداد و نجات و آمبولانس‌های هلال‌احمر برای امدادرسانی به مصدومین حادثه در محل انفجار حضور دارند».

از سوی دیگر ۲۰ تیم عملیاتی امداد و نجات و آمبولانس‌های هلال‌احمر برای امدادرسانی به مصدومان در محل حضور پیدا کردند.

به گفته بابک یکتاپرست، سخنگوی اورژانس کشور از 616 مصدوم این حادثه؛ ۶۰ مصدوم به بیمارستان شهید محمدی، ۴۵ مصدوم به بیمارستان سیدالشهدا، ۱۶ مصدوم به خاتم‌الانبیا، ۱۲۰ مصدوم به بیمارستان صاحب‌الزمان و ۴۰ مصدوم به بیمارستان خلیج‌فارس منتقل شده‌اند.

سخنگوی اورژانس تاکید کرد: «۹۰ تخت در مراکز درمانی شیراز تخلیه و آماده پذیرش مصدومین احتمالی است».

یکتاپرست درخصوص تعداد آمبولانس‌های اعزام شده توضیح داد: «تعداد آمبولانس‌ها به ۱۵ دستگاه افزایش پیدا کرد و ۴ دستگاه اتوبوس آمبولانس از لارستان، هرمزگان و فارس اعزام شده است».

گمرک ایران اعلام کرده که انفجار در محوطه کانتینری رخ داده و احتمالاً به دپوی کالاهای خطرناک یا مواد شیمیایی مربوط است، اما نوع دقیق مواد هنوز مشخص نشده است

همچنین علیرضا رئیسی، معاون درمان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی از آماده باش برخی از مراکز درمانی پایتخت و شهرهای دیگر برای پذیرش مصدومان حادثه اسکله شهید رجایی خبر داد.

اما با افزایش شمار مجروحان و نیاز به خدمات فوری درمانی نیاز به خون در بیمارستان‌های بندرعباس افزایش یافت و اطلاعیه‌های مبنی‌بر همکاری شهروندان به صورت فوری منتشر شد.

گزارش‌ها حکایت از آن داشت که تعداد زیادی از مردم بندرعباس برای اهدای خون پا پیش گذاشتند و حتی خون از استان‌های گیلان، تهران، یزد، همدان، کرمان، خراسان شمالی و اصفهان به بندر عباس ارسال شد.

توسعه ایرانی

موج این انفجار به حدی بوده که اکثر ساختمان‌های این بندر را با خسارت بسیار شدید مواجه کرده و تمام خودروها خسارت دیده‌اند و به نوعی مچاله شده‌اند و یک ساختمان کاملا فروریخته است. حتی در عکس‌های ماهواره‌ای دود ناشی از این انفجار پیداست.

اینکه چه تعدادی از کارکنان در زمان حادثه در محل انفجار بوده‌اند مشخص نیست اما طبق گفته تعدادی از کارکنان بندر، احتمالا افراد بسیاری در این حادثه مجروح یا حتی جان باخته‌اند.

آنچه در این بندر اکنون قابل مشاهده است وضعیت بحرانی بعد از انفجار است که همه در تلاشند که این وضعیت سا‌مان ‌یابد اما چون موج انفجار شدید بوده هنوز بسیاری از کارکنان این بندر در شوک هستند.

در حالی که دود ناشی از این انفجار و آتش‌سوزی هنوز آسمان جنوب ایران را تیره کرده است، برخی نگران وضعیت کالاهای اساسی که در این بندر وجود دارد هستند و معتقدند تبعات این انفجار در روزهای آینده حتی خود را در سفره مردم نیز نشان می‌دهد.